Άρθρα Κώστα Βενετσάνου

• αρχαία
• Ελλάδα
• Βρετανία
• γλυπτά
• Παρθενώνας

Αμετανόητος Κλεπταποδόχος το Βρετανικό Μουσείο

«Ο κόμης Έλγιν είναι πλιατσικολόγος» Λόρδος Βύρων

Τα γλυπτά του Παρθενώνα που κατέχονται και εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο είναι κλοπιμαία, από το 1806, από τον πρόξενο τότε της Αγγλίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, 7ο κόμητα του Έλγιν, Τόμας Μπρους.

«Δεν υπάρχουν ''Ελγίνια Μάρμαρα''.

Υπάρχουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα»! Είχε δηλώσει η αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη, ως Υπουργός Πολιτισμού σε ομιλία της στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το 1986, παρουσία του Πρωθυπουργού της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον¹.

«…Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ», είπε, κλείνοντας τη θαυμάσια, όλο πάθος, ομιλία της.

Σωστά λοιπόν, και μπράβο του, τόνισε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρόσφατη συνέντευξή του στο BBC, πως «…τα γλυπτά ανήκουν στην Ελλάδα και εκλάπησαν».

(Παρένθετη σημείωση: Την κατακριτική μου ή τον έπαινο δεν την εξαρτώ ως γνωστόν, από τις ιδεολογικο-πολιτικές μου αντιθέσεις ή συνταυτίσεις. 

Είναι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, και στο προκείμενο οι απόψεις μας ταυτίζονται· μας εξέφρασε).

Στην ομιλία της δε στην Οξφόρδη, (η Μελίνα) δεν μίλησε φιλολογικά,  γενικά και αόριστα, αλλά ιστορικά τεκμηριωμένα.

Επιβάλλεται λοιπόν, νομίζω, ν’ αναφερθούμε σε ορισμένα ελάχιστα αποσπάσματα για την οικονομία του χωροχρόνου μας, αλλά πολύ χρήσιμα θαρρώ, γιατί δεν είναι λίγοι εκείνοι που ενώ αγνοούν τα γεγονότα, είναι ιδιαίτερα γαλαντόμοι στις εθνικές διεκδικήσεις και παραχωρήσεις παρακινούμενοι από τον «πολιτικό τους ρεαλισμό», δήθεν – πράγμα που σε καμμιά περίπτωση δεν θ’ ανέχονταν για την προσωπική τους περιουσία, τις διεκδικήσεις, τα «κεκτημένα» - και αναφέρομαι για παράδειγμα τις γερμανικές οφειλές στην Ελλάδα (κατοχικό δάνειο, πολεμικές αποζημιώσεις κ.λπ.).

Ας επανέλθουμε αμέσως στην αδιάσειστη επιχειρηματολογία της Μελίνας:

Το ιστορικό πλαίσιο

Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο αυτοκράτορας ήδη της Γαλλίας, Ναπολέων, σχεδίαζε να εισβάλλει στη Βρετανία. Για κάποιους λόγους άλλαξε γνώμη και εξεστράτευσε στην Αίγυπτο που αποτελούσε τότε τουρκική κτήση και την αποσπά απ’ αυτήν. Οι Τούρκοι διακόπτουν τις διπλωματικές τους σχέσεις με τη Γαλλία και τις κυρήσσουν πόλεμο.

Η Βρετανία άδραξε την ευκαιρία ν' αναβαθμίσειτις διπλωματικές της σχέσεις με την Οθωμανική αυτοκρατορία κι έστειλε στην Κωνσταντινούπολη ως πρεσβευτή της τον έβδομο κόμητα του Έλγιν, τον Τόμας Μπρους. Αυτός μαζί με την νεαρά, φιλόδοξη και πλούσια γυναίκα του, έφτασαν με μεγάλη επισημότητα στην Πόλη με μεγάλη ακολουθία, μεταξύ των οποίων αρχιτέκτονες, σχεδιαστές κ.ά. Με επικεφαλής έναν Ιταλό ζωγράφο καθώς και έναν εφημέριο.

Ο Τούρκος στρατιωτικός κυβερνήτης στην Αθήνα δυσκόλευε την είσοδο της ομάδας του Έλγιν στην Ακρόπολη, για μακρύ διάστημα, αλλά ένα μικρό μπαχτσίσι 5 λιρών στο διοικητή, για κάθε επίσκεψη, διευκόλυναν πολύ τα πράγματα, ώστε να στηθούν σκαλωσιές, να γίνουν αντίγραφα κ.λπ. εργασίες. Πράγμα που έγινε πλέον καθεστώς, το μπαχτσίσι, για κάθε αξιωματικό που εμπλκεκόταν στη διαδικασία, όπως είπε η Μελίνα στην ομιλία της, στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Ξάφνου, καταφθάνουν φήμες για στρατιωτική δράση των Γάλλων και τα πράγματα σφίγγουν. Ο στρατιωτικός διοικητής διέταξε την ομάδα του Έλγιν να κατέβει από την Ακρόπολη και έκτοτε ίσχυσε απαγορευτικό.

Μόνον ένας τρόπος υπήρχε για ν’ αρθεί η απαγόρευση. Να εκδώσει ο Σουλτάνος φιρμάνι, που θα επέτρεπε τη συνέχιση των «εργασιών» της ομάδας Έλγιν.

