smyrnh1922-2ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ, Η ΜΝΗΜΗ ΜΑΣ

 

Αφορμή για το κείμενο αυτό, για την πολύπαθη Ιωνία, την επί αιώνες των αιώνων κατοικημένη από ελληνικά φύλα, μου έδωσε, κυρίως, το βιβλίο του αγαπητού Γιώργου Μιχαηλίδη, με τίτλο «Αγιοι Ερωτες, τα χρόνια της οργής», (Εκδόσεις του Αυγούστου - Τηλ: 211 014 99 05, 6948 435 916), που μου απέστειλε με αφιέρωση και τον ευχαριστώ από καρδιάς, γιατί μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω για λίγο την τραγική ιστορία των Ελλήνων του Πόντου που έγιναν βορά στα βάρβαρα αισθήματα των γειτόνων Τούρκων. Των Τούρκων που τους είχαν «αφιονίσει» και τους έστειλαν να κάψουν, να βιάσουν, να λεηλατήσουν…

Ο Γιώργος Μιχαηλίδης, αναφέρεται στην περίοδο 1914-1922, και περιγράφει, μέσα και από πραγματικές μαρτυρίες,  την τραγικότητα των γεγονότων, το πείσμα των ανθρώπων για ζωή και πατρίδα, για αξιοπρέπεια και συνείδηση.

Η γνώση μου για το θέμα είναι από ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Είναι πολύ πρόσφατη η ιστορία, δεν τη διδαχθήκαμε ούτε κατ᾽ελάχιστον στα σχολεία και είναι ιστορία που ακόμα αιμορραγεί… ιδιαίτερα από ρεπουσοειδείς νεοέλληνες.

Θα προσπαθήσω να αναφερθώ στα γεγονότα, με αιδώ και υποχρέωση για τιμή εις μνήμη… μεταφέροντας μαρτυρίες από διηγήσεις. Το υλικό έχω πάρει από το βιβλίο και από ιστότοπους τους οποίους αναφέρω στο τέλος του αφιερώματος.

 

Η πρώτη προσφυγιά, Παλαιά Φώκαια 1914

Ιούνιος 1914, αφηγείται στο ημερολόγιό του ο Γάλλος αρχαιολόγος Φελίξ Σαρτιώ: «Η πόλη είναι έρημη. Δεν υπάρχει πια ούτε ένας Ελληνας στη Φώκαια.  Οι δρόμοι είναι βαμμένοι με αίμα.

…Από τους λόφους της Αναφανής, της Γραίας ο Σωρός, από τους Μύλους του Μπακοθανάση, λύκοι κατέβαιναν να κατασπαράξουν τους νεκρούς… Και ο άνεμος να ολολύζει μέσα στα γκρεμισμένα σπίτια, τα γκρεμισμένα μαγαζιά, στους έρημους, σιωπηλούς δρόμους».

Ενα καράβι πήρε 2000, ένα άλλο χώρεσε 3, ένα τρίτο πήρε τους υπόλοιπους.  Και τα τρία γαλλικά, σταλμένα από τη Σμύρνη, ύστερα από αγωνιώδη τηλεγραφήματά του.

 

Πόλεμος, διχασμός, καταστροφή

Και ήρθε το 1916, ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Η Αντάντ (τριπλή συμμαχία Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία). Οι διαφωνίες των δικών μας κρατούντων, οι δολοπλοκίες του παλατιού, η βουλγάρικη εισβολή, οι διαπραγματεύσεις για την παράδοση ολόκληρου   σώματος στρατού στο γερμανικό στρατόπεδο! Κι ακολοθεί ο διχασμός: συλλήψεις, διώξεις, δολοφονίες, καταστροφές περιουσιών…

1920, ο ελληνικός στόλος είναι ελλιμενισμένος στον Κεράτιο Κόλπο στην Κωνσταντινούπολη. Τα νησιά του βόρειου και ανατολικού Αγαίου ενσωματώνονται οριστικά στην Ελλάδα. Δέκα μήνες πριν, με την ελληνοβουλγαρική Συνθήκη ειρήνης στο Νεϊγύ, ένα μεγάλο μέρος της Μακεδονίας και της Θράκης αναγνωρίστηκαν στην Ελλάδα. Η «Μεγάλη Ιδέα» βάδιζε σε μια συγκλονιστική πραγματικότητα…

Η Συνθήκη των Σεβρών, οι εκλογές του Βενιζέλου και η ήττα του. Η ελληνική στρατιωτική προώθηση στα βάθη της Μικράς Ασίας από τον Κωνσταντίνο με τα τραγικά αποτελέσματα. Η αλλαγή στάσης των μεγάλων δυνάμεων όσον αφορά τη Συνθήκη Σεβρών. Και η μαύρη περίοδος για τη Σμύρνη για όλο τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας, Αύγουστος - Σεπτέμβρης 1922.

