• χρέος

Στο προηγούμενο σημείωμά μου καταπιάστηκα με τη φύση του δημοσίου χρέους της χώρας μας. Πώς δημιουργήθηκε και έφτασε σ’ αυτά τα επαχθή ύψη· την συνυπευθυνότητα, αν όχι την κύρια ευθύνη των εταίρων και δανειστών μας και κατά πόσον είναι επιβεβλημένο και λογικά ηθικό και εφικτό “να τηρηθούν οι δεσμεύσεις” των προηγούμενων κυβερνήσεων που ήταν “φιλικές” προς τους δανειστές υποχωρητικές και πρόθυμες, είτε “με το πιστόλι στον κρόταφο”, είτε όχι.

Οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται, όταν συνάπτονται ελευθέρως - τυπικά και ουσιαστικά - συνάπτονται υπό κανονικές συνθήκες - είναι κατά το μάλλον δίκαιες και αμοιβαίως επωφελείς.

Τις δεσμεύσεις των δανειακών συμβάσεων που έχουν επιβληθεί στη χώρα μας, με τα μνημόνια, με τα κοινοβουλευτικά πραξικοπήματα (“κυβέρνησης” Λουκά Παπαδήμου, πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου), με ωμούς και απροκάλυπτους εκβιασμούς, προς τον τότε Πρωθυπουργό Γεώργιο Α. Παπανδρέου, τις εξευτελιστικές υπογραφές του Σαμαρά, τους εκβιασμούς και διαγραφές και απειλές διαγραφών των βουλευτών, με απροκάλυπτες παραβάσεις του Συντάγματος και με τα γνωστά τραγικά και βιωματικά αποτελέσματα για την κοινωνία και την οικονομία και την συνακόλουθη ανθρωπιστική κρίση, έχουμε καθήκον να μην τις τηρήσουμε. Είναι αντίθετες με τις ευρωπαϊκές διακηρύξεις, είναι αντίθετες με την ηθική και την τρέχουσα πρακτική ελεύθερων, δημοκρατικών και εκσυγχρονισμένων κρατών, είναι ανέφικτες δεσμεύσεις, δόλιες και νομικά αστήρικτες, γιατί είναι προϊόν δόλου, εκβιασμών, εχθρικής διαθέσεως και υποβολιμαίες.

Η Διπλωματία για το χρέος

Και φτάσαμε στη διαπραγμάτευση για το χρέος. Η διαπραγμάτευση απαιτεί πιστή εφαρμογή βασικών αρχών της διπλωματίας.  

Προϋπόθεση αποτελεσματικής διπλωματίας είναι:

― Ισχυρή Λαϊκή στήριξη (η Κυβέρνηση την έχει και μάλιστα επηυξημένη)

― Αποτρεπτικές Δυνάμεις (Οικονομικές και γεωπολιτικές εν προκειμένω - σε άλλες περιπτώσεις και στρατιωτικές).

Στο σημείο αυτό, η οικονομική μας “ισχύς” είναι “αρνητικού διαφέροντος”1, καθόλου όμως ευκαταφρόνητη. Η γεωπολιτική μας θέση είναι σημαντικότατη και δεν χρειάζεται να το αναλύσω παραπέρα.

― Και τρίτη προϋπόθεση αποτελεσματικής διπλωματίας είναι οι συμμαχίες. Στην περίπτωσή μας είναι και “εσωτερικής” υπόστασης, εντός Ε.Ε. - όχι τόσο ισχυρές σε ηγετικό επίπεδο στην παρούσα συγκυρία - αλλά και εκτός Ε.Ε., “εξωτερικής” υπόστασης. ε.π. ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα κ.λπ. Υπάρχουν συμμαχίες περιστασιακές ή και μονιμότερες. Πάντως, για να θυμηθούμε και τον Πάλμερστον2, δεν υπάρχουν μόνιμοι φίλοι ή εχθροί και μόνον τα συμφέροντα είναι διαρκή. Οπου λοιπόν υπάρχει ή μπορεί να δημιουργηθεί ταύτιση συμφερόντων, μπορούν να οικοδομηθούν και πιο στέρεες συμμαχίες.

Στις βασικές προϋποθέσεις άσκησης επιτυχούς διπλωματίας, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε την διπλωματική ικανότητα αυτών που διαπραγματεύονται καθώς και των “αντιπάλων” τους - αντισυμβαλλόμενων. Δεν “παίζεις” μόνος σου. “Παίζεις” με αντίπαλο. Και το αποτέλεσμα δεν πρέπει να είναι απόλυτο.

Η αλαζονεία που εμφυλοχωρεί δημιουργεί φθόνο, μίσος, διάθεση εκδίκησης στον ηττημένο και εφησυχασμό ισχύος στον νικητή.

Γι’ αυτό και η νίκη πρέπει να είναι σχετική. Να μοιάζει, αν δεν είναι, με ισοπαλία.

Κι αφού μιλάμε για παιχνίδια κι έχει γίνει κατάχρηση του πόκερ, τις τελευταίες ημέρες, έχω εκφράσει την άποψη ότι ο διπλωμάτης (ο πολιτικός, ο στρατηγός, ο επιχειρηματίας) πρέπει να παίζει σκάκι, για ν’ αποκτήσει “σκακιστική σκέψη”. Αν κινήσω τον Α’ πεσσό (πιόνι), ο αντίπαλος θα κινήσει ή τον α ή τον β ή τον γ, οπότε ανάλογη πρέπει να είναι η προσχεδιασμένη δική μου αντίδραση, που βέβαια δεν αποκαλύπτεται στα τηλεοπτικά παράθυρα, όπου βλακωδώς ή εκ του πονηρού, τίθεται το ερώτημα.

