Ειδήσεις

• Βουλή
• Βουλή των Ελλήνων
• πολιτική

«... τάξις ταῖς πόλεσιν ἡ περί τάς ἀρχάς τίνα τρόπον νενέμηνται καί τί τό κύριον τῆς πολιτείας καί τί τό τέλος...»

Αριστοτέλης “ΠΟΛΙΤΙΚΆ”, Δ

Μόλις προχθές, Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου τ.έ., ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση αναθεώρησης διατάξεων του Συντάγματος, με βάση την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, που υπερψηφίστηκε, καθώς και διαφόρων βουλευτών, σύμφωνα με τις διατάξεις του Συντάγματος (αρθ. 110).

Κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής, την οποία παρακολουθήσαμε, έγιναν ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις με επιστημονικό ενδιαφέρον, αλλά και πολιτικό.

Δεν έλειψαν δυστυχώς οι κομματικοί τακτικισμοί, οι ιδεοληψίες, οι ιδεολογικοί προσανατολισμοί και οι σκοπιμότητες.

Στο παρόν, δεν θ’ αναλύσουμε τις ψηφισθείσες προτάσεις, τους διαξιφισμούς και τις κρίσεις. Θα περιοριστούμε σε συντομία στο ειδησεογραφικό σκέλος κυρίως και θα τοποθετηθούμε γενικά και ιδιαίτερα στο ουσιώδες του διαδικαστικού.

Οι υπερψηφισθείσες διατάξεις

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Προέδρου της Βουλής, όλες οι προτάσεις του κυβερνώντος κόμματος υπερψηφίστηκαν. Στις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ,. Καθώς και βουλευτών, κατά το Σύνταγμα (τουλάχιστον 50 που τις συνυπέγραφαν) είναι συνοπτικά οι ακόλουθες:

- Το άρθρο 3 - «Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας» - όπου η υπερψηφισθείσα πρόταση προβλέπει το χωρισμό εκκλησίας και πολιτείας: «Η ελληνική πολιτεία είναι θρησκευτικά ουδέτερη».

Αποδέχεται όμως πως η «η επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η ορθόδοξη Εκκλησία...». Και ορθώς, γιατί έτσι είναι.

- Μπαίνουμε στον πειρασμό όμως να σχολιάσουμε τη φράση, «...τηρεί απαρασάλευτα τους Κανόνες των Αποστόλων...».

σ.σ. Επομένως, και το γνωστό «...η δε γυνή να φοβείται τον άνδρα», δηλαδή αναγνωρίζει την ανισότητα ανδρών και γυναικών, πράγμα που αντίκειται στις διατάξεις του Συντάγματος. Κι ακόμα, σύμφωνα με την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, να «τηρεί απαρασάλευτα και τους Κανόνες των οικουμενικών συνόδων».

- Μεταξύ των οποίων, δηλαδή, και τα είκοσι ένα (21) αναθέματα της Ζ’ Oικουμενικής Συνόδου κατά των Ελλήνων, της τέχνης και της φιλοσοφίας τους, που εκφωνείται (ψάλλεται) από τους ιερείς την «Κυριακή της Ορθοδοξίας» ενώπιον της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας των (νεο)Ελλήνων!

- Με συντριπτική πλειοψηφία υπερψηφίστηκαν τα άρθρα:

32, για την αποσύνδεση εκλογής Π.τ.Δ. από τη διάλυση της Βουλής και προκήρυξη εκλογών ώστε, από τη νέα Βουλή να εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας και με σχετική πλειοψηφία.

Το άρθρο αυτό θα ξανασυζητηθεί σε ένα μήνα, γιατί απερρίφθη το σημείο της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ για προσφυγή εν κατακλείδι στο εκλογικό σώμα, για άμεση εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό. Αυτό θα σήμαινε, όπως έχουμε σημειώσει, αλλαγή του πολιτεύματος από «προεδρευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία», όπως ισχύει, ως μη αναθεωρητέα, μάλιστα διάταξη – σε Προεδρική Δημοκρατία (μικτή). Δεν λέω αν είναι καλό ή κακό.

62, για τον περιορισμό της βουλευτικής ασυλίας, μόνο κατά την εκτέλεση των βουλευτικών τους καθηκόντων μέσα κι έξω από τη Βουλή. Ορθόν.

86 «περί ευθύνης Υπουργών» πολυσυζητημένη σκανδαλώδης διάταξη.

