Πέρασαν μόλις 4 μήνες αφ’ ότου τα κοινοβούλια όλων των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) των 27, επικύρωσαν με την ψήφο τους την συνθήκη της Λισσαβόνας, πλην του Ιρλανδικού λαού, που την καταψήφισε με δημοψήφισμα, καθιστώντας την “νεκρό γράμμα”, για να ‘ρθει σήμερα η Γουόλ στριτ και όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου, πλην ελαχίστων, να συμμετάσχουν στο μνημόσυνό της...

η ΚΡΙΣΗ και

«η άκρως ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς»


Πέρασαν μόλις 4 μήνες αφ’ ότου τα κοινοβούλια όλων των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) των 27, επικύρωσαν με την ψήφο τους την συνθήκη της Λισσαβόνας, πλην του Ιρλανδικού λαού, που την καταψήφισε με δημοψήφισμα, καθιστώντας την “νεκρό γράμμα”, για να ‘ρθει σήμερα η Γουόλ στριτ και όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου, πλην ελαχίστων, να συμμετάσχουν στο μνημόσυνό της.

Η Συνθήκη της Λισσαβόνας που προέτασσε στους σκοπούς της την “άκρως ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς”1 ψηφίστηκε από τα δύο “μεγάλα” κόμματα, της Ελλάδος ως “συνταγματική” κορωνίδα του νέο-φιλελευθερισμού, που «φούσκωνε» με τα subprime δάνεια των αμερικανικών τραπεζών και ετρέφετο με τα “τοξικά απόβλητα” των δομημένων ομολόγων.

Μετά την χρηματο-οικονομική κρίση που ξέσπασε τους δύο τελευταίους μήνες, μεγάλοι αστοί οικονομολόγοι και πολιτικοί, άρχισαν να διερωτώνται αν ήρθε “το τέλος του καπιταλισμού”2, αν είμαστε στην “αρχή του τέλους”, ή να διαπιστώνουν ότι το κραχ «είναι αποτέλεσμα της ασχετοσύνης και της απληστίας των golden boys» και της «αποσύνδεσης των κεφαλαιαγορών από την πραγματική οικονομία της παραγωγής»3.

Δεν θέλω να αναφερθώ σε οικονομικές αναλύσεις μεγάλων οικονομολόγων και παρουσιάσεις πιθανών σεναρίων, καταστροφικών ή σωτηρίων, γιατί θα γινόμουν κουραστικός και δεν θα φτάνανε στα σημεία που θέλω να θυμώσετε και ν’ αναθεωρήσετε πιθανόν ιδεοληψίες που όλους μας διακατέχουν και που εντέχνως έχουν ενσπείρει στη συνείδηση και το ασυνείδητό μας οι μανιπουλάτορες4 των λαών, ή οι συγκυριακές καταστάσεις της ζωής μας.


Τι έγινε (συνοπτικά)


Είναι απαραίτητα ορισμένα συνοπτικά στοιχεία, για να ξέρουμε πού βαδίζουμε.

Στην Αμερική κατά βάση, στις ΗΠΑ, όπου διαφεντεύουν την οικονομία, όχι οι παραγωγοί-εργαζόμενοι και επιχειρηματίες, όπως τους ξέρουμε εμείς εδώ – αλλά οι γιάπηδες5, τα λεγόμενα golden boys, οι σπουδασμένοι στα πανεπιστήμια, όχι πώς να παράγουν υγιώς, με τους παλιούς και άφθαρτους ακόμη νόμους, αλλά πώς θα τζογάρουν με αέρα κοπανιστό, στις ΗΠΑ λοιπόν άρχισαν να δίνουν δάνεια αφειδώς για αγορά κυρίως, κατοικίας.

Δεν αναφέρομαι στα άλλα δάνεια, που ανθούν κι εδώ, για πολυτελή ή μη αυτοκίνητα, για διακοπές, για εορτές, για συλλογή πλαστικών καρτών κλπ. και για τα οποία μας βομβαρδίζουν καθημερινά οι τράπεζες διαφοροτρόπως και τηλεφωνικά ακόμη και την ώρα που αναπαυόμαστε.

