Άρθρα Κώστα Βενετσάνου

Ας προτάξουμε στο άρθρο αυτό, το τέλος του: Αυτή τη στιγμή, το τοκογλυφικό κεφάλαιο, το λεγόμενο χρηματοπιστωτικό, αυτό που ο Κέινς ονομάζει κερδοσκοπικό, δεν προσβλέπει απλά στην κερδοσκοπία, δηλαδή στον τζόγο στα χρηματιστήρια και το το δανεισμό με υπερβολικό επιτόκιο, αλλά στην αρπαγή των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των κεφαλαιοποιημένων κερδών ή απολαυών αφ' ενός και στην υποδούλωση αφ' εταίρου των συντελεστών παραγωγής (επιχειρηματιών - παραγωγών και εργαζομένων).

Δεν θα κάνω ανάλυση της πολιτικής οικονομίας ούτε θα διατυπώσω κάποια νέα θεωρία. Η “συνταγή” είναι γνωστή και παλιά όσο και το χρήμα.

Ο άνθρωπος, με την εργασία του και την επιχειρηματική του δραστηριότητα παράγει καταναλωτικά και κεφαλαιουχικά αγαθά. (Μηχανήματα, γη, εμπορεύματα, ακίνητα). Κάποιοι συσσωρεύουν συναλλακτικό αντίκρυσμα των παραγόμενων αγαθών, δηλαδή χρήμα.

Το χρήμα, σε τελική ανάλυση, είναι συσσωρευμένη ανθρώπινη εργασία, όπως εξ’ άλλου και τα κεφαλαιουχικά αγαθά.

Τώρα, να πούμε μερικά πράγματα απλά - απλά για να καταλήξουμε στο συμπέρασμά μας.

Τα κεφαλαιουχικά αγαθά, άλλα είναι παραγωγικά, κάποια όχι. Τα μηχανήματα κλπ. είναι παραγωγικά αγαθά. Η γη είτε ως καλλιεργήσιμη, είτε ως μεταλευτική είναι παραγωγικό αγαθό. Η καλλιεργήσιμη γη που δεν καλλιεργείται, άρα δεν παράγει δεν είναι παραγωγικό αγαθό, είναι αδρανές. Τα ακίνητα (σπίτια κλπ.) είναι διαρκή καταναλωτικά αγαθά.

Το χρήμα δεν είναι παραγωγικό αγαθό, από μόνο του. Είναι μέσον ανταλλαγής. Αν δεν διακινείται, κυρίως ως κεφάλαιο, είναι ανενεργό.

Οταν επενδύεται, κατά βάση, σε παραγωγικά αγαθά, καθίσταται ενδιάμεσο παραγωγικό αγαθό. Αποδεσμεύει τη συσσωρευμένη ανθρώπινη εργασία. Εμμέσως δηλαδή γεννά, τοκοφορεί.

Το χρήμα, όταν δεν επενδύεται παραγωγικά, αλλά δανείζεται, αποκτά ιδιάζουσα λειτουργία:

Αν ο “τόκος του” είναι εύλογο μέρος της απόδοσης του παραγωγικού κεφαλαίου, είναι λογική ανταπόδοση και επομένως, αποδεκτή και δίκαιη.

Αν ο “τόκος του” το γέννημά του - που δεν είναι δικό του, αλλά του παραγωγού - αν είναι υπερβολικός, είναι αποτέλεσμα εκβιασμού και καθίσταται κοινή τοκογλυφία που έπρεπε να διώκεται, ως υφαρπαγή, άσχετα από την ιδιότητα του δανειστή (Τράπεζες, “αγορές”, διεθνείς Οργανισμοί, ΔΝΤ, ΕΚΤ κλπ.).

Πότε όμως ο τόκος μπορεί να θεωρείται “εύλογο μέρος” ποσοστό δηλ., της απόδοσης του παραγωγικού κεφαλαίου;

Αν οι συντελεστές παραγωγής είναι τρεις (εργαζόμενοι, μηχανικός εξοπλισμός, επιχειρηματίας), να προσθέσω και το δανειστή, ανάλογα βέβαια με το ύψος του δανείου, και να θεωρήσω - επί ισομερούς συμμετοχής - ότι πρέπει να λάβει κάτω από το ένα τέταρτο της  απόδοσης.

Οταν λοιπόν η Mercedes international είχε πέρυσι απόδοση επί του κεφαλαίου της (3,5 δις ευρώ), 2,62%, αν η Ντόιτσε Μπανκ την είχε δανείσει π.χ. 1 δις, πόσα έπρεπε να πάρει σαν δικό της “μερίδιο”, τόκο εν προκειμένω; Μαθηματικά βγαίνει ένα επιτόκιο κάτω του 0,75% για έναν χρόνο! Θέλετε 1%, θέλετε 2%; Με ποια λογική βγαίνει το 7% ή έστω το 5,7% που μας δανείζει η Τρόικα, με ιταμούς λοιπούς όρους.

Πώς μπορεί ένα κράτος να δανείζεται με τόσο υπέρογκο, άδικο και παράλογο επιτόκιο;

Μπορεί να έγινα ανιαρός, αλλά αυτή η ανίερη τακτικη των “αγορών” πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί με μια συλλογιστικη ανάλυση δεοντολογική και ...όποιος αντέξει.

Πού το πάνε;

Μετά από την παραπάνω συλλογιστική, που θα την αναπτύσσατε σ’ έναν επίδοξο συνέταιρό σας, ας εξετάσουμε λίγο τις συμπεριφορές των αγορών, για να δούμε “πού το πάνε”.