Αλλά δεν φτάνει μόνο το σκάκι. Πρέπει να παίζει και τάβλι. Και τούτο, για να εμπεδώσει, ότι στη ζωή, όπως και στη φύση, δεν γίνονται όλα νομοτελειακά προγραμματισμένα (αιτιοκρατία - ντετερμινισμός), αλλά υπάρχει και το απρόβλεπτο, το “τυχαίο” η αρχή της απροσδιοριστίας!

Το πόκερ, χρειάζεται όχι για να κάνεις μπλόφες, τις οποίες αν χρειαστεί να τις κάνεις, θα τις κάνεις σπανίως, όσο για να μάθεις ν’ αντιλαμβάνεσαι τις μπλόφες των άλλων! Είναι θέμα ψυχολογίας και ψυχολογικού επηρεασμού.

Πρέπει ακόμα να ξέρεις πολύ καλά αυτούς που έχεις απάναντί σου. Μα, πάρα πολύ καλά. Και εννοώ, ακόμη και τα απολύτως προσωπικά δεδομένα τους. Και ο νοών νοείτω. Οι διπλωμάτες δεν είναι παιδιά του κατηχητικού.

Οι άλλες χώρες, οι περισσότερες, οι “εταίρες” μας, “έχουν βεβαρυμένο ποινικό μητρώο” κατά την έκφραση γνωστού διπλωμάτη μας και πολιτικού. Αλλά εκείνο που μετράει περισσότερο είναι πως έχουν εθιστεί στην απουσία αντίστασης. Στην εύκολη παραδοχή, στην υποχώρηση στον εκβιασμό, στην ευεπιφορία στον εκμαυλισμό. Γι’ αυτό και ξαφνιάζονται μπροστά στην άνεση (cool) και το αγέρωχο ύφος ενός Γιάνη Βαρουφάκη, ενός Τσίπρα, στην κατάργηση του λαιμοδέτη (γραβάτας)!

Ορισμένες βασικές αρχές της διπλωματίας είναι απαράβατες. Οπως η επιμονή, η υπομονή, η γοητεία, το δέλεαρ, η εμμονή σε ζωτικούς στόχους, το ανυποχώρητο από ζωτικά και κύρια σημεία, κατ’ αντιδιαστολή προς την παραχώρηση “με το σταγονόμετρο” δευτερευούσης σημασίας σημείων.

Και ακόμα τις διάφορες τεχνικές διαπραγμάτευσης, όπως προσθαφαίρεσης δευτερευούσης σημασίας σημείων προκειμένου να επιλύσεις το σκοπούμενο πρόβλημα. Οταν προκύψει δηλ. κάποιο δυσεπίλυτο πρόβλημα, προκειμένου να το επιλύσεις, προσθέτεις κι άλλα προβλήματα, που δεν σ’ ενδιαφέρουν ιδιαίτερα. Κατά τη διαπραγμάτευση, υποχωρείς σε κάποια απ’ αυτά ή και απ’ όλα, σε αντάλλαγμα της επ’ οφελείας σου επίλυσης του βασικού προβλήματος.

Τέλος στη συγκεκριμένη διαπραγμάτευση του χρέους, πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν και να τεθούν, κατά την ταπεινή μου άποψη, τα εξής στοιχεία:

― Το χρέος είναι απεχθές, επαχθές και μη βιώσιμο.

― Πώς έχει προέλθει; με ευθύνη και προς όφελος ποίων;

― Να αναζητηθεί η άκρως εμπιστευτική 17σέλιδη έκθεση της commission που συζήτησε το Ecofin στις 10/2/2009 και οι μετέπειτα αποφάσεις επ’ αυτής (Εμείς “απ’ έξω” κατέχουμε μία).

― Να υπομνησθεί ότι οι συμφωνίες, το μνημόνιο και οι εφαρμοστικοί νόμοι της “κυβέρνησης” Λουκά Παπαδήμου, είναι ανυπόστατα νομικά, γιατί η κυβέρνηση αυτή ήταν συνταγματικώς παράνομη, πράγμα που δεν μπορώ να πιστέψω ότι αποσιωπήθηκε και παραβλέφθηκε εσκεμμένως, αλλά λόγω βαρειάς πλάνης και αμέλειας των δικών μας πολιτειακών παραγόντων, αλλά και των αντισυμβαλλομένων.

Το προνόμιο του Π.τ.Δ. να διορίζει πρωθυπουργό εξωκοινοβουλευτικό έχει καταργηθεί με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986 (βαριούνται να το δούνε οι έχοντες στοιχειώδεις γνώσεις νομικής, ή δεν το αξολογούν αναλόγως;)

― Να υπομνησθούν οι γερμανικές οφειλές. Ξεπερνούν τα 162 δις, προ τόκων, με 1% επιτόκιο, ισοσκελίζουν τις δικές μας υποχρεώσεις (300+δις).

Αυτά περιληπτικά και για την ώρα.

---

1. Αρνητικό διαφέρον: Αρνητικό όφελος. Δηλαδή το όφελος που θα προέκυπτε εάν δεν είχε οδηγηθεί στη σύναψη αυτού του χρέους.

2. Πάλμερστον: Αγγλος πολιτικός,. Υπουργός Εξωτερικών και Πρωθυπουργός των μέσων του 19ου αιώνα.

Βιβλιογραφικά βοηθήματα:

1. Henry Kissinger: “Διπλωματία”

2. Makiavelli: “Ο Ηγεμόνας”

3. R. Cooper: “Η διάσπαση των Εθνών”