101Α, για τις «ανεξάρτητες αρχές» ( διάταξη των ανεξαρτήτων αρχών «σηκώνει συζήτηση»).

Με απόλυτη πλειοψηφία (151 τουλάχιστον), εκτός από το άρθρο 3, που προαναφέραμε, υπερψηφίστηκαν ως αναθεωρητέα τα άρθρα 13, 33, 59, για την κατοχύρωση του πολιτικού όρκου, δυνητικά.

Τα 21, 22

28 Για την κύρωση Διεθνών Συνθηκών με δημοψήφισμα. Πολύ σωστά, αλλά να λαμβάνεται υπ’ όψιν και να μην το ανατρέπουμε, όπως το 2015.

37, γα την υποχρεωτική βουλευτική ιδιότητα του Πρωθυπουργού, ρητώς, γιατί ως συναγόμενο ίσχυε και στο παρόν σύνταγμα. Γι’ αυτό και ισχυριζόμαστε πως η κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου ήταν συνταγματικώς παράνομη και ως εκ τούτου οι πράξεις της είναι ανυπόστατες.

Δεν υπάρχει πλέον ουδεμία αμφισβήτηση αυτού, γι’ αυτό και θεωρούμε δικαίως, ότι συμβάλαμε κι εμείς, με την έγκυρη αρθρογραφία μας κι όχι μόνον, προς την κατεύθυνση αυτή.

44, για την καθιέρωση δημοψηφισμάτων με λαϊκή πρωτοβουλία και

73, για νομοθετική λαϊκή πρωτοβουλία (καλά!)

54 για την καθιέρωση ως εκλογικού συστήματος την απλή αναλογική, για την εκλογή των βουλευτών και εκλογής βουλευτών απόδημου ελληνισμού. (Θέλει συζήτηση).

56, για την καθιέρωση προσωρινού κωλύματος εκλογιμότητας, μετά από τρεις βουλευτικές περιόδους.

84 (πρόταση δυσπιστίας) και

102, για την καθιέρωση απλής αναλογικής και θεσμών «άμεσης δημοκρατίας» στους οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης! Να δούμε πώς θ’ αλλάξει η αυταρχική νοοτροπία των δημάρχων και τινων άλλων.

Οι αρμοδιότητες της παρούσας και επόμενης Βουλής

Κατά τη συζήτηση, υποστηρίχτηκε από την Αντιπολίτευση, ερμηνεύοντας κατά γράμμα το άρθρο 110 §§2 και 3 ότι η παρούσα Βουλή αποφασίζει ποιες διατάξεις θ’ αναθεωρηθούν – άρθρο, παράγραφος, εδάφιο χωρίς να υποδεικνύει στην επόμενη, αναθεωρητική Βουλή, το περιεχόμενο ή την κατεύθυνση των αναθεωρητέων διατάξεων.

Πράγματι αν αναγνώσουμε τις σχετικές παραγράφους και τις ερμηνεύσουμε γραμματολογικά η αντιπολίτευση και ιδιαίτερα ο Ευαγγ. Βενιζέλος, που έκανε μια θαυμάσια – ex cathedra – ανάλυση του θέματος θα έχουν δίκιο. Το Σ. Λέει στο άρθρο 110 §§ 2 και 3: «...Με την απόφαση αυτή (της Βουλής) καθορίζονται ειδικά οι διατάξεις που πρέπει να αναθεωρηθούν» και «...η επόμενη Βουλή (...) αποφασίζει (...) σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις».

Οι κανόνες όμως του θεμελιώδους νόμου (του Συντάγματος) μιας πολιτείας δεν ερμηνεύονται έτσι απλοϊκά ή με τη λογική «αν ήθελε (ο Συνταγματικός νομοθέτης) η αναθεωρητική Βουλή απλώς να επικυρώσει το περιεχόμενο των αναθεωρητέων διατάξεων, θα το όριζε ρητώς». Κατ’ αρχήν και με την ίδια λογική δεν θα έλεγε «...αποφασίζει σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις», αλλά θα το όριζε ρητά ότι «αποφασίζει για το περιεχόμενο των διατάξεων αυτών. Δεν λέει κάτι τέτοιο.

Ομως εκτός των άλλων ερμηνευτικών μεθόδων (νομολογία, γνώμες νομομαθών, συζήτηση και εισήγηση στη Βουλή της προς αναθεώρηση διάταξης), η ερμηνεία των διατάξεων του Συντάγματος και η νομιμοποίησής τους εξαρτάται «από την πολιτική και ιδεολογική διαδικασία που γεννά το δίκαιον»¹.