Ο Ελγιν ασκεί την επιρροή του στο Σουλτάνο ο οποίος εκδίδει τη σχετικό έγγραφο, που «είναι μάλλον ύπουλα συντεταγμένο», όπως είπε η Μελίνα και το διάβασε.

Το έγγραφο μιλάει για δυνατότητα της ομάδας καλλιτεχνών, «να περπατήσουν, να μελετήσουν τις μορφές και τα κτίρια, να σχεδιάσουν ή να αντιγράψουν σε ασβεστόλιθο ή σε γύψο, ή να σκάψουν αν το βρίσκουν αναγκαίο, σε αναζήτηση επιγραφών ανάμεσα στα …απορρίμματα. Ούτε να παρεμποδιστούν από το να πάρουν κάποια κομμάτια από πέτρες με επιγραφές ή με μορφές». Αυτά έλεγε το φιρμάνι. Όχι να σηκώσουν τα ανάγλυφα γλυπτά από τις μετόπες του Παρθενώνα, ούτε το Ερεχθείον ή τις Καρυάτιδες.

Και το φιρμάνι καταλήγει λέγοντας πως οι εντολές αυτές δόθηκαν «χάριν των λαμπρών σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες, ιδιαίτερα αφού δεν βλάπτουν τα αναφερόμενα κτίρια, με το να τα επιθεωρούν, να τα μελετούν και να τα σχεδιάζουν.».

Αναφέρθηκα προηγουμένως στις Καρυάτιδες, γιατί ο αιδεσιμότατος  Hunt, της ακολουθίας Έλγιν, έριξε την ιδέα να μετακινηθεί ολόκληρο το κτίσμα με τις Καρυάτιδες! «Ο Έλγιν ανατρίχιασε με την (φαεινή) ιδέα και ζήτησε να σταλεί ένα καράβι (ο αθεόφοβος και πλεονέκτης και κλέφτης) το αίτημα δεν θεωρήθηκε εξωφρενικό από την Αγγλία, αλλά εκείνη τη στιγμή δεν υπήρχε διαθέσιμο καράβι», είπε η Υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη και τους έκανε «σκόνη».

Αυτά τα ξέρει ο Ινδο-Βρετανός Πρωθυπουργός ή φοβήθηκε μη του τα θυμίσει και ο Μητσοτάκης, και ματαίωσε το ραντεβού με τον Έλληνα Πρωθυπουργό; Όταν διαπράττεις τέτοια διπλωματική απρέπεια, δεν την διαπράττεις μόνον κατά του συγκεκριμένου επισήμου, αλλά κατά του κράτους και του λαού που εκπροσωπεί. Με θίγει εμένα προσωπικά και κάθε ενσυνείδητο Έλληνα πολίτη. Κι αυτό, άσχετα αν συμπλέει ή αντιπαρατίθεται σε ιδεολογικό – πολιτικό επίπεδο.

Αμετανόητος Κλεπταποδόχος το Βρετανικό Μουσείο

Ας ξαναγυρίσουμε στον πλιατσικολόγο ''...εξοχότατο'' λόρδο Έλγιν, σύμφωνα με τον ακριβή χαρακτηρισμό του λόρδου Μπάιρον. Ο Έλγιν μη φανταστείτε ότι διέπραξε αυτό το ανοσιούργημα, αυτή την ιεροσυλία από φιλοπατρία για να εμπλουτίσει την πτωχή αρχαίου πολιτισμού χώρα του. Όχι· από ιδιοτέλεια και άκρατη πλεονεξία παρορμήσθη. Τα άρπαξε για την προσωπική του συλλογή. Για να στολίσει την έπαυλή του, με την προβολή του αρχαιο - Ελληνικού πολιτισμικού επιπέδου και κάλλους, και την επαίσχυντη, βάρβαρη κλοπή και αρπακτικότητα και ιεροσυλία του ιδίου.

Όταν χώρισε με τη λαίδη πλουσία σύζυγό του, τα «βρήκε σκούρα» οικονομικά και τα πούλησε στη βρετανική κυβέρνηση, οπότε και μεταφέρθηκαν στο βρετανικό Μουσείο! Τοιουτοτρόπως, μετά τον πλιατσικολόγο, κλέπτη των γλυπτών του Παρθενώνα, καθίσταται το βρετανικό δημόσιο κλεπταποδόχος,  αποδεχόμενο προϊόν κλοπής εν γνώσει του και κατ’ ακολουθίαν και το Βρετανικό Μουσείο.

Εξ άλλου ο Έλγιν στον οικονομικό απολογισμό του, δεν αναφέρει κάποιο ποσό που κατέβαλλε για την αγορά τους, παρά μόνον ένα κονδύλι 21.902 λιρών, γενικά, για «δώρα στις αρχές των Αθηνών»!

Mια κι έξω: τα κλεμμένα «Γλυπτά του Παρθενώνα» δεν ανήκουν στην κομητεία του Έλγιν, ούτε στο κλεπταποδόχο Μουσείο της Αγγλίας, αλλά στην Ελλάδα! Και μέσω της πατρίδας μας, στην παγκόσμια Πολιτιστική κληρονομιά.

______________

1. NewsBOMB, iefimerida, CNN Greece κ.ά. του Ηλεκτρονικού και έντυπου Τύπου.

2. Η μετάφραση του εγγράφου του Σουλτάνου από τον Hunt, που παρουσιάστηκε αργότερα στην Εξεταστική Επιτροπή  λέει, «Qualche pezzidipietra» (Μερικά κομμάτια από πέτρα)μ