Κλείνω την παρένθεση και επανέρχομαι στα δάνεια μεγάλου ρίσκου για αγορά κατοικίας (subprime). Η τράπεζα, ακόμη κι αν τα δάνεια δεν αποπληρώνονται, δεν πρόκειται να χάσει τα λεφτά της. Σου δανείζει, όλο χαμόγελα, ας πούμε 200 χιλιάδες ευρώ, για 15-20 χρόνια, πρέπει να πληρώνεις τοκοχρεωλύσιο 800 έως 1000 ευρώ. Οσα θα έδινες για ενοίκιο. Αποπληρώνεις 40 – 50.000, μπορεί και παραπάνω, πάει μια στραβή – μια αρρώστια, μια απόλυση-σταματάς να πληρώνεις, η τράπεζας σου εκπλειστηριάζει το σπίτι σου, παίρνει τα λεφτά της κι όσα της είχες καταβάλλει.

Βέβαια, δεν αρκείται σ’ αυτά, αλλά κάνει κι άλλα «παιχνίδια», με «πακέτα» που πουλάει ή δανείζεται κεφαλαιοποιώντας τις υποθήκες και πάει λέγοντας.

Μια τεκμηρίωση για όσα είπα είναι απαραίτητη για να σιγουρευτείτε: «Αυξημένες οι κατασχέσεις κατοικιών», «…οι κατασχέσεις κατοικιών το Ιούλιο ήταν αυξημένες (στις ΗΠΑ) κατά 55%, έναντι του 2007[…]. Σύμφωνα με την Realty Trac, περισσότερες από 272.000, ή 1 στις 464 κατοικίες, έλαβαν ειδοποίηση για κατάσχεση ή κατασχέθηκαν τον Ιούλιο του 2008»6. Στο μεταξύ η ανεργία καλπάζει. Από το 6,1 πάει στο 7% κι ακόμα είαμαστε στην αρχή.

Ας ξαναπάμε στο… ντόμινο. Αυτά τα subprime δάνεια και τα δομημένα ομόλογα, είναι τα «τοξικά προϊόντα», που πλήττουν τις αμερικανικές τράπεζες.

Η διόγκωση επισφαλών απαιτήσεων δημιουργεί κρίση εμπιστοσύνης μεταξύ  των τραπεζών (αν δεν ήταν και επιδιωκόμενη) που με τη σειρά της, οδηγεί στην έλλειψη ρευστού χρήματος. Αυτή,  έχει σαν επακόλουθο την αύξηση των διατραπεζικών επιτοκίων αρχικά και στη συνέχεια των επιτοκίων δανεισμού προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Η έλλειψη κεφαλαίων για επενδύσεις, αλλά και κεφαλαίων κινήσεως, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε απολύσεις και αυξήσεις της ανεργίας, με φυσικό επακόλουθο την πτώση της αγοραστικής δύναμης, άρα και της κατανάλωσης, που οδηγεί σε δεύτερο κύκλο, απολύσεων κλπ.

Αυτός  ο φαύλος κύκλος μεταφράζεται σε ύφεση και σε οικονομική κρίση.


Η φούσκα έσκασε

Το μπαλόνι …αναγομώνεται


Αυτό πήγε να προλάβει ο Μπους, οι G7 και η Ε.Ε. Να μη σκάσει, αλλά να ξεφουσκώσει το μπαλόνι λίγο. Κι άρχισαν πρωτίστως οι δανεισμοί, οι κεφαλαιοποιήσεις, οι μερικές («καταραμένες») κρατικοποιήσεις με τα λεφτά βεβαίως των φορολογουμένων.

Από τα 700 δισεκατομμύρια δολάρια που εγκρίθηκαν – σε πρώτη φάση – για το πρόγραμμα διάσωσης των τραπεζών στις ΗΠΑ, τα 85δις $ πήγαν στην American International Group (AIG). Απεκαλύφθη ότι λίγες μέρες μετά τη διάσωση, στελέχη της Τράπεζας ξόδεψαν σε ολιγοήμερες διακοπές για ΣΠΑ, γκολφ κλπ. «επενδύσεις» 440.000 ευρώ. Ηταν τα ίδια golden boys που δημιούργησαν τα τοξικά απόβλητα, που οδήγησαν στην παγκόσμια κρίση. Τώρα, πρέπει να θυμώσετε!

