Συζήτηση γνωμοδότης για την δημιουργία κέντρων καύσης απορριμμάτων
Το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, κατόπιν πρόσκλησης του Προέδρου του, Β. Καπερνάρου, πρόκειται να συνεδριάσει την Τετάρτη, 08-10-2025 και ώρα 13:00. Η συνεδρίαση θα πραγματοποιηθεί δια ζώσης, στο αμφιθέατρο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (Ταχ. Δ/νση: Αναστάσεως 2 και Τσιγάντε, Παπάγου-Χολαργός), με το παρακάτω μόνο θέμα ημερήσιας διάταξης :
Γνωμοδότηση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) για το σχέδιο δημιουργίας δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης Απορριμματογενών Ενεργειακών Πρώτων Υλών (ΑΕΠΥ) από Αστικά Στερεά Απόβλητα (ΑΣΑ).
(Εισηγητής ο Αντιπεριφερειάρχης Χ. Σιάτρας).
Διαβάστε τι σημαίνει καύση απορριμμάτων από την έγκριη εφημερίδα efsun.gr
Περιβαλλοντική «Αποκάλυψη» φέρνει η καύση απορριμμάτων
η κυβέρνηση προωθεί την καύση των απορριμμάτων, παρά το γεγονός ότι κάτι τέτοιο θεωρείται αναχρονιστικό, επικίνδυνο και επιζήμιο
Εφιαλτικά σενάρια για την καύση απορριμμάτων στην πολυπληθέστερη περιφέρεια της χώρας αναδύονται από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Αττικής. Η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του κυβερνητικού σχεδίου για το δίκτυο Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης συζητείται αύριο στο περιφερειακό συμβούλιο. Το όργανο καλείται να εκφράσει γνώμη απέναντι σε μια πρακτική με διαστάσεις κατά κοινή ομολογία αντιπεριβαλλοντικές.
Η εισήγηση των αρμόδιων υπηρεσιών της Περιφέρειας Αττικής που αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.» και πάνω στην οποία θα διεξαχθεί η αυριανή συζήτηση καταθέτει προτάσεις για την –κατά το δυνατόν– άμβλυνση των επιπτώσεων της καύσης απορριμμάτων.
Ασκώντας ταυτόχρονα μια έμμεση αλλά ξεκάθαρη κριτική στο κυβερνητικό σχέδιο, προϊδεάζει για ένα σκηνικό… περιβαλλοντικής «Αποκάλυψης». Εκφράζει ανησυχίες –πέρα από την έκλυση ρύπων και διοξινών– ακόμη και για επικίνδυνες στάχτες στο αττικό περιβάλλον, καθώς και για εισαγωγή αποβλήτων προς καύση από το εξωτερικό.
Εξι εργοστάσια
Το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει 6 μονάδες καύσης απορριμμάτων σε όλη την ελληνική επικράτεια. Τα απορρίμματα της Αττικής (η μεγαλύτερη περιφέρεια «παραγωγός» απορριμμάτων) θα κατευθύνονται σε δύο από αυτές. Σε ένα εργοστάσιο που προβλέπεται να κατασκευαστεί στον νομό Βοιωτίας θα κατευθύνονται απορρίμματα που προέρχονται (χονδρικά) από τη δυτική πλευρά της Αττικής και τα βόρεια προάστια.
Σε ένα άλλο εργοστάσιο που θα κατασκευαστεί στον νομό Αττικής θα κατευθύνονται απορρίμματα όχι μόνο από όλη την υπόλοιπη περιφέρεια, αλλά και από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου αλλά και ένα μέρος του Νοτίου Αιγαίου – δηλαδή από νησιά όπως η Λέσβος, η Χίος και η Σάμος και (από τη νότια πλευρά του πελάγους) η Κως, η Λέρος, η Μύκονος και άλλα κυκλαδίτικα νησιά.
Οπως και για την υπόλοιπη Ελλάδα, δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί πού ακριβώς θα χωροθετηθεί η μονάδα καύσης στην Αττική (ή στη γειτονική Βοιωτία), ωστόσο η προοπτική να εγκατασταθεί στο Λαύριο έχει ξεσηκώσει σφοδρές αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία.
Τα σύμμεικτα
Τι είδους απορρίμματα θα καίγονται στις μονάδες; Η ΣΜΠΕ επικαλείται τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, σύμφωνα με τους οποίους μπορούν να καίγονται απορρίμματα που έχουν πρώτα περάσει από διαδικασίες επεξεργασίας ή υπολείμματα ανακύκλωσης. Αυτοί οι κανόνες σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπουν την καύση σύμμεικτων απορριμμάτων, δηλαδή τα κοινά απορρίμματα που ρίχνονται στους πράσινους κάδους στις γειτονιές των πόλεων.
