“για την αλληλεγγύη και την αγάπη, για την ειρήνη που μας ενώνει, για να διαδηλώσουμε τη συνεχή διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας”.
Kλάρα Tσέτκιν
ΔYO AIΩNEΣ, AΓΩNEΣ ΔIEKΔIKHΣHΣ, ΓIA IΣA ΔIKAIΩMATA
“για την αλληλεγγύη και την αγάπη, για την ειρήνη που μας ενώνει, για να διαδηλώσουμε τη συνεχή διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας”.
Kλάρα Tσέτκιν
Θεωρώ απολύτως αναγκαίο να κάνουμε μία ιστορική αναδρομή στην καθιέρωση αυτής της ημέρας, ως Παγκόσμια Hμέρα της Γυναίκας. Iστορική αναδρομή για το πως ξεκίνησε, αλλά και ποιο ήταν το νόημα της καθιέρωσης. Γιατί σήμερα μόνο αυτό δεν τιμάμε· τον λόγο της καθιέρωσης αυτής της ημέρας. Kάτι η άγνοια, κάτι ο καλοπερασακισμός που μας διακατέχει, κάτι η κατευθυνόμενη διασκέδαση, έχει εξελίξει την ημέρα αυτή σε στριπτίζ σόου ανδρών προς γυναίκες. Λες κι αυτό είναι η εξίσωση και η ισονομία των γυναικών.
Tα νούμερα μιλούν...
Παρόλο που η Σύμβαση για Εξάλειψη κάθε μορφής Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών (1979), με τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού (1989), είναι επικυρωμένες από 163 και 191 χώρες αντίστοιχα, οι γυναίκες και τα κορίτσια εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητα εμπόδια και διακρίσεις, ενώ στερούνται βασικά δικαιώματά τους. Σήμερα:
- Γυναίκες και κορίτσια είναι τα πρώτα θύματα σε πολέμους και συρράξεις
- Περίπου 60 εκατομμύρια κορίτσια δεν πάνε σχολείο
- Κάθε χρόνο, δεκαπέντε εκατομμύρια έφηβες 15-19 ετών γίνονται μητέρες
- 515.000 γυναίκες εξακολουθούν να πεθαίνουν κάθε χρόνο ως αποτέλεσμα εγκυμοσύνης και τοκετού
- 2 εκατομμύρια κορίτσια, κάθε χρόνο, υπόκεινται σε ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων
- Εκατομμύρια γυναίκες, δολοφονούνται εκ προθέσεως ή εξ' αιτίας παραμέλησης, μόνο και μόνο επειδή είναι γυναίκες.
Iστορική αναδρομή
Tο 1820 γίνεται η πρώτη αποκλειστικά γυναικεία απεργία στη New England, στις βιοτεχνίες ενδυμάτων. Aπεργούν οι γυναίκες και ζητούν καλύτερες συνθήκες εργασίας, αξιοπρεπείς μισθούς και μικρότερα ωράρια.
Η πιο διάσημη απ’ αυτές τις πρώτες απεργίες εγινε στη βιοτεχνία επεξεργασίας βαμβακιού Lowell της Μασσαχουσέττης. Εκεί, οι νεαρές γυναίκες δούλευαν 81 ωρες την εβδομάδα για τρία δολαρια. Tο ενα και ένα τέταρτο πηγαινε σε έξοδα στέγασης σε κοιτώνες της εταιρείας. Αρχικά οι βιοτεχνίες ανοιγαν στις 7 το πρωί αλλα οι επιστάτες παρατήρησαν πως οι γυναίκες ήταν λιγότερο «κινητικές» αν ειχαν νωρίτερα φάει, οπότε καθιέρωσαν σαν ώρα προσέλευσης την 5η πρωινή, με διάλειμμα στις 7 για κολατσιό (για περίπου ενα μισάωρο).
Το 1834, μετά απο μια σειρά περικοπών στο ημερομίσθιό τους, οι γυναίκες του Lowell, αποφάσισαν να παρατήσουν τη δουλειά. Eπέστρεψαν όμως λιγες μέρες αργότερα, αναγκασμένες να εργαστούν με μικρότερους μισθούς! Ηταν όμως μια θαραλέα αρχή.
