Συβαρίτες και Κροτωνιάτες

Όταν ακούμε  Σύβαρη σε δυό πράγματα πηγαίνει το μυαλό μας. Πρώτα στο μυθικό τέρας Σύβαρη ή λάμια,  που κατοικούσε  σε μια σπηλιά  κοντά στους αρχαίους Δελφούς και τρεφόταν  με έναν νέο κάθε μέρα, σύμφωνα με  χρησμό της Πυθίας.

Και δεύτερο, στην  ελληνική πόλη της κάτω Ιταλίας Σύβαρη που ιδρύθηκε από Αχαιούς και Τροιζηνίους αποίκους, γύρω στο 721 π.Χ.

Χτισμένη σε κοιλάδα εύφορη  και σε λιμάνι  με μεγάλη εμπορική κίνηση,  έφερε  σε σύντομο χρόνο τον πλούτο στους κατοίκους της, αλλά και τη χλιδή και τη μαλθακότητα, με την συνεπακόλουθη  υποταγή στις υλικές απολαύσεις. Αυτός ο τρόπος της μαλθακής ζωής «που εγώ δεν κάνω τίποτα και τα θέλω όλα από τους άλλους»  από τότε τον είπαμε «Συβαριτισμό».

Καθώς όλα έχουν ένα τέλος, το τέλος αυτό ήρθε από τους Κρότωνες γείτονες, 25  χιλιόμετρα πιο δίπλα, που σκέφτηκαν «γιατί εκείνοι να περνούν τόσο καλά και όχι και εμείς ή μάλλον  γιατί όχι μόνο εμείς».

Βλέπετε η ζωή των Συβαριτών ήταν και ζηλευτή και προκλητική.   Στην  Κρήτη λέμε  «στις ψηλότερες κορφές πέφτει  τ΄αστροπελέκι»· αυτό και έγινε. 

Μαλθακοί μεν  αλλά σκληροί πολεμιστές οι Συβαρίτες για 70 μέρες, προσωρινά ανέτρεψαν τις προβλέψεις  που είχαν κάνει οι Κροτωνιάτες, για μια εύκολη νίκη. Βλέπετε αν έχεις μια πόλη που σε σέβεται, και σου παρέχει άνετη και αξιοπρεπή ζωή  δεν το βάζεις εύκολα κάτω.  Αγωνίζεσαι για να μη τη χάσεις. Άν όμως σου δίνει μια αηδιασμένη ζωή, ανασφαλή, με προστάτες,  εκμεταλλευτές και με ένα μεγάλο Αδελφό, αδιαφορείς. Λές, ό,τι και να γίνει, η ζωή δεν θα αλλάξει στο καλύτερο. Άσε που το άγνωστο, μπορεί να είναι και πιο φεγγερό.

Μετά απο 70 μέρες σκληρής αντίστασης  χάνεται το παιχνίδι. Τα τείχη γκρεμίζονται και ρίχνονται στο ομώνυμο ποτάμι. Το ποτάμι αναγκάζεται να αλλάξει ρούν και  φορά,  και κατακλύζει  την πόλη  με νερά. Οι κάτοικοι πνίγονται στο υγρό στοιχείο.

Παλιά νομίσματα, ξεθαμμένα μαζί με σπασμένα αγγεία από ξεθεμελιωμένα ερείπια οικοδομημάτων,  τεκμηριώνουν τα αχνάρια της λεηλατημένης  πόλης.

Οι κάτοικοι κατά τα ειωθότα πωλούνται σαν δούλοι*.

Το νέο έφτασε στον τότε γνωστό  κόσμο με κακέντρεχη ικανοποίηση, θαρρείς ένα μίσος και ένας φθόνος, να είναι τα μοναδικά που αγκαλιάζουν τη ζωή. Το  ότι «ήταν άξιοι της τύχης τους» ήταν η γενικευμένη επωδός κάθε συζήτησης. Ποια ήταν λοιπόν αυτή η ζωή που φωναχτά εμίσησαν  αλλά σιωπηλά εζήλεψαν;

Ο Έλληνας Αθηναίος-Ναυκράτης (Αίγυπτος,  2-3ος π.Χ. αιώνας) σοφιστής και γραμματικός, όπως αναφέρεται, συνέγραψε Συμπόσιο του Πλάτωνα και άλλα έργα και μας έδωσε πληροφορίες περί της ζωής έξι πιάτα στο μενού, με κυρίαρχο το χέλι που λάτρευαν.  (Οι ψαράδες είχαν ειδικές φοροαπαλλαγές γι’ αυτόν το λόγο). Υπηρέτες από πάνω,  με νερό να ξεπλένουν τα λαδωμένα χέρια, για να μη μπερδεύονται οι γεύσεις. Τσιμπούσια προκλητικά, καθημερινά γλέντια μέχρι το ξημέρωμα,  και  ύπνος πρωινός κατά βούληση. Επειδή μάλιστα οι μαστόροι σιδηρουργοί, ξυλουργοί και οι άλλοι  με συναφή θορυβώδη επαγγέλματα, διατάρασσαν τον πρωινό ύπνο, φρόντισαν με νόμο απαγορευτικό να διωχτούν από την πόλη. Θερμά λουτρά χαλάρωσης  είχαν γεμίσει τον τόπο. Δοχεία νυκτός για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν. Με πολυτελή πορφυρά ενδύματα, χρυσά πολύτιμα  κοσμήματα και διαδήματα, περιφέρονταν νωχελικά στους δρόμους,  που σκεπασμένοι με τέντες  προστάτευαν από τον καύσωνα του ηλίου. Και στο σούρουπο, ξαναστρώνονταν τα τραπέζια με τα ανάκλιντρα, για  μια ανεπανάληπτη ευωχία. Ήταν μια πόλη ύπνου και γλεντιού.

