Διεθνής αναγνώριση της οικουμενικότητας και της διαχρονικότητας της ελληνικής γλώσσας
Η UNESCO καθιέρωσε «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας»! Επιτέλους οι προσπάθειες του ομογενή καθηγητή και εμπνευστή της Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας και Ελληνικού Πολιτισμού, Γιάννη Κορίνθιου, απέδωσαν τους πολυπόθητους καρπούς. Το εκτελεστικό Συμβούλιο της UNESCO ενέκρινε την καθιέρωση «Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας».
Πρόκειται για μια ιστορική απόφαση καθώς το κείμενο που τη συνοδεύει περιλαμβάνει παραδοχές για την ιστορία και τη συμβολή της ελληνικής γλώσσας στον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας που ποτέ έως τώρα δεν έχουν καταγραφεί ως θέση ενός Διεθνούς Οργανισμού, με το κύρος μάλιστα και την εμβέλεια της UNESCO.
Οι προοπτικές είναι πολύ θετικές καθώς η ελληνική πρόταση υποβλήθηκε με την έγγραφη υποστήριξη – «συγκηδεμόνευση» λέγεται στην διπλωματική γλώσσα – 87 χωρών μελών της UNESCO από κάθε άκρη του κόσμου.
Oι χώρες που την αναγνωρίζουν
Ο αριθμός θεωρείται ιδιαίτερα μεγάλος και δίνει ισχυρή νομιμοποίηση στην πρωτοβουλία που αναμένεται να ωθήσει στην πολυπόθητη για πολλά χρόνια, απόφαση διεθνούς αναγνώρισης της γλώσσας μας.
Στο σκεπτικό της πρότασης, σημειώνονται:
Η γλώσσα είναι φορέας πολιτισμού, κιβωτός αξιών, εννοιών, ταυτότητας, όργανο έκφρασης και δημιουργίας και γέφυρα επικοινωνίας, κατανόησης και συναίνεσης. Μεταξύ των χιλιάδων γλωσσών, η ελληνική συνδυάζει τέσσερα ιδιαίτερα σημαντικά χαρακτηριστικά: (α) Αδιάσπαστη συνέχεια 40 αιώνων προφορικής παράδοσης και 35 αιώνων γραπτής παράδοσης, αν λάβουμε υπόψη τη Γραμμική γραφή Β, ή τουλάχιστον 28 αιώνων γραπτής παράδοσης, αν περιοριστούμε στην αλφαβητική γραφή, η οποία καθιστά τη συνεχή και μακρόχρονη γραπτή γλώσσα στην Ευρώπη.
Όπως είπε ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης κατά την ομιλία του για το Βραβείο Νόμπελ το 1963: «Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ να μιλιέται. Έχει υποστεί τις αλλαγές που βιώνουν όλα τα έμβια όντα, αλλά δεν υπήρξε ποτέ κενό.»
(β) Μια εξαιρετικά επεξεργασμένη δομή ως γλώσσα (λεξιλόγιο, γραμματική και σύνταξη).
(γ) Ευρεία παρουσία σε πολλές γλώσσες, καθώς, με την πάροδο του χρόνου, η ελληνική υπήρξε μια από τις σημαντικότερες γλώσσες ως προς την επιρροή της σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.
(δ) Η ελληνική γλώσσα ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα μια ανεξάντλητη πηγή διεθνούς επιστημονικής ορολογίας.
Ως γλωσσικό λίκνο βασικών εννοιών του πολιτισμού, της επιστήμης και της φιλοσοφίας, η ελληνική κατέχει, με ιστορικά και αντικειμενικά κριτήρια, μια ξεχωριστή θέση μεταξύ των γλωσσών του κόσμου.
Ο ηλεκτρονικός Thesaurus Linguae Graecae (TLG), που περιλαμβάνει κείμενα γραμμένα στα ελληνικά από τον Όμηρο έως τους ιστορικούς του 15ου αιώνα, περιλαμβάνει 12.000 ελληνικά κείμενα τεσσάρων χιλιάδων (4.000) συγγραφέων, αποτελούμενα από 105.000.000 λέξεις (σε όλους τους τύπους λέξεων που εμφανίζονται στα κείμενα).
Ιστορικά, η ελληνική γλώσσα κατέχει καίρια θέση στην πνευματική σκέψη, στη γλωσσική έκφραση και διατύπωση θεμελιωδών εννοιών και λέξεων-κλειδιών της ευρωπαϊκής και ευρύτερης, σχεδόν καθολικής πνευματικής σκέψης που μεταφέρονται, κατανοούνται ή ανιχνεύονται με λέξεις.