 

Η Σμύρνη μάνα καίγεται…

Η Σμύρνη εκείνη την εποχή ήταν πολυπληθής και πλούσια πόλη, στην συντριπτική πλειοψηφία χριστιανική, ο πληθυσμός της αποτελείτο κυρίως από Έλληνες

smyrnh1922-2

, λιγότερους Αρμένιους και με μειοψηφία τους Τούρκους.

 

Διηγήσεις από ζωντανές περιγραφές:

Τις ημέρες που ακολούθησαν, και με την παρουσία στον λιμένα της πόλης 27 συμμαχικών πολεμικών πλοίων, μεταξύ των οποίων και 3 Αμερικανικά αντιτορπιλικά, οι Τούρκοι επιδόθηκαν σε ένα όργιο φρίκης απο λεηλασίες, σφαγές και βιασμούς φτάνοντας τελικά στο σημείο να κάψουν όλη την πόλη, εξαιρουμένης της Τούρκικης συνοικίας που έμεινε σχεδόν ανέπαφη.

Οι μεγάλες δυνάμεις αν και παρούσες, παρέβλεψαν επιμελημένα να επέμβουν ώστε να αποτρέψουν την γενοκτονία η οποία ολοκληρώθηκε σε τοσο συμπυκνώμενο χρόνο όσο ποτέ άλλοτε δεν παρουσιάσθηκε ξανά στην ιστορία.

Απο τις ξένες δυνάμεις, όσες αντέδρασαν, το έκαναν από την προσωπική ευσυνειδησία των αξιωματικών και των πληρωμάτων τους. Οι μνήμες ωστόσο έπρεπε να σβυστούν και ο εφιάλτης έπρεπε να λησμονηθεί.

 

“Την Τετάρτη, οι πυροβολισμοί ηκούοντο διαρκώς, και οι θρήνοι και οι κοπετοί των σφαζομένων έφθανον μέχρι τρίτου ουρανού. Την πρωϊαν της Πέμπτης, η πυρκαϊά έκαιγε όλα τα καταστήματα της προκυμαίας, αι δε φλόγες έκαιον και το εκεί συγκεντρωμένο πλήθος. Άνθρωποι εβύθιζον κουβέρτας εις την θάλασσαν και ετύλιγον τους φλεγομένους, αλλά αι κουβέρται ανεφλέγοντο και οι άνθρωποι εγίνοντο παρανάλωμα της πυράς.”

“Εις τα προάστεια όλα της Σμύρνης, αποπεράτωνον το έργον των. Το Κορδελιό είχε σφαγιασθεί όλο, ο Μπουτζάς, ο Κουκλουτζάς, η Καραντίνα, το Καρατάσι, το Κοκάργιαλι, όλοι εσφαγιάσθησαν μηδενός εναπομείναντος κατοίκου.”

 

Οι Τσέται με τακτικούς Τούρκους στρατιώτας, έχοντας μάλιστα επικεφαλής και τους αξιωματικούς των, περιφέρονται εντος της πόλεως και τυφεκίζουν ή σφάζουν κάθε ξένον διαβάτην, αδιαφόρως εθνικότητος. Εις την παραλίαν έχουν συγκεντρωθεί, φεύγοντες την τρομεράν πυρκαϊάν, περι τας 200 χιλιάδας προσφύγων, αγωνιώντων να επιβιβασθούν και απομακρυνθούν απο την κατηραμένην και τόσον ευτυχισμένην άλλοτε πόλιν.”

 

ΑΙ ΟΔΟΙ ΓΕΜΟΥΣΙ ΠΤΩΜΑΤΩΝ

ΛΟΝΔΙΝΟΝ, Τηλεγράφημα, 3 Σεπτεμβρίου 1922

 “Νεώτεραι πληροφορίαι εκ Σμύρνης αγγέλουν ότι όλαι αι οδοί, γέμουσι πτωμάτων. Ο ακριβής αριθμός των δολοφονηθέντων, των σφαγέντων και των εις τας φλόγας απωλεσθέντων δεν κατέστη εισέτι δυνατόν να υπολογισθεί, αλλα προχείρως εκτιμάται ως εκ των μεγίστων σφαγών της ιστορίας.”