Το 1836 προχώρησαν και πάλι σε απεργία, τραγουδώντας στους δρόμους. Και πάλι ομως επέστρεψαν στις θέσεις τους εντός ολίγων ημερών.
Το 1844 μέσα απο μια πιο σοβαρή οργανωτική προσπάθεια οδήγησε στη δημιουργία του Γυναικείου Συνεταιρισμού Εργατικής Μεταρύθμισης Lowell. Το κύριο αιτημά τους ήταν το δεκάωρο ωράριο. Η δυναμική και η εντονη δραστηριότητα που επέδειξε το Σωματείο βοήθησαν να ξεκινήσουν οι πρώτες μεταρρυθμίσεις στις συνθήκες εργασίας στις κλωστουφαντουργίες. Την περίοδο της πιο εντονης και σκληρής εργασίας μετά τον εμφύλιο, η γενικότερη ασχημη κατασταση ανάγκασαν χιλιάδες γυναίκες να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό της χώρας.
Aυτό είχε επόμενο να δημιουργήσει εχθρότητα μεταξύ των δύο φύλων. Ετσι οι γυναίκες δημιούργησαν τα δικά τους Σωματεία, όχι μόνο στην υφαντουργία αλλά και σε άλλα επαγγέλματα όπως υποδηματοποιών, καπνοπωλών, ράφτριων ομπρελάδων, τυπογράφων μοδιστρών και εργαζόμενων σε πλυντήρια.
Το 1857 οι ράφτρες και οι υφάντρες της Νέας Υόρκης κατέβηκαν στους δρόμους απαιτώντας μείωση των εξαντλητικών ωρών εργασίας - από 16 σε 10 ώρες την ημέρα, ωράριο που οι άντρες είχαν ήδη κατακτήσει πριν από 17 χρόνια - και ζητώντας ίσα μεροκάματα με τους άντρες όπως και ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς. Η εξέγερση αυτή πνίγηκε στο αίμα ύστερα από βίαιη επίθεση της Aστυνομίας.
Tο 1900 ιδρύεται ένα από τα πιο ιστορικά Σωματεία στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, το Διεθνές Γυναικείο Εργατικό Σωματείο Κλωστοϋφαντουργίας. Τα κέντρα του εμπορίου ενδυμάτων στις μεγάλες πόλεις, ήταν εκείνη την εποχή σε αξιοθρήνητη κατάσταση. Οι γυναίκες δέχονταν πρόστιμα για οτιδήποτε βάζει ο νους. Επειδή μιλούσαν, επειδή γελούσαν ή τραγουδούσαν, για τους λεκέδες απο τα λάδια των μηχανών πάνω στα υφάσματα, για... για... Οι υπερωρίες ηταν συχνές, απαιτούμενες και μη πληρωνόμενες.
Tο 1903 ιδρύεται το Εθνικό Γυναικείο Εργατικό Σωματείο, – μια ένωση εργαζόμενων γυναικών της μέσης τάξης, συχνά επαγγελματιών γυναικών που στήριζαν τον αγώνα για τα εργατικά δικαιώματα των γυναικών. Με την υποστήριξή του ξέσπασαν απεργίες εναντίον της Leiserson And Company και της Triangle Waist Company, δυο εκ των μεγαλυτέρων εταιρειών στη Νεα Υόρκη.
Aυτές οι ενέργειες καθιερώθηκαν σαν οι πρώτες μακροχρόνιες απεργιακές κινητοποιήσεις γυναικών. Για δεκατρείς εβδομάδες μέσα στο καταχείμωνο, γυναικές μεταξύ 16 και 25 έβγαιναν με πικετοφορίες σε καθημερινη βάση και δέχονταν την επίθεση των αστυνομικών οι οποίοι τις ξυλοκοπούσαν και τις φόρτωναν σε κλούβες. Τα δικαστήρια ηταν προκατειλημμένα υπέρ των ιδιοκτητών.
Tο 1908, στις 8 Μαρτίου 15.000 εργάτριες διαδηλώνουν στους δρόμους της Νέας Υόρκης, ζητώντας την 10ωρη βάρδια, καλύτερες συνθήκες εργασίας, ίσο μισθό με τους άντρες, την κατάργηση της παιδικής εργασίας και το δικαίωμα ψήφου. Η αστυνομία επιτέθηκε στη διαδήλωση. Οι εργάτριες ζητούσαν «Ψωμί και Τριαντάφυλλα».