Αμφισβητείται ευθέως το κατά πόσο μπορεί να αποφευχθεί η καύση σύμμεικτων στην Ελλάδα, αφ’ ενός μεν γιατί δεν υπάρχει η υποδομή για να επιτευχθούν αξιοπρεπή ποσοστά ανακύκλωσης, αφ’ ετέρου δε γιατί ο «εθνικός» στόχος που έχει θέσει η κυβέρνηση για μείωση των ποσοστών ταφής (μια άλλη αντιπεριβαλλοντική πρακτική) από το σημερινό 80% στο 10% το 2030 (ο ευρωπαϊκός στόχος αφορά το 2035) δείχνει προθέσεις… σωρηδόν καύσης – και εγκατάλειψης της ανακύκλωσης, ταυτόχρονα… Και κάπου εδώ ξεκινούν οι αιχμές των υπηρεσιών της Περιφέρειας Αττικής:
1. Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος ζητά «να καταστεί σαφές» ότι δεν θα καίγονται μη επεξεργασμένα σύμμεικτα απόβλητα και καλεί «να ληφθεί υπόψη» η ποιότητα/«καθαρότητα» των προς καύση αποβλήτων. Αν, για παράδειγμα, υπάρχουν υψηλές ποσότητες χλωριούχων πλαστικών (PVC, υλικό που συναντάται ευρέως στην καθημερινή ζωή) θα παράγονται «απαέρια με πολύ υψηλές συγκεντρώσεις σε διοξίνες, καθιστώντας μη λειτουργικά τα συστήματα καθαρισμού των απαερίων των μονάδων», σύμφωνα με το εισηγητικό έγγραφο. Με άλλα λόγια, συνάγεται ότι το κυβερνητικό σχέδιο δεν πείθει πως δεν πρόκειται να καούν κοινά σκουπίδια.
2. Ενα άλλο σενάριο που εγείρουν οι περιφερειακές υπηρεσίες είναι να μην παρέχεται στα εργοστάσια ικανοποιητική «τροφοδοσία» απορριμματογενών καυσίμων. Κάτι τέτοιο δεν μοιάζει απίθανο: με βάση την εισήγηση, μια τέτοια συνθήκη θα μπορούσε να δημιουργηθεί από τις διακυμάνσεις του τουρισμού, μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα. Οι υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής ζητούν να προσδιοριστούν εναλλακτικές τροφοδοσίας των μονάδων, «ώστε να αποφευχθούν σενάρια όπως αυτό της εισαγωγής ΑΕΠΥ (σ.σ. Απορριμματογενείς Ενεργειακές Πρώτες Υλες) από το εξωτερικό προς καύση, όπως γίνεται σε αντίστοιχες περιπτώσεις στο εξωτερικό, αλλά και από τσιμεντοβιομηχανίες που έχουν δυνατότητα συναποτέφρωσης».
3. Ακόμη και εάν αφήσουμε στην άκρη τα σενάρια «εισαγωγής» απορριμματογενών καυσίμων και καύσης κοινών σκουπιδιών, οι υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής επισημαίνουν την παραγωγή «επικίνδυνης στάχτης». Επικαλούνται τα στοιχεία της ΣΜΠΕ και αναφέρουν ότι από τη λειτουργία του εργοστασίου «θα προκύψει σε επίπεδο Αττικής ποσότητα στάχτης που θα κυμανθεί από 42.123 έως 98.460 τόνους/έτος. Μέρος της παραγόμενης στάχτης θα είναι επικίνδυνο. Καθώς η παραγόμενη ποσότητα είναι μεγάλη (επικίνδυνη και μη), θα πρέπει να δοθούν συγκεκριμένες εναλλακτικές διαχείρισης/χρήσεων αυτής της στάχτης, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εμπειρία».
4. Ρύπους… παντός είδους «οσμίζονται» οι περιφερειακές υπηρεσίες από τη λειτουργία του εργοστασίου. Μιλούν για διοξίνες, φουράνια, βαρέα μέταλλα, ενώσεις του άνθρακα και οξέα, ζητώντας να «μετρούνται συστηματικά και όχι περιοδικά (π.χ. κάθε 6 μήνες)», καθώς και να «υπάρχει δέσμευση για δημόσια πρόσβαση στις μετρήσεις ρύπων, σε πραγματικό χρόνο». Περιβαλλοντική επιβάρυνση αναμένεται και από τη μεταφορά απορριμμάτων προς καύση, από τα νησιά του Αιγαίου προς την Αττική είτε από την Αττική προς τη Βοιωτία, σε δρόμους και λιμάνια.
5. Με τη ΣΜΠΕ να επικαλείται δύο παραδείγματα λειτουργίας μονάδων καύσης απορριμμάτων στο εξωτερικό (σε Δανία-Κοπεγχάγη και Αυστρία-Βιέννη), οι περιφερειακές υπηρεσίες ζητούν να παρουσιαστούν και έρευνες για ρύπανση και δυνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία γύρω από τέτοιες μονάδες. «Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουμε το επίπεδο σύνθεσης των ΑΕΠΥ (σ.σ. απορριμματογενή καύσιμα) στις ανωτέρω μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης και αν αυτό μπορεί να προσομοιάζει το αντίστοιχο παραγόμενο ΑΕΠΥ στην Ελλάδα», επανέρχονται οι υπηρεσίες Περιβάλλοντος.