Η ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ «ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ» ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ 15 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ «ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΓΛΩΣΣΑΣ» (2010)
Η UNESCO αναγνωρίζει τον ρόλο της Ελληνικής Γλώσσας και τη συνεισφορά της στη διατήρηση και διάδοση του ανθρώπινου πολιτισμού διαμέσου των αιώνων και αναφέρει ότι πολλές γλώσσες έχουν εκτενώς αντλήσει και συνεχίζουν να αντλούν από την Ελληνική για να εμπλουτίσουν την επιστημονική ορολογία και το λεξιλόγιό τους γενικότερα.
Η παγκοσμιότης ή επί το άμεινον η Οικουμενικότης της Ελληνικής Γλώσσας είναι αναγνωρισμένη ουσιαστικά από το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι γονιμοποίησε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες και συνεχίζει να μεταγγίζει γλωσσικό εξοπλισμό στη δημιουργία νέων τεχνικών και επιστημονικών όρων που αρνούνται οι ευρωπαϊκές χώρες και άλλες. Κάθε 9η Φεβρουαρίου, ημέρα του θανάτου του Διονυσίου Σολωμού εορτάζουμε την «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας» που αδοκίμως τη βαφτίσαμε Παγκόσμια, αφού δεν είχε ακόμη αναγνωρισθεί από την UNESCO, μιας και ήταν μεμονωμένη απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης σύμφωνα με την υπ. αριθμ. 17889 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Εξωτερικών και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ Β' 1384/24/04/2017).
Το 2017 και το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου, υιοθέτησε την αντίστοιχη απόφαση της ελληνικής πολιτείας, καθιερώνοντας την 9η Φεβρουαρίου, ως «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας». Οι Ημέρες Γλώσσας στα Ηνωμένα Έθνη σημειωτέον καθιερώθηκαν το 2010 για να εορτάσουν την πολυγλωσσία και την πολιτιστική πολυμορφία.
Σπεύδω να τονίσω ότι οι εορτασμοί των διεθνών ημερών έχουν ευκαιριακό και τυπικό χαρακτήρα κι όχι ουσιαστικό. Τη γλώσσα θα πρέπει να την τιμούμε καθημερινά κι όχι να τη θυμόμαστε και να την υμνούμε μια μόνο ημέρα το χρόνο, απαιτείται και γιατί όχι επιβάλλεται η συνεχής γλωσσική καλλιέργεια και η πολιτική βούληση της προστασίας, της ανάδειξης και της διάδοσης της ελληνικής γλώσσας διότι: «Εἷς οἰωνός ἄριστος ἀμύνεσθαι περί γλώσσης» και «Η Γλώσσα είναι Πατρίδα» θα εκφράσει ο Ν. Καζαντζάκης (1883-1957). Η πρώτη του παρηγοριά και η στερνή του ελπίδα. Και o Albert Camus, (1913-1960), λέει: «Μa patrie, c' est ma langue» (= Πατρίδα μου είναι η γλώσσα μου).
Επίσης δεν είμαι σύμφωνος με την καθιέρωση της ημέρας θανάτου του δημοτικιστή εθνικού ποιητή Δ. Σολωμού, (9 Φεβρουαρίου 1857) ως ημέρα εορτασμού της γλώσσας. Θα πρότεινα κάτι που να σχετίζεται με τη γέννηση κάποιου γεγονότος, που να περιλαμβάνει και την Αρχαία Ελληνική γλώσσα. Όπως για παράδειγμα τη μεγαλύτερη και πιο σπουδαία αλφαβητική μεταρρύθμιση - η οποία ισχύει μέχρι σήμερα στο Πανελλήνιο - που έγινε στην Αθήνα το 403 π.Χ. επί άρχοντος Ευκλείδου, «το Ευκλείδιο Αλφάβητο», μετά από πρόταση του πολιτικού Αρχίνου και από τον 4ο αιώνα αντικατέστησε κάθε τοπικό αλφάβητο, από τα (25) περίπου που προϋπήρχαν, και καθιερώθηκε σε όλες τις ελληνικές πόλεις το πληρέστερο αλφάβητο και αυτό ήταν της Ιωνικής πόλης της Μιλήτου, το οποίο εισήχθη επίσημα στην Αθήνα το 403 π.Χ. Ήταν η μεγαλογράμματη γραφή με κεφαλαία γράμματα - καθώς δεν υπήρχαν ακόμη τα πεζά ή μικρά γράμματα, τα οποία άρχισαν να χρησιμοποιούνται κατά τη βυζαντινή περίοδο, ήτοι τον 9ο αιώνα μ.Χ.