 

xerizomosΠΑΛΙΡΡΟΙΑ ΣΦΑΓΗΣ

Αλλά το φρικιαστικώτερον εφ΄όσων δύναται να φαντασθή άνθρώπινος νούς, είναι η παλίρροια της σφαγής, η οποία ήρχισεν εχθές καθ΄ όλην την προκύμαιαν. Πεντακόσιαι χιλιάδες ανθρώπων πυροβολούνται δια μυδραλλιοβόλων από την μίαν άκραν της προκυμαίας, τρέχοντες ούτως προς την αντίθετον άκραν δια να συρθούν προς την άλλην.”

 

ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΣΩΣΟΥΝ

“Σε αυτή τη φρικιαστική διαδικασία γενοκτονίας που ουδέποτε έχει συμβεί ξανά στην ανθρώπινη ιστορία, δεκάδες χιλιάδες Ελλήνων και Αρμενίων από όσους απέμειναν, διασώθηκαν την τελευταία στιγμή απο τους αιμοσταγείς φονιάδες του Κεμάλ, λόγω της επέμβασης του Αμερικανικού πολεμικού ναυτικού, όταν μέσα σε αυτήν τη φρίκη ο Αμερικάνος κυβερνήτης αποβίβασε πυκνά ναυτικά αγήματα εις την πόλιν δια των οποίων εσχημάτισαν ευρείαν ζώνην γύρω των καταφυγόντων, απαγορεύσαντες εις τους Τούρκους να πλησιάσουν με την απειλήν οτι θα ετουφέκιζον οιονδήποτε Τούρκον ετόλμα να πλησιάσει την ζώνην.

Οι Τούρκοι στην αρχήν δεν υπήκουσον, με αποτέλεσμα οι Αμερικανοί ναύται κατόπιν διαταγής να βάλουν με τα μυδραλλιόβολα του πλοίου προς τις τουρκικές θέσεις. Τοιουτοτρόπως οι Τουρκοι σφαγείς απομακρύνθηκαν εκ φόβου, συνεχίζοντας ωστόσο να πυροβολούν με μυδραλλιοβόλα απο μακριά και αδιακρίτως στο συγκεντρωμένο πλήθος. Ο Αμερικανός κυβερνήτης απέστειλε αντιπροσωπεία αξιωματικών η οποία και μετέφερε το μήνυμα ότι εφόσον δεν σταματούσαν αμέσως την σφαγή τότε προς αντίποινα θα βομβαρδιστεί και θα καεί η τούρκικη συνοικία.”

 

ΑΔΥΝΑΤΟΣ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

 

Ραδιοτηλεγράφημα αποστελλόμενο εις το Ιταλικόν ατμόπλοιον “Αμπάγια”έλεγε να μη πλεύσει το πλοίον εις Σμύρνην διότι λόγω της δυσωδίας των πτώματων ήτο αδύνατος ο είσπλους εις τον λιμένα.”

 

Κεμάλ: Ο ηθικός αυτουργός

≤Η τουρκική παραφιλολογία περί «Αρμενίων» και άλλων τινών εμπρηστών της υπέροχης ελληνικής πόλης -ακόμα και Ελλήνων, αλλά ποτέ Τούρκων- αναπαράγεται συστηματικά στη χώρα μας από ελληνόφωνους «ιστορικούς» ή άλλους επαγγελματίες που ενδύονται την τήβεννο της ιστορικής αυθεντίας και ασχημονούν σε βάρος της αλήθειας. Στη «δημοκρατία» (φύλλο της 11ης Σεπτεμβρίου 2012) δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο: «Ο Κεμάλ απολάμβανε τη Σμύρνη να καίγεται. Αρθρο-σόκ Τουρκάλας ιστορικού στην εφημερίδα “Radikal”». Εκεί διαβάζουμε τα ακόλουθα: «Μια ιστορικός από την Τουρκία γκρεμίζει με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο το Τείχος του Ψεύδους που εδώ και σχεδόν έναν αιώνα τώρα είχε υψώσει η Αγκυρα, προκειμένου να κρύψει την Καταστροφή της Σμύρνης από τις ορδές των Νεοτούρκων του Κεμάλ Ατατούρκ! Σε ένα άκρως ανατρεπτικό για τη συνήθη τουρκική προπαγάνδα άρθρο, το οποίο φιλοξενήθηκε στις σελίδες της εφημερίδας “Radikal”, η Τουρκάλα ιστορικός Αϊσέ Χουρ σημείωνε ότι υπάρχουν ντοκουμέντα που διαψεύδουν τους ισχυρισμούς των συμπατριωτών της ότι τη φωτιά στη Σμύρνη έβαλαν Αρμένιοι».

