Οι κίνδυνοι του Internet
Καλύτερα ασφαλής, παρά cool
Μέσα στον τεχνολογικό καλπασμό των τελευταίων χρόνων οι υπολογιστές και πιο συγκεκριμένα το internet έχουν επηρεάσει άμεσα τη ζωή μας, τις περισσότερες φορές θετικά, άλλες όμως αρνητικά. Τραπεζικές συναλλαγές, ηλεκτρονικό εμπόριο, εύρεση εργασίας, κοινωνικοποίηση – επικοινωνία είναι μόνο λίγες απ’ τις κατηγορίες που έχει διαφοροποιήσει το internet. Στο μεγαλύτερο ποσοστό, αυτές οι διαδικασίες, απλοποιήθηκαν, κάνοντας τη ζωή μας σε άλλους τομείς πιο εύκολη και σε άλλους πιο πολύπλοκη.
Αργά ή γρήγορα, λίγο ή πολύ, όλοι μάθαμε να περιηγούμαστε στο διαδίκτυο. Ξέρουμε όμως πώς να προστατευόμαστε απ’ αυτό;
Η εικονική πραγματικότητα που σου προσφέρει ο ψηφιακός χώρος του internet κρύβει πολλούς κινδύνους, καθώς τα προσωπικά στοιχεία του χρήστη του διαδικτύου βρίσκονται εκτεθειμένα.
Αφορμή για να ασχοληθώ μ’ αυτό το θέμα, μου έδωσε ένας πολύ δημοφιλής εικονικός χώρος στο internet, που χιλιάδες νέοι χρησιμοποιούν. Φτιάχνουν το προφίλ τους, επικοινωνούν με φίλους ή και αγνώστους, προσθέτουν φωτογραφίες τους, προσωπικές λεπτομέρειες όπως ονοματεπώνυμο διεύθυνση, αριθμό κινητού τηλεφώνου, e-mail και ό,τι άλλο επιθυμεί ο καθένας. Ο παγκόσμιος αυτός ιστοχώρος κοινωνικής δικτύωσης (social networking site) λέγεται facebook.
Θα προσπαθήσω να σας δώσω μια εικόνα του πώς λειτουργεί το facebook.
Στέλνει κάποιος, σ’ ένα φίλο του (χωρίς να γνωρίζει σε βάθος), μια ηλεκτρονική πρόσκληση για να μπει κι εκείνος στην κοινότητα του facebook. Εκείνος αποδέχεται την πρόσκληση και για να γραφτεί του ζητούνται κάποιες πληροφορίες όπως ονοματεπώνυμο, τηλέφωνο και e-mail, προκειμένου να αποκτήσει τον «προσωπικό» του χώρο. Εκεί μπορεί να ανεβάζει φωτογραφίες του, σκέψεις, πληροφορίες για εκείνον, να ψηφίσει για άλλους εγγεγραμμένους χρήστες αν είναι συμπαθητικοί, ελκυστικοί, ή αντιπαθητικοί και γενικά να συναναστρέφεται ψηφιακά με όλο τον κόσμο. Μια απ’ τις νέες που είχαν ανοίξει λογαριασμό στο facebook - μετά από επίμονες παρακινήσεις φίλων - είμαι κι εγώ. Και λέω είχα γιατί διαγράφηκα.
Όταν λοιπόν μπήκα την πρώτη φορά για να δω πώς ακριβώς λειτουργεί, βρήκα ήδη δύο φωτογραφίες μου αναρτημένες σε facebook φίλων μου, εν αγνοία μου! Προσέξτε, εγώ δεν είχα ανεβάσει καμία φωτογραφία μου στον ιστοχώρο!
Οι παγίδες του Facebook
Πάμε να δούμε πώς γίνεται αυτό και τι δικαιώματα έχω εγώ πάνω στα προσωπικά μου δεδομένα.