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Ο σπουδαίος συγγραφέας Μάριο Βάργκας Λιόσα, (1936-2025), ένας από τους σημαντικότερους της Λατινικής Αμερικής και της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας έφυγε από τη ζωή την Κυριακή 13 Απριλίου 2025 σε ηλικία 89 ετών. Ο Ισπανοπερουβιανός συγγραφέας, δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος και πολιτικός, νομπελίστας το 2010, αναδείχθηκε ως η κορυφαία λογοτεχνική φωνή με έργα που εξερευνούν τις δομές εξουσίας, την κοινωνική αδικία και την ανθρώπινη ψυχολογία. Ανάμεσα στο πλούσιο έργο του, 20 βιβλία, συναντάμε και ένα λογοτεχνικό αλλά και πολιτικό κείμενο για την Ελλάδα στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, όπου υπερασπίζεται τη χώρα μας απέναντι στις φωνές που έβλεπαν χρεωκοπία και έξοδό της από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ας θυμηθούμε την επιστολή του που δημοσιεύθηκε στην ισπανική εφημερίδα «El Pais», την 3η Ιουνίου 2012:
«Η Ελλάδα δεν μπορεί να πάψει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης, χωρίς η τελευταία να μετατραπεί σε μια γκροτέσκα καρικατούρα του εαυτού της, καταδικασμένη στην πιο παταγώδη αποτυχία. Η Ελλάδα είναι το σύμβολο της Ευρώπης. Η Ευρώπη γεννήθηκε εκεί, στους πρόποδες της Ακρόπολης, 25 αιώνες πριν, κι ό,τι καλύτερο έχει, ό,τι αποδέχεται και θαυμάζει περισσότερο στον εαυτό της, συμπεριλαμβανομένης της χριστιανικής θρησκείας καθώς και των δημοκρατικών θεσμών, της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχει τις μακρινές ρίζες του σε αυτή τη μικρή γωνιά της γηραιάς ηπείρου, στις ακτές του Αιγαίου, όπου το φως του ήλιου είναι πιο δυνατό και η θάλασσα πιο γαλάζια. Η Ελλάδα είναι το Σύμβολο της Ευρώπης και τα Σύμβολα δεν μπορούν να καταλυθούν χωρίς αυτό που ενσαρκώνουν να καταρρεύσει και να αποσυντεθεί σε εκείνη τη βάρβαρη σύγχυση του παραλογισμού και της βίας από την οποία μας έβγαλε ο Ελληνικός Πολιτισμός».
ΓΙΑΤΙ Η ΕΛΛΑΔΑ;
«Χωρίς να το ξέρουμε, αναπνέουμε τον αέρα της Ελλάδας κάθε στιγμή».
«Όλος ο κόσμος πρέπει να μάθει Ελληνικά, γιατί η Ελληνική Γλώσσα μάς βοηθάει πρώτα απ' όλα να καταλάβουμε τη δική μας γλώσσα». (Ζακλίν ντε Ρομιγύ, 1913-2010, Γαλλίδα κλασσική φιλόλογος και ελληνίστρια)
Πάντα είχα την απορία, γιατί οι Ξένοι αγαπούν και θαυμάζουν τον Ελληνικό Πολιτισμό, ενώ οι Έλληνες αδιαφορούν παντελώς για την πολιτιστική τους κληρονομιά και αποφεύγουν να κάνουν αποδοχή της,
Την απάντηση μού την έδωσε ο Νεοπυθαγόρειος φιλόσοφος Απολλώνιος ο Τυανεύς, (15-98), ο οποίος σε μια επιστολή του (34η) με τίτλο: «Τοῖς ἐν Μουσείῳ σοφοῖς» γράφει: «ἐβαρβαρώθην οὐ χρόνιος ὤν ἀφ᾽Ἑλλάδος ἀλλά χρόνιος ὤν ἐν Ἑλλάδι», ήτοι (= απέκτησα βαρβαρική νοοτροπία/κατάντησα απολίτιστος/ξένος όχι επειδή ήμουν μακριά από την Ελλάδα πολλά χρόνια, αλλά επειδή ήμουν στην Ελλάδα πολύν καιρό). Όπερ μεθερμηνευόμενον «Η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της». Η Ελλάδα τρώγοντας τα παιδιά της, τα καλύτερα στο τέλος θα αναγκαστεί να αυτοκτονήσει και η ίδια!
Χρειαζόμαστε Εθνική Αυτογνωσία για να σφυρηλατήσουμε Εθνική Ομοψυχία και Συνοχή. Δυστυχώς ή ευτυχώς την Εθνική Ομοψυχία και Συνοχή τις αποκτούμε και τις ατσαλώνουμε μόνο όταν φτάνουμε στο χείλος της καταστροφής σε πολεμικές περιόδους ή σε μεγάλες εθνικές δοκιμασίες από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα!
Χωρίς Εθνική Αυτογνωσία δεν μπορούμε να διορθώσουμε την ιστορική μας πορεία ούτε να αποφύγουμε τα ίδια λάθη που συνεχώς επαναλαμβάνουμε.
ΠΕΤΡΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Καθηγητής Φιλόλογος
Πηγή: The Panhellenic Post - The online newspaper of Hellenism by Malaspinas Christos)
