Άρθρα Κώστα Βενετσάνου

Εάν αποτολμούσα μια σταχυολόγηση δεν θα επαρκούσε ο χώρος του άρθρου μου. Είναι όμως βέβαιο ότι οι χαρακτηρισμοί του τύπου «κίνημα των τσαμπατζήδων» έχουν περιέλθει εις γνώση σας. Γίνεται εξ’ άλλου τόση προβολή αυτών των θέσεων, ιδιαίτερα από ΜΜΕ που έχουν στενή σχέση με «εθνικούς» εργολάβους, ώστε περιττεύει η σχετική τεκμηρίωση.

Ο Θ. Πάγκαλος συμφωνεί μαζί μας

Γράφαμε στο περασμένο φύλλο της «7ης» για να θεμελιώσουμε νομικά τη νομιμότητα της ανυπακοής όσων αρνούνται την καταβολή τελών διοδίων, όπου δεν υφίσταται ολοκληρωμένη κατασκευή  αυτοκινητοδρόμων ταχείας και ασφαλούς κυκλοφορίας: «Για τα τέλη απαιτείται αφ’ ενός η προσφορά της συγκεκριμένης υπηρεσίας από το κράτος και αφετέρου η χρήση της συγκεκριμένης υπηρεσίας από τον πολίτη. Η προσφορά της υπηρεσίας, πρέπει να είναι υπαρκτή και παρούσα. Δεν νοείται άδηλη προσφορά για το μέλλον. Η δε χρήση είναι προαιρετική».

Με ικανοποίησή μας είδαμε προχθές ότι ο Θεοδ. Πάγκαλος συμφωνεί μαζί μας, αν ορθώς αναμεταδόθηκαν δηλώσεις του: «Πρώτα πρέπει να ολοκληρώνεται η κατασκευή ενός δρόμου και στη συνέχεια να καταβάλονται διόδια»1. Και δεν είναι ο μόνος:

Σε άρθρο του ο Κυριάκος Μητσοτάκης λέει: «Οι συμβάσεις παραχώρησης για την κατασκευή των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων (ναι, κι εγώ τις ψήφισα) συμπεριλαμβάνουν μια παγκόσμια πρωτοτυπία: Οι πολίτες πληρώνουν ήδη αυξημένα διόδια πριν ολοκληρωθεί η κατασκευή του νέου αυτοκινητοδρόμου·»2 Κι αμέσως μετά: «…το να πληρώνουν…από τώρα για την καρμανιόλα της, κατ’ ευφημισμόν, εθνικής οδού Κορίνθου – Πατρών είναι, ομολογώ παράλογο»!

Συγχαρητήρια για το θάρρος της μεταμέλειας, της ευθυκρισίας και της αυτοκριτικής. Αντιπαρέρχομαι τις, μ’ όλα ταύτα, που αναφέρει, αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις του και τις διαφαινόμενες εμμονές του στην ομολογημένη «παγκόσμια πρωτότυπη», «παράλογη» «νομιμότητα»(!), προκειμένου ν’ ασκήσει κριτική στον Υπουργό Δικαιοσύνης Χάρη Καστανίδη, που «μερικώς δικαιολογεί (κι αυτός) το κίνημα του «δεν πληρώνω» και «λίγο-πολύ ενθαρρύνει την επιλεκτική εφαρμογή του νόμου».

Τι λένε όλα αυτά τα παραπάνω; Ότι όταν οι νόμοι είναι παράλογοι3 και άδικοι δεν είναι σεβαστοί και μέχρι την ανατροπή τους περιπίπτουν σε αδράνεια. Οι δε πολίτες όχι απλά δικαιολογούνται, αλλά και υποχρεούνται να αντιστέκονται με βάση το παγίως διατυπούμενο ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος, έστω και με διασταλτική ερμηνεία, αλλά πάντως μέσα στο πνεύμα του. Γιατί η κατάλυση του «Σ» δεν γίνεται μόνο με τα τανκς. Γίνεται με παράκαμψη, με πληθωρισμό αντικρουόμενων ενίοτε νόμων, με ολιγωρία καταρτίσεως υποκείμενων νομικών διατάξεων, με την μη εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων κ.ο.κ.

Γίνεται ακόμη, με υπερψήφιση νόμων από διατεταγμένες μειοψηφίες, καλπονομοθετικά μεταλλαγμένων σε πλειοψηφίες.

Όταν ένας νόμος – ασχέτως νομιμοποιητικής διαδικασίας δεν ανταποκρίνεται στο περί δικαίου αίσθημα της κοινωνίας, δεν αποβλέπει στο δημόσιο κοινό συμφέρον, και δεν τον διαπνέει ο ορθός λόγος, δεν είναι νόμος.