Η ΜΚΟ «Ν.Ε.Ο.Ι.» (Νέοι Ευρωπαίοι Οργανωμένοι Ικανοί) στην προσπάθειά τους να ενημερώσουν τους νέους για τους κινδύνους του διαδικτύου έκαναν μια έρευνα γύρω από το facebook και τους βασικούς κανόνες (όρους χρήσης), που όσοι είναι χρήστες του, έχουν «υπογράψει». Σας παραθέτω τα πιο σημαντικά σημεία:
1. Οι εφαρμογές δεν εγγυώνται την ασφάλεια. Οι χρήστες του facebook που χρησιμοποιούν εφαρμογές που προέρχονται από τρίτους, δηλαδή quiz, παιχνίδια κ.α., πρέπει να γνωρίζουν ότι εάν οι προσωπικές τους πληροφορίες διαρρεύσουν μέσα από τα πρωτόκολλα ασφαλείας του facebook, αυτό ΔΕΝ φέρει καμία ευθύνη.
2. Αποποιείστε τα πνευματικά σας δικαιώματα. Αυτό σημαίνει ότι οι χρήστες δεν ελέγχουν πλέον τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού, που εναποθέτουν στον ιστοχώρο του facebook. Για παράδειγμα, εάν φορτώσετε μια φωτογραφία σας στο facebook πρέπει να γνωρίζετε ότι με βάση όσα αναγράφονται στους όρους, το facebook μπορεί να δημιουργήσει αντίγραφά της και να τα πουλήσει έναντι πληρωμής ή μη, σε τρίτους χωρίς την άδειά σας ως προωθητική ενέργεια. Εάν κρατάτε κάποια προσωπικά στοιχεία στο facebook ή προσωπικές σκέψεις, μπορεί να τις μετατρέψει σε βιβλίο, να δημιουργήσει αντίγραφα και να τα προωθήσει στην αγορά. Επακριβώς μέρος του όρου αναγράφει τα εξής: «Με την ταχυδρόμηση περιεχομένου από εγγεγραμμένους χρήστες, από οποιαδήποτε περιοχή, οι χρήστες χορηγούν αυτόματα και επιτρέπουν στην επιχείρηση facebook, μια αμετάκλητη, διαρκή, μη αποκλειστέα, μεταβιβάσιμη, πλήρως πληρωμένη, παγκόσμια άδεια, να χρησιμοποιεί, αντιγράψει αποδώσει δημόσια, επιδείξει δημόσια, …να διανείμει το περιεχόμενο χρηστών για οποιοδήποτε σκοπό σχετικά με τον ιστοχώρο και την προώθησή του…»
3. Η μυστικότητα δεν είναι εγγυημένη. Πριν δώσετε τα πραγματικά σας στοιχεία από ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, ιστορικό, μέχρι και κινητό τηλέφωνο, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το facebook δεν εγγυάται τη μυστικότητά τους. Συγκεκριμένα δεν είναι αρμόδιο για την καταστρατήγηση οποιωνδήποτε ρυθμίσεων απορρήτου ή μέτρων ασφαλείας που εμπεριέχονται στον ιστοχώρο. Αυτό σημαίνει ότι, εάν ένας hacker κλέψει τα προσωπικά σας δεδομένα μέσα από το facebook, αυτό δεν φέρει καμία ευθύνη ούτε μπορεί να κατηγορηθεί για τα μέτρα ασφαλείας του.
4. Τέλος είναι τρομερά δύσκολο να διαγράψεις το προφίλ από το facebook. Ακόμα κι αν ο λογαριασμός σου απενεργοποιηθεί, οι πληροφορίες παραμένουν διαθέσιμες στους εξυπηρετητές του facebook επ’ αόριστον.
Η Πρόεδρος της οργάνωσης «Ν.Ε.Ο.Ι.» Άννα Ευθυμίου, με την ιδιότητα της ως δικηγόρος τονίζει: Στο Νόμο 2121/1993 για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων και συγκεκριμένα στο άρθρο 1 παρ. 1 ορίζεται ότι: «Οι πνευματικοί δημιουργοί, με τη δημιουργία του έργου, αποκτούν πάνω σ' αυτό πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό δικαίωμα).»