Οι κολοσσοί του τραπεζικού κεφαλαίου, Morgan Stanley, Goldman Sachs, Merrill Lynch, Bear Stearns και Lehman Brothers, που βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα, κέρδιζαν δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι πριν έναν χρόνο, γιατί δεν αυτό-σώζονται; Στα κέρδη, μακριά το κράτος και η κοινωνία και η κοινωνική πολιτική. Στις ζημίες, όχι αντάμα, αλλά προστρέχουν στο κράτος, δηλαδή στην κοινωνία, για να σταματήσει το ντόμινο και η επιδείνωση της κατάστασης.


Ο “...επάρατος” κρατικός

παρεμβατισμός του Κέινς επανέρχεται


Ετσι, για ν’ αποφευχθεί η καταστροφή, το χάος, η κοινωνική έκρηξη και η βίαιη αντίδραση, αναγκαστικά σπεύδουμε να παρέμβουμε και να βοηθήσουμε ν’ αποτραπεί η κατακρήμνιση του συστήματος. Αρχικά βέβαια ο Μπους με δανεισμό, πιθανόν και με προοπτική παραγραφής, αλλά στη συνέχεια πρωτίστως από την αποφασιστικότητα και το συναίσθημα ευθύνης του Αγγλου Πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν στις μερικές ή καθ’ ολοκληρία κρατικοποιήσεις τραπεζών, για ν’ ακολουθήσει ο Γάλλος Νικολά Σαρκοζί και ως πρόεδρος της Ε.Ε. που δήλωσε ότι μας χρειάζεται ένας «νέος καπιταλισμός»7, ενώ, πιο συντηρητική η Καγκελάριος της Γερμανίας Αγγελα Μέρκελ επέμεινε να την διαβεβαιώσει ο Σαρκοζί ότι τα μέτρα που λαμβάνει η Ε.Ε. για τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της οικονομίας «αντιμετωπίζονται ως εργαλεία και όχι ως δόγμα»8. Δεν αντελήφθη προφανώς ότι ο αισχρός καπιταλισμός του νεοφιλελευθερισμού της Θάτσερ και του Ρέιγκαν αυτοκτόνησε από λαιμαργία. Εχει και ο καπιταλισμός διαβάθμιση. Άλλο είναι ο παρεμβατικός καπιταλισμός του Κέινς και του Γκαλμπρέιθ, που σώζει και τον καπιταλισμό, και άλλο ο ασύδοτος και άναρχος καπιταλισμός των γιάπηδων και των απατεώνων αρπαχτικών που οδηγούνται στην αυτοκαταστροφή.

Ο ίδιος ο πρ. Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Ντελόρ δήλωσε: «…θα πρέπει να θεσμοθετήσουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο μια δέσμη λογικών κανόνων στην αγορά»9.

Αυτό σημαίνει θάψιμο της Συνθήκης της Λισσαβόνας και του νεοφιλελευθερισμού.


–––––––––––

1. Αρθρο 2 παρ.3 της Συνθήκης (ΕΒΔΟΜΗ, αρ. φ. 538, κύριο άρθρο Κ.Β.)

2. R. Skidelsky, Λόρδος, οικονομολόγος, επιτ. Καθηγητής πολιτικής οικονομίας (Καθημερινή, οικονομική 12.10.08 σ.2).

3. Ι. Παλαιοκρασάς, πρ. Υπουργός Οικονομικών (οικονομ. «Καθημερινή», 19/10).

4. Από το manipoulation (χειραγώγηση).

5. Μάνατζερς, ειδικής τεχνογνωσίας κυρίως χρηματοοικονομικού τομέα.

6. Stock exchange on line Παρασκευή 15 Αυγούστου 2008.

7. ΗΜΕΡΗΣΙΑ 18-10/10/08, σελ. 7

8. ΗΜΕΡΗΣΙΑ 18/10/08, σελ. 27

9. ΗΜΕΡΗΣΙΑ 18-19/10/08 σελ. 10.

 


Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 152 guests και κανένα μέλος