Από την άλλη μεριά,  η  Σύβαρις ήταν μια δυνατή Πόλη-Κράτος, πρωτεύουσα της Μεγάλης Ελλάδας, με 25 θυγατέρες αποικίες, εγκατεστημένες σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Σε περιστάσεις πολέμου ήταν δυνατόν να εξοπλίσει 300.000 άνδρες και 5.000 ιππείς. Το εμπόριο ανθούσε. Σωλήνες από τους λόφους έφερναν το κρασί στο λιμάνι για εξαγωγή. Δια ξηράς, η μεταφορά των προϊόντων γινόταν δια μέσου των λόφων, απο το Ιόνιο  στο Τυρρηνικό πέλαγος, αποφεύγοντας για λόγους ασφαλείας  τα στενά της Μεσήνης. Και μετά,  ολοταχώς για  εμπόριο με τη Μικρά Ασία.

Μα  οι Συβαρίτες ήταν στιγματισμένοι μαλθακοί. Ο Σενέκας ειρωνικά έλεγε για ένα Συβαρίτη που είχε χάσει τον ύπνο του, όταν  ένα πέταλο από τριαντάφυλλο είχε μπερδευτεί στο στρώμα του. Άλλοι πάλι έλεγαν, πως ένας δρόμος που τον διένυε ο Έλληνας σε μια μέρα, ο Συβαρίτης ούτε σε τρείς δεν το πετύχαινε. Λεγόταν ακόμα, πως όταν ένας Συβαρίτης επισκέφτηκε τη Σπάρτη, σαν κρατικός επίσημος απεσταλμένος και έφαγε το λιτό δημόσιο  συσσίτιο στους ξύλινους πάγκους, γυρνώντας στον τόπο του δήλωσε; «Έ λοιπόν! Όταν μου μιλούσαν  για τη Σπαρτιάτικη ανδρεία και μάχη μέχρι θανάτου,  θαύμαζα. Τώρα άλλαξα γνώμη. Και ο πιο δειλός,  θα προτιμούσε να πεθάνει, παρά να ζεί όπως ζουν αυτοί».  

Το ερώτημα όμως είναι μήπως όλα αυτά είναι υπερβολές; Μήπως αυτά ήταν γνωρίσματα μιας εποχής ευμάρειας για όλους εκείνους τους   Ελληνες, που όντες άποικοι σε  πόλεις της Μικράς Ασίας και αλλαχού,  είχαν καταφέρει να οργανώσουν  μια  μεγάλη  κοινοπολιτεία χωρίς πολέμους μεταξύ των Ελλήνων;

Οι Κρότωνες, κάτοικοι του Κρότωνα της Αρχαίας πόλης της Καλαβρίας, είχαν καταγωγή από Αχαιούς. Ιστορικό μέρος που έζησε ο Πυθαγόρας και έδρεψε δάφνες ο αθλητής Μίλωνας. Σήμερα σώζονται λείψανα του ναού της ΄Ηρας Λακινίας (τελικά Ελλάδα είσαι παντού, όσο και να σε συρρικνώνουν!).

Ο Κρότωνας λοιπόν ζήλεψε, και νίκησε  με τη βοήθεια των Σπαρτιατών. Το πρόσχημα του πολέμου ότι οι Συβαρίτες είναι έκφυλοι μαλθακοί και εγώ ο  Κροτωνιάτης, είμαι ο αυτόκλητος υπερασπιστής του δικαίου  και  ο εκ θεού, (εδώ βέβαια όχι του χριστιανικού), εντολοδόχος εφαρμογής της αρετής είναι παλαιό.  Συνηθισμένη η επωδός για τους νικητές που γράφουν την ιστορία.

–––––––––––

Βοηθήματα

1) Ρόμπερτ Παίυν Αμ Αρχαιολόγου.Ήσαν τόσο πολύ Συβαρίται οικάτοικοι της ισχυράς και πλουσίας Συβάρεως εφ.Βήμα 1968  (Αρχείο Λεωνιδάκη )

2) Κ. Παπαρηγόπυλος .ΙστορίαΕλληνικού Εθνους εκδ. Παυλίδου 1860

3) Ιστορία Ελληνικού Έθνους .Εκδοτική Αθηνών.

4) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Βριτάνικα

5) Προφορική ενημέρωση από επιτ.Λυκειάρχη Τρ. Γιατίλη

* Αργότερα με την βοήθεια των Αθηναίων έχτισαν εκεί κοντά στην κάτω Ιταλία καινούργια πόλη τους Θουρίους (444 π.Χ.). Δεν άργισαν όμως οι Θούριοι και οι παλιοί Συβαρίτες να έρθουν σε έριδες.