6. Η εισήγηση των υπηρεσιών της περιφέρειας θίγει και το οικονομικό σκέλος της καύσης απορριμμάτων. Ζητά να αποσαφηνιστεί το τελικό κόστος που θα προκύψει για τους δήμους και την Περιφέρεια Αττικής και τους πολίτες, με αντιστοιχία του υφιστάμενου «τέλους ταφής» και του μελλοντικού «τέλους ενεργειακής αξιοποίησης». Αυτοδιοικητικά στελέχη έχουν ήδη προειδοποιήσει για «αυξημένο λογαριασμό» σε βάρος των δημοτών. Τα εργοστάσια θα γίνουν με συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), με τέλος εισόδου (gate fee) 130 ευρώ/τόνο. Επισημαίνεται (μόνο για να γίνει αντιληπτή η προοπτική της αύξησης του κόστους διαχείρισης απορριμμάτων) ότι σήμερα στη χωματερή της Φυλής κάθε τόνος απορριμμάτων θάβεται με τιμή 53,16 ευρώ/τόνο.
7. Οι υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής ζητούν κοινωνική λογοδοσία. Μιλώντας για «στροφή» στη διαχείριση απορριμμάτων με την «εισαγωγή της ενεργειακής αξιοποίησης ΑΕΠΥ σε τέτοια κλίμακα», προτείνουν να συσταθεί περιφερειακή επιτροπή «με σκοπό να αποτελέσει όργανο κοινωνικού διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες».
Υπό τα παραπάνω δεδομένα, τα βλέμματα όλων πέφτουν στη στάση που θα κρατήσει ο περιφερειάρχης Νίκος Χαρδαλιάς και η παράταξή του στη συνεδρίαση της Τετάρτης. Θα δηλώσει, άραγε, «υπέρ» του κυβερνητικού σχεδίου για την καύση απορριμμάτων τη στιγμή που η ΣΜΠΕ έχει συναντήσει την αρνητική στάση των περισσότερων περιφερειακών συμβουλίων από όσα την έχουν συζητήσει έως τώρα;
ΜΟΤΙΟΝΤΕΑΜ/ΒΕΡΒΕΡΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
Η εναλλακτική
Μέχρι χθες το απόγευμα δεν υπήρχαν πληροφορίες για την εισήγηση της διοίκησης της Περιφέρειας Αττικής. Μόνο εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες η περιφερειακή αρχή, αν δεν υποστηρίξει το κυβερνητικό σχέδιο για την καύση απορριμμάτων, είναι πιθανό να περιοριστεί στην υιοθέτηση των παρατηρήσεων και των προτάσεων των υπηρεσιών και να αποφύγει να πάρει σαφή πολιτική θέση, ή να τονίσει την ανάγκη εναλλακτικών σχεδίων.
Μια τέτοια «εναλλακτική» διέξοδο… διαφυγής στην περιφερειακή αρχή προσφέρει, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, μια πτυχή της εισήγησης των υπηρεσιών: προτείνεται να εξεταστεί η πιθανότητα λειτουργίας δύο μικρότερου μεγέθους μονάδων καύσης (αντί μιας) με γνώμονα τη «φέρουσα ικανότητα» περιοχών της Αττικής «και την ασφάλεια της δημόσιας υγείας». Εάν προτάξει αυτή την «εναλλακτική» η περιφερειακή αρχή, δεν θα αποφύγει την κριτική για ελιγμούς.
Σε κάθε περίπτωση, στην αυριανή συνεδρίαση, που πραγματοποιείται στο αμφιθέατρο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, αναμένεται πλήθος κόσμου στις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας που καλούν πολίτες, συλλογικότητες και η Ομοσπονδία των Εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
«Ολοκαύτωμα»
Μιλώντας για «ολοκαύτωμα του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας» η ΠΟΕ-ΟΤΑ καλεί τα συνδικαλιστικά στελέχη της σε μαζική συμμετοχή. «Το σχέδιο αυτό, αν υλοποιηθεί, θα έχει σοβαρές και καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον και την ποιότητα της ζωής των Ελλήνων. Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Ενωση αρνείται να προωθήσει και να χρηματοδοτήσει τέτοιου είδους σχέδια, λόγω της μεγάλης επιβάρυνσης της ανθρώπινης υγείας από τις διοξίνες και τις καρκινογόνες ουσίες που εκκρίνει η καύση των απορριμμάτων.
»Για να ικανοποιήσει ωστόσο τους κολλητούς εργολάβους, η κυβέρνηση προωθεί την καύση των απορριμμάτων, παρά το γεγονός ότι κάτι τέτοιο θεωρείται αναχρονιστικό, επικίνδυνο και επιζήμιο», αναφέρει η ΠΟΕ-ΟΤΑ σε χθεσινή της ανακοίνωση, τονίζοντας ότι ο αγώνας της απέναντι στην καύση απορριμμάτων «ξεκινά εδώ και τώρα».