Σε τέτοιους νόμους – μη νόμους – οι πολίτες οφείλουν να μην υπακούουν. Προσέξτε, οι πολίτες, όχι οι υπήκοοι κάθε εξουσίας, είτε νόμιμης, είτε κατ’ ουσία ή τύποις παράνομης, αυταρχικής ή δημοκρατικής εν τοις πράγμασι, κατά το περιεχόμενό της κι όχι κατά το επικοινωνιακά φαίνεσθαι και κατά την διαχείριση της «ψυχολογίας των όχλων».

«Ψιλά γράμματα», θα μου πείτε, αλλά αυτά τα «ψιλά γράμματα» είναι που πληρώνουμε σήμερα, γιατί βαρυόμαστε να τα «διαβάσουμε».

Εδώ λοιπόν, στους άνομους νόμους προκύπτει η ανάγκη, το καθήκον της ανυπακοής.

Ανυπακοής όχι μόνο από τους πολίτες, αλλά και από τη δημόσια διοίκηση και κυρίως από τη δικαιοσύνη. Η δικαιοσύνη που ασκείται από δικαστικούς – δηλαδή νομομαθείς – που τους διακρίνει το νομικό πνεύμα και το αίσθημα δικαίου. Γιατί πρωτίστως το Δίκαιο διακονούν με εργαλείο τους νόμους, με την προϋπόθεση βεβαίως, ότι το «εργαλείο» είναι συμβατό.

Την ανυπακοή, μπορεί να την διατύπωσε ο Αμερικανός συγγραφέας Χένρι Θορό στο βιβλίο του «Περί πολιτικής ανυπακοής», αλλά είναι παλιά ιστορία και κυρίως πρακτική αντίδρασης. Σε προηγούμενο άρθρο μου αναφέρθηκα στην Αντιγόνη του Σοφοκλέους4 ως χαρακτηριστική περίπτωση ανυπακοής σε άδικο νόμο.

Και, μα την αλήθεια, ποιάς αυθαιρεσίας, ποιάς δεσποτίας, ποιάς ιδιοτέλειας και ποιού παραλογισμού υπήκοοι δεν θα ‘μαστε τώρα, αν κάποιοι απείθαρχοι δεν είχαν αντιδράσει και τελικά, όταν δεν σήκωνε άλλο, δεν είχαν επαναστατήσει!

Κι επειδή πάντα ο αντίλογος είναι πως η αντίσταση δικαιολογείται και «επιβάλλεται ακόμη, σε στρατεύματα κατοχής και σε αυταρχικές – δικτατορικές κυβερνήσεις» και όχι σε δημοκρατικά καθεστώτα, σε νόμιμα εκλεγμένες κυβερνήσεις, απαντώ και σ’ αυτό.

Είναι χειρότερος και επικινδυνέστερος ο απατεώνας από τον ληστή. Είναι πιο επικίνδυνος ο δολοφόνος, από το φονιά. Είναι τελικά η απάτη πιο επικίνδυνη. Ο φανερός εχθρός είναι λιγότερο επικίνδυνος από κείνον που σου παριστάνει το φίλο, μέχρι να βρει την κατάλληλη στιγμή. Ή είναι τόσο επιζήμιος φίλος που καλύτερα να λείπει.

Εν κατακλείδι, η ψιμυθιασμένη, η φτιασιδωμένη, η μασκαρεμένη «δημοκρατία» είναι εξ’ ίσου απεχθής.

Ολη τούτη την αναφορά την αποτόλμησα ως θεράπων της νομιμότητας. Οχι ως υποκριτής ή δουλόφρων, αλλά ως πραγματικός μαχητής. Αλλά, ξεκαθαρίζω, της νομιμότητας του ορθού λόγου, του κοινού συμφέροντος, του δικαίου!

Στη «νομιμότητα» του μνημονίου, της παράδοσης της χώρας, της παραίτησης από κάθε «ασυλία» στους τοκογλύφους δανειστές μας, δηλώνω ανυπακοή.

―――――――

1. «Metro” 9/2/2011 σελ. 2 με τη σημείωση «ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Θ. Πάγκαλος, για τις κινητοποιήσεις στα Διόδια». Κι από κάτω: «Το “δεν πληρώνω” δεν είναι κίνημα, αλλά... τζαμπατζήδες. Γ. Πεταλωτής, κυβερνητικός εκπρόσωπος.

2. Η «Καθημερινή» 6/2/2011, σελ. 22.

3. Ο Θωμάς ο Ακυινάτης όρισε τον ανθρώπινο νόμο (lex) σαν μια λογική προσταγή κλπ. Unesc λ. Κοινωνικών επιστημών, τ. 2 σελ. 608.

4. ΕΒΔΟΜΗ, 15 σελ. 8 και 22/1/2011 άρθρο μου.