 

Τα βέλη, αυτήν τη φορά, εκτοξεύτηκαν από το εσωτερικό της γείτονος και είναι θανατηφόρα για την «υστεροφημία» του «πατέρα» των Τούρκων, αφού φέρουν ως αιχμές αδιάσειστα ιστορικά ντοκουμέντα. Η Αϊσέ Χουρ, όπως αναφέρει η εφημερίδα, «επικαλείται άρθρο του υπασπιστή του Κεμάλ στην εφημερίδα “Cumhuriyet” το 1939, όπου περιγράφονται λεπτομέρειες για την Καταστροφή της Σμύρνης από πυρκαγιά που ισοπέδωσε την ελληνική πόλη από τις 13 έως τις 17 Σεπτεμβρίου»≥.

 

«Ο Κεμάλ τούς έπιασε, τους έσφαξε!»

Η Ελένη Καραντώνη καταγόταν από το Μπουνάρμπασι, το οποίο βρίσκεται περίπου 11 χιλιόμετρα βορειανατολικά της Σμύρνης. Το χωριό είχε 1.000 κατοίκους από τους οποίους οι 800 ήταν Ελληνες. Η μαρτυρία της Ελένης Καραντώνη, από τις εμπειρίες που έζησε εκείνες τις ημέρες που η ανθρωπότητα έχασε το δικαίωμα να αποκαλείται έτσι, καταγράφηκε στο δίτομο συλλογικό έργο «Εξοδος» που εκδόθηκε από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Οσα θα διαβάσετε παρακάτω αφιερώνονται σε πολιτικά αναστήματα τύπου Ρεπούση και στους ομοίους της:

 

«Αρχισε ο Στρατός μας να φεύγει. Χτυπούσαν τις πόρτες μας και ζητούσαν ρούχα για να βγάλουν το χακί από πάνω τους. Πόσους δεν ντύσαμε! Οι μεγάλοι οι δικοί μας ξεκουμπιστήκαν και φύγανε κι αφήσαν τον κόσμο στο έλεος του Θεού. Εφταναν οι στρατιώτες ξυπόλυτοι, γυμνοί, κουρελιασμένοι, πρησμένοι, νηστικοί. Οι Τούρκοι κατεβαίναν και σφάζαν τους Ελληνες. Το ίδιο έκαναν και οι δικοί μας. Παντού φωτιά και μαχαίρι άκουες και έβλεπες. Από τους κατοίκους του Μπουνάρμπασι έμειναν καμιά δεκαριά οικογένειες… Μερικοί κατάφεραν να φύγουν, σέρνοντας με την κοιλιά προς το Σικλάρι και από κει στη Σμύρνη. Τους άλλους όλους τους ατιμάσανε, τους σφάξανε, τους κρεμάσανε, τους κάψανε. Κι εκείνους που κατάφεραν από το Σικλάρι να φτάσουν στη Σμύρνη, όταν ήρθε ο Κεμάλ, τους έπιασε και τους έσφαξε.

 

Εμείς βρισκόμασταν στη Σμύρνη. Πλημμύρα οι μαχαλάδες στο αίμα. Βάλανε φωτιά οι Τούρκοι, μια ώρα μακριά. “Μη φοβάστε είναι μακριά” μας είπε ο νοικοκύρης του σπιτιού όπου μέναμε. Σ’ ένα τέταρτο η φωτιά είχε έρθει σ’ εμάς. Ρίχνανε βενζίνη και προχωρούσε. Βγήκαμε στον δρόμο. Φωτιά από τη μια, θάλασσα από την άλλη. Βρισκόμασταν στη μέση. Και οι Τσέτες (σ.σ.: οι άτακτοι Τούρκοι) βρίσκονταν στη μέση και σφάζαν και σκοτώναν.