«Ωστόσο, στην περίπτωση του Facebook πολλοί νέοι τοποθετούν τα προσωπικά τους δεδομένα καθώς και περιεχόμενα σε αυτό χωρίς δεύτερη σκέψη για το ηλεκτρονικό ίχνος που αφήνουν πίσω τους. Με τον τρόπο όμως αυτό δίνουν τη δυνατότητα στο Facebook να τα χρησιμοποιήσει με οποιοδήποτε τρόπο αυτό θέλει. Έτσι, παραβιάζονται ευθέως οι παραπάνω διατάξεις του Ν. 2121/1993”.
Διαβάστε πριν εγγραφείτε!
Επισημαίνει δε, ότι οι χρήστες πρέπει να μάθουν να διαβάζουν πρώτα τους όρους εγγραφής στους οποίους συμφωνούν και να είναι πιο προσεκτικοί με τις πληροφορίες και το περιεχόμενο που εναποθέτουν στο Διαδίκτυο, καθόσον είναι άγνωστος ο τρόπος με τον οποίο αυτό θα διακινηθεί και θα εκμεταλλευτεί στον κυβερνοχώρο. Για παράδειγμα, το κόστος για το μέλλον ενός νέου ατόμου μπορεί να είναι πολύ υψηλό εάν κάτι ανεπιθύμητο βρεθεί από έναν εργοδότη, ο οποίος χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο ως εργαλείο για να εξετάζει τους πιθανούς υπαλλήλους του.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το ίδιο το Facebook προειδοποιεί τους χρήστες του μέσα από τους Όρους Χρήσης ότι εάν αποκαλύπτουν προσωπικές πληροφορίες, φωτογραφίες, video, λίστες αγορών, κινητά τηλέφωνα, κ.α., όλα αυτά μπορούν να διατεθούν δημόσια. Παρόλα αυτά το facebook είναι ο “νούμερο ένα” ιστοχώρος κοινωνικής δικτύωσης και είναι σχεδόν επιβεβλημένο να είσαι μέλος του στις παρέες των νέων.
(Καλύτερα να μην είσαι cool παρά να είσαι ανασφαλής)
Με πολύ μεγάλη συχνότητα λαμβάνουμε αστυνομικά δελτία από την διεύθυνση ηλεκτρονικού εγκλήματος, με υποθέσεις σοβαρής, παραβίασης προσωπικών δεδομένων και συκοφαντίας.
«Από καταγγελίες που έχει δεχθεί κατά καιρούς η υπηρεσία μας», υπογραμμίζει ο Αντ. Παπαντωνίου, προϊστάμενος του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Δ/νσης Ασφαλείας Θεσσαλονίκης, «προσωπικά στοιχεία ατόμων καθώς και φωτογραφίες αυτών (αυθεντικές ή παραποιημένες) έχουν αναρτηθεί σε άλλες ιστοσελίδες συνοδευόμενα από συκοφαντικά σχόλια ή σχόλια με ερωτικό περιεχόμενο. Τα στοιχεία αυτά στην πλειοψηφία τους, τα είχαν οι ίδιοι δημοσιεύσει σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης (όπως το facebook) χωρίς να μπορούν να φανταστούν μια τέτοιου είδους χρήση τους από άλλους κακόβουλους χρήστες του διαδικτύου». Όπως χαρακτηριστικά είπε “better to be uncool than unsafe”.
Σκεφτείτε ότι ο ιστοχώρος αυτός χρησιμοποιείται ιδιαίτερα από νεαρής ηλικίας άτομα και μάλιστα από την εφηβεία ακόμη, χωρίς να μπουν στον κόπο (όπως άλλωστε έκανα και εγώ), να διαβάσουν τα «ψιλά γράμματα».