Επί τρεις μήνες «μελετούσα» το βιβλίο των Εκδόσεων Σκαραβαίος «Ο Ηγεμόνας – Σχόλια από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη». Έτσι τόλμησα, συναρτήσει και άλλων πηγών να εκφράσω και εγώ τη γνώμη μου, ως απλός πολίτης και πρώην στρατιωτικός.

«Η υπόσχεση που δόθηκε από όλους τους τύπους των Ηγεμόνων ήταν μία αναγκαιότητα του παρελθόντος. Ο λόγος που δεν κρατήθηκε είναι μια αναγκαιότητα του παρόντος», είχε γράψει πριν 500 χρόνια ο Ν. Μακιαβέλι και όμως ισχύει απόλυτα τον 21ο αιώνα που διανύουμε.

Είναι ο θεμελιωτής της Σύγχρονης πολιτικής Επιστήμης. Με βάση τις ψυχολογικές παρατηρήσεις, για την οκνηρία, την αυθάδεια, την έπαρση, τη δειλία, που διέπουν την ανθρώπινη συμπεριφορά, ο Μακιαβέλλι μέσα από τον «Ηγεμόνα», καταδεικνύει την αναγκαιότητα ισχυρής εξουσίας, για την ύπαρξη του κράτους. Οι αδύναμοι είναι αναγκαίο να υπακούουν τους δυνατούς, επομένως η πολιτική είναι συσχετισμός δυνάμεων που πρέπει να εξισοροπούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρείται η συνοχή της κοινωνίας.

Η συγκρότηση του κράτους, η ανάλυση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, η διακυβέρνηση, η ηγεσία και η οργάνωση του στρατού και της δικαιοσύνης, είναι βασικοί παράμετροι της πολιτικής και η προσέγγισή τους γίνεται μόνον με τους ρεαλιστικούς όρους της αντικειμενικότητας.

Χωρίς αμφιβολία, το βιβλίο του, είναι το πιο επαναστατικό έργο του και οργανικό, γραμμένο με πάθος. Αν και γράφτηκε την εποχή που δηλώνει, (1532 μ.Χ.) αξίζει να «μελετηθεί», γιατί ο Ν. Μακιαβέλλι είναι τελικά, «μέγας τεχνίτης», τόσο της καθαρής πολιτικής, της Διοίκησης του στρατού με όλα τα παρελκόμενά τους, όσο και του πάθους και της ορμής.

igemonas 1Ο «Ηγεμόνας» απέκτησε, θερμούς θαυμαστές, μεταξύ των οποίων πολλές ιστορικές προσωπικότητες όπως ο Ερρίκος Η΄, ο Ζαν Ζακ Ρουσώ, αλλά και ο Χίτλερ. Αυτός όμως που το είχε ως «απόλυτο» εξάρτημα της ζωής του ήταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης.

Λέγεται, ότι διέκοψε Συμβούλιο του κράτους για να διαβάσει από τον «Ηγεμόνα», το τμήμα όπου ένας Ηγεμόνας πρέπει να είναι αλεπού και λέων με την αιτιολογία ότι στην Αρχαία Ελλάδα ο Αχιλλέας και πολλοί άλλοι ανατράφηκαν με τη διδασκαλία του Κένταυρου Χείρωνα που ήταν μισός άνθρωπος και μισός ζώο, για να συνεχίσει ότι κρίνει το μέλλον, παρατηρώντας τους συνεργάτες που τον περιστοιχίζουν, για να τελειώσει «ως ηγέτης εκτιμώ όσους μπορούν να είναι αληθινοί φίλοι και φανεροί εχθροί».

Πιστεύω ότι ο Μακιαβέλλι αν ζούσε σήμερα, χωρίς αμφιβολία θα ήταν εξαρτώμενος των Μέσων Ενημέρωσης. Ταυτόχρονα θα ήταν «σύμβουλος στρατηγικής και επιχειρήσεων». Οι θεωρίες του περί κράτους, βασιλείου, Πριγκιπάτου θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν σε κάθε είδος προβλήματα που προκύπτουν καθημερινά στον Κρατικό Στίβο» (αποφάσεις, αβεβαιότητα, ρίσκο).

Η ιδεολογική προσέγγιση και φτωχοποίηση του Στρατιωτικού, όταν κυρίως διαταραχθεί η Σχέση Στρατού και Πολιτικής Ηγεσίας, θα έχει ως αποτέλεσμα συνεχή λάθη του Ηγεμόνα.

Είναι ένα είδος, μοντέρνου στα θέματα των ιστορικών λειτουργιών, ενός σύγχρονου κράτους. Η σκέψη του είχε ως σκοπό να καθορίσει έναν τρόπο συμπεριφοράς και δράσης σε μια στιγμή κρούσης, σύγκρουσης και έλλειψη ισορροπίας ανάμεσα στην παράδοση και την πρωτοαστική κοινωνία.

Η «οπτική του γωνία», θα μπορούσε να θεωρηθεί «ανθρωποκεντρική», γιατί ακριβώς θεωρεί την πολιτική συμπεριφορά όχι ξεκομμένη από το πλαίσιο μιας γενικής ανθρώπινης συμπεριφοράς. Το ύφος του έργου απλό, στρωτό, χωρίς περίπλοκες φράσεις. Είναι θεωρώ, αποτέλεσμα επισταμένης έρευνας και της αναγκαιότητας του να υπάρχει κάτι το διαφορετικό.