Τη νύχτα οι Τσέτες έκαναν επίθεση ν’ αρπάξουν, να σφάξουν, ν’ ατιμάσουν. “Βοήθεια! Βοήθεια!” φώναζε ο κόσμος. Τα εγγλέζικα πλοία ήταν απέναντι. Εριχναν τους προβολείς. Σταματούσαν για λίγο. Τη νύχτα θέλαμε να πάμε προς νερού μας. Πήγαμε λίγο πιο έξω, φρίκη! Βρεθήκαμε σε μια χαβούζα. Γύρω γύρω, στα χείλια της χαβούζας σπαρταρούσαν κορμιά και μέσα η χαβούζα ήταν γεμάτη κεφάλια. Επαιρναν όποιον έπιαναν, τον πήγαιναν στην άκρια της χαβούζας, έκοβαν το κεφάλι και το έριχναν μέσα στη χαβούζα και τα κορμιά τα άφηναν να σπαρταρούν γύρω γύρω. Ηταν φοβερό. Οσοι το είδαν τρελάθηκαν. Το τρελοκομείο γέμισε από τρελούς σαν ήρθαμε. Εκεί σ’ αυτό το μέρος χάσαμε και τον πατέρα μου. Τον αδελφό μου τον έσφαξαν στο χωριό.

Εβγαλαν, μετά, ιταλικά και ελληνικά πλοία και μας πήραν. Πόσους; Ούτε ένα είκοσι τοις εκατό δεν επήραν. Τέτοια καταστροφή δεν είδαν τα μάτια μου!»

Αυτά έγιναν στη Σμύρνη το 1922. Αιωνία η μνήμη των αδελφών μας και είθε κάποτε να απονεμηθεί Δικαιοσύνη...

 

Αλλες εικόνες

 

Τα άτακτα στρατεύματα του Κεμάλ έκαψαν ολόκληρη την πόλη, εκτός από την τουρκική και την εβραϊκή συνοικία. Οι Τούρκοι ιστορικοί αναφέρουν μέχρι σήμερα ότι ίσως τη φωτιά να την έβαλαν φεύγοντας τα ελληνικά στρατεύματα! -Η Σμύρνη θεωρείτο η παγκόσμια μητρόπολη της εποχής. Αυτό ήταν που ενοχλούσε τους Τούρκους. -Κατά μια ιστορική πηγή, την σφαγή της Σμύρνης οργάνωσαν Ευρωπαίοι οι οποίοι και χρηματοδότησαν τον Κεμάλ -Καμμία δύναμη της εποχής δεν αντέδρασε στη θηριωδία παρότι επρόκειτο για συμμάχους του -μόλις- κερδισμένου ptomataΆ Παγκοσμίου Πολέμου. Μοναδική εξαίρεση οι ΗΠΑ. Ο πρόξενος των ΗΠΑ στη Σμύρνη αντέδρασε εντονότατα κάνοντας λόγο για θηριωδία και κατά ιστορικές πηγές έσωσε εκατοντάδες (ή χιλιάδες;) Έλληνες. Διέθεσε δύο αμερικανικά αντιτορπιλικά για τους Έλληνες και Αρμένιους πρόσφυγες. Ήταν τα μόνα πλοία που μετέφεραν πρόσφυγες. Μετέφερε το θέμα στις ΗΠΑ όπου προκάλεσε τεράστια συγκίνηση στις λαϊκές μάζες, ξεσηκώνοντας αντιδράσεις. Από τις ΗΠΑ οργανώθηκε και η μόνη αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους πρόσφυγες.

Ο αρχηγός του Βρετανικού Στόλου, βλέποντας την καταστροφή, αναφώνησε και έγραψε στο ημερολόγιό του. “Σήμερα, ντράπηκα που ανήκω στο ανθρώπινο γένος”.

 

-Οι καπνοί της καταστροφής και το φέγγος της πυρκαιάς ήταν ορατοί τόσο από τη Χίο όσο και από τη Σάμο.

-1,5 εκατομμύριο οι πρόσφυγες, 600.000 (τουλάχιστον) οι νεκροί πολίτες, 25.000 οι νεκροί Έλληνες στρατιώτες.

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο Ελ. Βενιζέλος με το υπόμνημά του στη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης του Παρισιού, στη Μικρά Ασία ζούσαν 1.694.000 Έλληνες. Στη Θράκη και την περιοχή της Κωνσταντινούπολης 731.000. Στην περιοχή της Τραπεζούντας 350.000 και στα Αδανα 70.000. Σύνολο 2.845.000 Έλληνες που αποτελούσαν το 20% του πληθυσμού της περιοχής που κυριαρχούσε οικονομικά.

 

πηγές: «Αγιοι έρωτες - τα χρόνια της οργής», Hellasontheweb.org, Dimokratianews.gr, Itabloid.gr

Για την συλλογή του υλικού Αννα Μπουζιάνη


Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 141 guests και κανένα μέλος