Κανονικά, όταν σε πιστώνει κάποιος ή σε δανείζει, κάθε βράδυ κάνει την προσευχή του και παρακαλάει να σ’ έχει καλά ο θεός και να πηγαίνουν καλά οι δουλειές σου, για να πάρει τα λεφτά του.

Εδώ, το παγκοσμιοποιημένο τοκογλυφικό κεφάλαιο, κάνει ό,τι μπορεί για να σε βουλιάξει. Οταν μετά τέσσερα χρόνια θα δίνουμε - όπως είπε κι ο Βορίδης στη Βουλή, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού - το 52% του ΑΕΠ σε τοκοχρεωλύσια εκ των οποίων το 8,1% θα είναι τόκοι, δεν υπάρχει καμιά ελπίδα ανόρθωσης και ανάκαμψης της οικονομίας. Αυτομάτως ανατρέχεις στους όρους του δανεισμού που αναφέρουν, μεταξύ άλλων στο ΜΝΗΜΟΝΙΟ ότι «ούτε ο δανειολήπτης (η Ελλάδα) ούτε τα περιουσιακά τα στοιχεία (π.χ. η Ακρόπολη) έχουν ασυλία, λόγω εθνικής κυριαρχίας ή για οποιονδήποτε άλλον λόγο».

Διερωτάσαι λοιπόν ευλόγως: Ρε, μπας και δεν μας θέλουνε, όχι για «εταίρους» στην Ε.Ε., αλλά ούτε για πελάτες στα προϊόντα τους (η κάθετη πτώση στο 50% στις πωλήσεις αυτοκινήτων το αποδεικνύει). Γιατί με το κλείσιμο επιχειρήσεων, με την αύξηση της ανεργίας, με τη μείωση των αμοιβών και των συντάξεων, δεν θα βρεθούμε μόνο εμείς, ως λαός στην έσχατη ένδοια, αλλά θα ζημιώσουν και οι προμηθευτές μας (Γερμανοί, Γάλλοι, Αμερικάνοι, Εγγλέζοι... Και δεν είμαστε μόνο εμείς· είναι και οι Ιρλανδοί, οι Πορτογάλοι, οι Ισπανοί, οι Ιταλοί και ...αναμείνατε. Αρα; άρα θα χτυπηθεί και η Γερμανία που θα βλέπει τις πωλήσεις της να μειώνονται δραματικά και η ανθηρά οικονομία της να μαραζώνει και τότε θα δούμε ποιανού ο ιδρώτας οφελούσε τον άλλον.

Αρα, πού το πάνε, αφού έτσι θα χτυπηθεί η οικονομία στο σύνολό της;

Εκείνο που έχουν βάλει στο στόχαστρο “οι αγορές” (κατ’ ευφημισμόν και κατά συγκοπήν) δηλ. οι κεφαλαιοαγορές, είναι η αρπαγή των πλουτοπαραγωγικών μας πηγών: Γη (περιουσία του δημοσίου, τίποτα νησάκια...) ενέργεια (ΔΕΗ, πετρέλαια, συνδιαχείριση Αγαίου - ακούστηκε στη Βουλή: 60% οι αμερικάνικες εταιρείες, 20% οι Τούρκοι, 20% εμείς). Εναλλακτικές πηγές ενέργειας - αιολική, φωτοβολταϊκά, τηλεπικοινωνίες, συγκοινωνίες κι ό,τι βάλει ο νους σας. Θ’ ανοίξουν βέβαια οι δουλειές και θα ‘μαστε όλοι(;) ευχαριστημένοι! Μόνο που τώρα, είμαστε “αφεντικά” κι αν είχαμε μυαλό και ικανή ηγεσία, δεν θα ‘μαστε στα χάλια που είμαστε, ενώ όταν θα ‘ρθουν οι ξένοι ν’ αρπάξουν τον πλούτο μας, εμείς θα είμαστε “το υπηρετικό προσωπικό” στο σπίτι μας!

Κεφάλαιο εναντίον Κεφαλαίου

Με όλο αυτό το σκηνικό που περιγράφω, και που δεν αφορά, επαναλαμβάνω μόνο την Ελλάδα, θα βουλιάξει η οικονομία. Ξέχωρα από τον κόσμο, που θα δυστυχήσει και θα “μνησικακεί”, κατά Αποστ. Κακλαμάνη, επιχειρήσεις θα κλείσουν και επιχειρηματίες θα καταστραφούν. Μικροί και μεγάλοι κεφαλαιούχοι δηλαδή, του παραγωγικού κεφαλαίου, με μόνο οφελημένο το τοκογλυφικό - χρηματιστικό κεφάλαιο που θα συσσωρεύσει νέα τεράστια κεφάλαια, τρομερή απόλυτη ισχύ και απύθμενο άσβεστο μίσος. Το χρηματικό κεφάλαιο, θα ‘χει γκρεμίσει τον καπιταλισμό που ξέρουμε.

Κι αν στο κλείσιμο του χρόνου ήρθα να κάνω τέτοιες “κακές” προβλέψεις, σαν Κασσάνδρα, μη ξεχνάτε ότι η Κασσάνδρα επαληθεύθηκε...

Υπάρχει όμως ακόμη καιρός. Λίγος. Και για να κλείσουμε αισιόδοξα, με τον καινούργιο χρόνο, που προβλέπεται δυσοίωνος, θα πούμε τί μπορούμε να κάνουμε, ως άτομα, ως κοινωνία, αλλά και ως κράτος, για ν’ αποτρέψουμε όσα κακά προμηθεύθηκα1.

――――――――

1. Προ-μηθεύω -ομαι = προβλέπω πρβλ. και Προμηθέας και το αντίθετο Επιμηθέας.