Οι θεμελιώδεις κανόνες Δικαίου «αντιστοιχούν στη συνολική, ιστορική και πολιτική πραγματικότητα»¹ μιας συγκεκριμένης οργανωμένης κοινωνίας.

Δεν είδα, δεν άκουσα μια αναφορά στα πρακτικά της συντακτικής Βουλής του 1975 και ο χρόνος δεν μου επιτρέπει να το κάνω τώρα εγώ. Όμως και ο Πρύτανης του Συνταγματικού Δικαίου Ν.Ν. Σαρίπολος, τον οποίον επικαλέσθηκε και ο Ε. Βενιζέλος, θεωρεί ότι οι Συνταγματικοί θεσμοί «είναι αποτέλεσμα της ιστορίας, των περιστάσεων, δράσεων και αντιδράσεων»².

Κατά την άποψή μου, διαβλέποντας ο Συνταγματικός Νομοθέτης, την αναγκαιότητα όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής των διατάξεων του Συντάγματος, πρόβλεψε δύο ψηφοφορίες στην προτείνουσα Βουλή (άρθ. 110 §2 του Σ.) και μία ψηφοφορία στην επόμενη Βουλή, ακριβώς για τη διασφάλιση της ευρύτερης και κατά συναίνεση αποδοχής.

Δεν αναφέρει ρητώς το αντικείμενο των ψηφοφοριών ούτε ως προς το περιεχόμενο των αναθεωρητέων διατάξεων, ούτε καν ως προς την κατεύθυνση.

Φανταστείτε η παρούσα Βουλή να ψηφίζει αναθεώρηση του άρθρου 51 που αφήνει το εκλογικό σύστημα στη διάθεση του κοινού νομοθέτη, «όπως ο νόμος ορίζει», η παρούσα Βουλή να ψηφίζει αναθεώρηση της σχετικής διάταξης διότι επιθυμεί τη συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής και να έρχεται η επόμενη Βουλή και ν’ αποφασίζει το... πλειοψηφικό σύστημα. Δεν διασφαλίζεται έτσι η ευρύτερη αποδοχή και συναίνεση, αλλά η κομματική επιλογή.

Κατά τη γνώμη μου η παρούσα Βουλή που αποφάσισε τις αναθεωρητέες διατάξεις, δίνει και την κατεύθυνση προς την οποία επιθυμεί (η Βολή των Ελλήνων) την αναθεώρηση, και η επόμενη δίνει την τελική διατύπωση εντός αυτών των ορίων, άλλως απορρίπτει καταψηφίζοντας.

Αλλά και ο «Όμιλος “Αριστόβουλος Μάνεσης”» σε εκτενέστατη ανάλυση το Νοέμβρη του 2018, μεταξύ των άλλων επικαλείται και την απόφαση 11/2003 του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου στο παραπάνω πνεύμα της “κατευθύνουσας απόφασης” της Βουλής. Απόφαση την οποίαν ως νομολογία πλέον επιακλέσθηκε η Ολομέλεια του ΣτΕ.³

“Την πάτησαν”

Και ένα τελευταίο: Εκείνοι που ήθελαν να υπονομεύσουν την αναθεώρηση καταψηφίζοντας ή απέχοντας, κατά το κοινώς λεγόμενο, «την πάτησαν». Διότι τώρα, επειδή οι επίμαχες διατάξεις πέρασαν με 151 ψήφους και όχι με 180, η επόμενη Βουλή πρέπει να τις καταψηφίσει, να τις μορφοποιήσει ή να τις υπερψηφίσει με αυξημένη πλειοψηφία των 3/5, δηλαδή με 180 ψήφους.

Κι ένα τελευταίο «κακό». Η παρούσα Βουλή και η προβλεπόμενη επόμενη, δεν είναι αντάξιες των σοβαρών περιστάσεων.

1. Δημ. Θ. Τσάτσος: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ, εκδ. Σάκκουλα, σελ. 34 & 35
2. Νικ. Ν. Σαρίπολος: «Σύστημα Συνταγματικού και Γενικού Δικαίου», 1903, τομ. 1ος εκ των τριών σελ. 9.
3. Όμιλος “Αριστοβ. Μάνεσης”: “Η δυνατότητα δέσμευσης της Αναθεωρητικής Βουλής από τις ουσιαστικές κατευθύνσεις της προτείνουσας Βουλής” (www.constitutionalism.gr)