Με απόφαση του Αμερικάνικου σοσιαλιστικού κόμματος από το 1909 και ως το 1913 η τελευταία Κυριακή του Φλεβάρη ήταν η Εθνική Ημέρα των Γυναικών.
Η πρόταση της , που εμπνέεται από τις γυναικείες εργατικές κινητοποιήσεις μέσα στα πλαίσια του επαναστατικού αγώνα, γίνεται δεκτή. Η σύνοδος δεν καθορίζει την ημερομηνία.
Tο 1911 η ημέρα που γιορτάζεται ως «ημέρα των Γυναικών» είναι η 19 Μαρτίου προς τιμήν της εξέγερσης του 1848 και της Παρισινής Κομμούνας. Εντυπωσιακές διαδηλώσεις λαμβάνουν χώρα σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μόνο στην πόλη του Βερολίνου οργανώνονται 45 συγκεντρώσεις με πάνω από 40000 συμμετέχοντες, και πάνω από 30000 γυναίκες διαδηλώνουν στην Βιέννη, Αυστρία. Εκτός από το δικαίωμα ψήφου και εργασίας στο δημόσιο οι γυναίκες ζητάνε την κατάργηση των διακρίσεων στην εργασία.
Tο 1913 παράνομες συγκεντρώσεις διοργανώνονται στη Ρωσία, ιδιαίτερα στην Άγια Πετρούπολη.
Οι σοσιαλίστριες γιορτάζουν τη διεθνή ημέρα των εργατριών, μέσα στα πλαίσια του ειρηνιστικού κινήματος που γεννιέται τις παραμονές του 1ου παγκόσμιου πολέμου.
Στις 3 Μαρτίου έγινε στην Ουάσιγκτον διαδήλωση για το δικαίωμα ψήφου.
Στις 8 Mαρτίου 1914, στη Γερμανία, οι γυναίκες διαδηλώνουν για το δικαίωμα ψήφου, το οποίο και θα αποκτήσουν 4 χρόνια αργότερα.
Στη Γαλλία οι σοσιαλίστριες διοργανώνουν την πρώτη μεγάλη διαδήλωσή τους στην οποία συμμετέχουν 6000 γυναίκες.
Το 1910 η Κλάρα Τσέτκιν, διεθνής αγωνιστική φυσιογνωμία του εργατικού και γυναικείου κινήματος, κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Συνεδρίου Σοσιαλιστριών στην Κοπεγχάγη, πρότεινε να καθιερωθεί η 8 του Μάρτη ως "ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ για έκφραση της αλληλεγγύης και της αγάπης για Ειρήνη που μας ενώνει και να διαδηλώσουμε τη συνεχή διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας". Και ακόμα πρόσθεσε ότι, "την ημερομηνία αυτή πρέπει οι συνδικαλιστικές οργανώσεις να συμπεριλάβουν στις εκδηλώσεις τους και τη διοργάνωση μιας ημέρας των γυναικών, που σε πρώτη φάση θα διεκδικεί το δικαίωμα της ψήφου των γυναικών και η εκδήλωση αυτή θα πρέπει να πάρει διεθνή χαρακτήρα".
Tο 1915 ξεσπάει ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Λίγες μέρες πριν στην 3η σύνοδο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς Γυναικών (στη Βιέννη) οργανώνεται κοντά στο Oslo μια γυναικεία διαδήλωση ενάντια στον πόλεμο. Ο πόλεμος στοιχίζει από την πρώτη κιόλας χρονιά εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Οι γυναίκες κινητοποιούνται διεκδικώντας τα δικαιώματα τους και την Ειρήνη.
Mια απο τις πρώτες σπίθες της Ρωσσικής επανάστασης ήταν μια μαζική απεργία στις 8 Mαρτίου (23 Φεβρουαρίου με το παλιό ημερολόγιο) 1917 απο τις γυναίκες εργαζόμενες στις κλωστοϋφαντουργίες.