Έμεινα έκπληκτος από την καθαρότητα της σκέψης του και με την απλότητα όπου εκφράζει βαθιές σκέψεις που είναι απόσταγμα μελέτης και κάλυψη της αναγκαιότητας.

Συμφωνώ απόλυτα με τον Κώστα Βενετσάνο των εκδόσεων «Σκαραβαίος», όπου στον πρόλογό του, ως εκδότης στη σελίδα 16-17 του βιβλίου σχολιάζει:

«Ο Ηγεμόνας δεν είναι βιβλίο, είναι σχολείο. Σχολείο για ηγεμονεύοντες και επίδοξους Ηγεμόνες. Σχολείο για ειδικούς συμβούλους τεχνοκράτες, διπλωμάτες και στρατιωτικούς. Σχολείο για επιχειρηματίες, στελέχη επιχειρήσεων, γιατί, στην εποχή μας, οι εταιρείες είναι μικρές ηγεμονίες και μερικές ισχυρότερων κρατών».

Και συνεχίζει στην σελίδα 18-19: «θεωρώ ότι ο Ηγεμόνας είναι “σχολείο” και για τους λαούς. Ιδιαίτερα η παρούσα έκδοση με τα σχόλια του πλησιέστερου στην εποχή μας στρατηλάτη και εξόριστο μέχρι το θάνατό του, Γάλλου Αυτοκράτορα και Ιταλού στην ψυχή εν των πρώτων “Ευρωπαίων”, Ναπολέοντα Βοναπάρτη.»

Στο σημείο αυτό, μετά από πολύ σκέψη, διέκρινα τη θέση του Μακιαβέλλι και το αντίστοιχο σχόλιο του Ναπολέοντα και σας τα παραθέτω:

― Μακιαβέλλι: «Οι αποικίες δεν κοστίζουν πολλά στον Ηγεμόνα. Γιατί η μετανάστευση και εγκατάσταση εποίκων γίνονται χωρίς τις δικές του δαπάνες ή τουλάχιστον με πολύ λίγα δικά του έξοδα».

Βοναπάρτης: «Ad abundantian juris (περίσσεια δικαίου, γίνεται και το ένα και το άλλο».

― Μακιαβέλλι: «Ο πόλεμος δεν αποφεύγεται μόνον αναβάλλεται προς όφελος του αντιπάλου».

Βοναπάρτης: «Ενδιαφέρον ρητό, το οποίο θα είναι από τους βασικούς κανόνες της στρατιωτικής και πολιτικής μου πορείας».

― Μακιαβέλλι: «Δεν βρίσκω κανένα καλύτερο πρότυπο για έναν νέο Ηγεμόνα από το παράδειγμα των ενεργειών του Βοργία. Αν και τα μέσα που χρησιμοποίησε δεν τον ωφέλησαν, τα λάθη δεν ήταν δικά του».

Βοναπάρτης: «Θα ήθελα να μην τα είχες πει αυτά σε κανέναν άλλον, εκτός από εμένα, όμως θα μπορούσα να απαντήσω ότι δεν ξέρουν να σε διαβάζουν. Έτσι φτάνουμε στο ίδιο σημείο».

― Μακιαβέλλι: «Πολιτικός Ηγεμόνας λοιπόν είναι αυτός που ανεβαίνει στην εξουσία, χάρη στην αγάπη και τη θέληση του λαού, ή των ευγενών».

Βοναπάρτης: «Αυτός ο τρόπος δεν είναι έξω από τις δυνατότητές μου και ήδη μ’ έχει εξυπηρετήσει με αρκετή επιτυχία».

― Μακιαβέλλι: «Κανένα πράγμα δεν προσφέρει τόση τιμή στον Ηγεμόνα όσο οι μεγάλες πράξεις και τα σπάνια παραδείγματα που δίνει με τα έργα του».

Βοναπάρτης: «Μέσα απ’ αυτές τις πράξεις αναδείχθηκα και χάρη σ’ αυτές μπόρεσα να σταθώ όρθιος. Αν δεν έκαναν έργα που υπερβαίνουν τα προηγούμενα θα παρήκμαζα». Και τέλος

― Μακιαβέλλι: «Ο Ηγεμόνας δεν πρέπει να ακολουθεί κανέναν άλλον, αλλά να εκτελεί τις αποφάσεις του και να επιμένει σ’ αυτές».

Βοναπάρτης: «Αυτός είμαι εγώ».

Με το έργο του ο Μακιαβέλλι δεν μπαίνει στον κόπο να αναζητήσει. Βρίσκει ποιοτικά στοιχεία και στο «έγκλημα» και στην «αρετή». Τελικά το μήκος του «Ηγεμόνα» διαπερνά μια άλλη βασική πρόταση – παραδοχή, όπου ορίζεται από την έννοια και τις χρήσεις ισχύος.

Μετά την Μάχη του Βατερλώ, ένα αντίτυπο του Ηγεμόνα βρέθηκε στην άμαξα του Ναπολέοντα, η οποία έπεσε στα χέρια των Πρώσων. Όμως το αντίτυπο έφερε ιδιόχειρες σημειώσεις του αυτοκράτορα.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να προτρέψω «τους σκεπτόμενους» και προβληματισμένους» ανθρώπους, αφού «μελετήσουν» το βιβλίο, μετά να το βάλουν σε περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη τους.

Αντιναύαρχος ε.ε. π.Ν.
Παναγιώτης Μουντανέας
 

Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 196 guests και κανένα μέλος