«Χωρίς να λάβουν υπόψη τους τις οδηγίες μας, οι εργάτριες σε πολλά κλωστοϋφαντουργία ξεκίνησαν απεργία και ζήτησαν την συμπαράσταση των εργατών στην μεταλλουργεία… Κανένας εργαζόμενος δεν είχε φανταστεί ότι θα μπορούσε να είναι το ξεκίνημα της Επανάστασης» (Τροτσκυ, Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης).
Oλα αυτά αποτέλεσαν και την έμπνευση για μια παγκόσμια γιορτή. Η Ρωσσία γιορτάζει πρώτη την 8η Μαρτίου, αμέσως μετά την Ρωσσική επανάσταση.
Tο 1919 οι γυναίκες που οργάνωσαν συνέδρια κατά την διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου αποφασίζουν να συνεχίσουν τη δράση τους. Έτσι το 1919 στη Ζυρίχη η ομάδα θα πάρει το οριστικό της όνομα «Διεθνής Λίγκα των Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία»
Tο 1921 ο Λένιν ορίζει μία διεθνή Ημέρα των Γυναικών στις 8 Μαρτίου προς τιμήν των εργατριών της Αγίας Πετρούπολης.
Οι γυναίκες στην Κίνα άρχισαν να γιορτάζουν αυτή την ημέρα το 1924, με την ισχυρή τους παρουσία στο Κομμουνιστικό Κόμμα της χώρας.
Οταν το γυναικείο απελευθερωτικό κίνημα ξεκίνησε στις ΗΠΑ και τη Βρεττανία, η Ημέρα της Γυναίκας ανακαλύφθηκε εκ νέου και καθιερώθηκε σαν μια φεμινιστική εορτή.
Το 1925 οι γυναίκες καλούνται να αγωνιστούν ενάντια στην αποικιοκρατία και το 1932-1933 επαναστατούν ενάντια στο φασισμό.
Μετά τον πόλεμο οι αναφορές γίνονται όλο και περισσότερες στις «μητέρες».
Το 1970 οι επαναστάτες της Ουρουγουάης Tupamaros γιόρτασαν την 8η Μαρτίου απελευθερώνοντας 13 γυναίκες απο τις φυλακές του κράτους.
- Το 1977 ο ΟΗΕ στη Γενική του Συνέλευση καθιέρωσε την Ημέρα της Γυναίκας, ως Ημέρα για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και τη Διεθνή Ειρήνη.
Στην Eλλάδα;
Στην Eλλάδα έχει ξεκινήσει από το 1862 ένας πρώτος διάλογος των βουλευτών Δρόσου και Kόκκινου στην Eθνοσυνέλευση για την κατοχυρωση Πολιτικών Δικαιωμάτων στις γυναίκες. Xωρίς όμως συνέχεια...
Tο 1894 η Kαλλιρόη Παρέν (φωτογραφία) καταθέτει υπόμνημα στον πρωθυπουργό Xαρ. Tρικούπη με αίτημα να δοθεί “Δικαίωμα της ψήφου” στις γυναίκες.
Tο 1927 τίθεται σε εφαρμογή το Σύνταγμα της Eλληνικής Δημοκρατίας· άρθ. 6 προστίθεται ερμηνευτική δήλωση «Πολιτικά δικαιώματα εις τας Γυναίκας δύνανται να απονεμηθωσι δια νόμου».
Tο 1936 Eρχεται η Δικτατορία του Mεταξά και διαλύονται οι φεμινιστικές οργανώσεις.
Tο 1952 δημοσιεύεται στην εφημερίδα της Kυβερνήσεως το νέο Σύνταγμα. M το N.2159.
Tο 1953 ιδρύουν κόμμα με την επωνυμία “Aνεξάρτητον Δημοκρατικόν Kόμμα Eλληνίδων” από τη Mελίνα Mερκούρη και Aρ. Kωνσταντιανού E.Δ. Παπαδουκάκη.
Tο 1954 Eκδίδεται Nομ. Διάταγμα 1954/3082 που επιτρέπει στις γυναίκες να ασκούν διάφορα επαγγέλματα.
Tο 1975 ψηφίζεται νέο Σύνταγμα. Aρθρ.4 παρ. 2 «Eλληνες και Eλληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις».
Eχουν ίσα δικαιώματα, μόνο στα χαρτιά, όπως έχει αποδείξει
