Δύο αμφίσημες έννοιες… ταυτόσημες
του Κώστα Βενετσάνου
«Το δίκαιον δεν είναι τίποτε άλλο παρά το συμφέρον του ισχυρότερου». Πλάτων
«Όπως το ευθύ δεν χρειάζεται χάρακα, έτσι ούτε το δίκαιον, δικαίου». Επίκτητος (Στωικός φιλόσοφος)
Η δικαιοσύνη και το Δίκαιον είναι, και κατ’ ουσίαν, δυο έννοιες ταυτόσημες. Αλλά δεν είναι πάντα έτσι. Κατά περίπτωση και κατά το συμφέρον είναι αμφίσημες, διφορούμενες. Και κατά περίσταση, αλλιώς τις εκφωνεί, τις αποζητά, τις απαιτεί ο ένας, ή το ένα εκατομμύριο κόσμος, αυτό το μέγα πλήθος, και αλλιώς το εκλαμβάνει ή καμώνεται πως το κατανοεί ο άλλος. Π.χ. ο Πρωθυπουργός.
Ας επισκεφθούμε, ας ερευνήσουμε, λοιπόν, τις λέξεις – τα «ονόματα», για να γίνουμε σοφότεροι κατά τον Αντισθένη.
Δίκαιον είναι το προσήκον, το πρέπον, το σωστό· το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Το φυσικό δίκαιο (jus naturale), που πηγάζει από τη φύση του ανθρώπου1.
Εδώ πρέπει να σημειώσω ότι το αίσθημα του δικαίου – πειραματικά επιβεβαιωμένο – το έχουν ευλόγως πιο αγνό, πηγαίο, πιο ανεπτυγμένο τα παιδιά! Ένα παιδί 5 χρονών, εφ’ όσον βεβαίως δεν έχουν επιδράσει σ’ αυτό αρνητικά οι γονείς και οι οικείοι του.
Πλην αυτού, (του φυσικού δικαίου) έχουμε και το καθισχύον δίκαιον, το θετό το «θετικό δίκαιο», όπως ονομάζεται κακώς, κατά την άποψή μου, ακριβώς για να κατισχύσει του φυσικού δικαίου. Κι όσο απομακρύνεται το θετό δίκαιο από το φυσικό δίκαιο, τόσο άδικο γίνεται.
Ας πάμε τώρα να επισκεφθούμε και την άλλη «ταυτόσημη» λέξη, για να δούμε και την αμφισημία της, αλλά και την …πολυσημία της:
Δικαιοσύνη: Εκτός από την ταυτόσημη με το δίκαιον σημασία, της αναγνώρισης και της απονομής του δικαίου σημαίνει και την ύπαρξη κι εφαρμογή του θετού δικαίου, με νομιμότητα, σύμφωνα με τους νόμους, τη δικαιοσύνη δηλαδή των ισχυρών1. Αλλά και με τη σημασία «…του νομικού Δικαίου, τη δικαστική εξουσία και τους φορείς της(…), το ναό της δικαιοσύνης (το δικαστήριο)...»1 που ενίοτε βεβηλώνεται, καθώς και την απονομή της, που νοθεύεται συχνά χάριν… του δημοσίου συμφέροντος, που κάποτε πάλιν παραβλέπεται προς χάριν κάποιων ιδιωτικών μεγαλοσυμφερόντων. Άλλοτε πάλιν λόγω επιτακτικών και εκτάκτων δημοσιονομικών αναγκών. Παραδείγματος χάριν ΕΕΤΗΔΕ που έγινε ΕΝΦΙΑ και μονιμοποιήθηκε, περικοπές ακόμη και μικρών συντάξεων (π.χ. 600 ευρώ), κατάργηση δώρων (που πληρώναμε ασφαλιστικές εισφορές όταν, ως εργαζόμενοι το λαμβάναμε) κ.λπ.
Αλλά γιατί λοιπόν διαδήλωσαν ένα εκατομμύριο άνθρωποι, ακομματικά στη συντριπτική πλειονότητα;
Για δικαιοσύνη;
Για ποια δικαιοσύνη; Της απονομής Δικαίου και παραδειγματικού Δικαίου, για το έγκλημα των Τεμπών και για όσα ενδεικτικά ανέφερα παραπάνω, για ν’ αναπνεύσουμε «οξυγόνο»!!!
Μας έπνιξε το «δίκαιο» (σχήμα οξύμωρο) δηλαδή το άδικο!
Το άδικο που συμπυκνώνει τόσα άδικα. Μα, ασύγκριτα πιο άδικο απ’ την στέρηση της ζωής ενός ανθρώπου ΔΕΝ υπάρχει.
Αυτή τη δικαιοσύνη ζητάμε· την τιμωρία και τον σωφρονισμό των ενόχων και των ηθικών αυτουργών. Και τον παραδειγματισμό, ώστε να μην ξανασυμβεί το έγκλημα της βαριάς αμέλειας, του ασυνείδητου ρίσκου του «πάμε κι όπου βγει»! Του εγκληματικού θράσους του υπεύθυνου Υπουργού Μεταφορών Κ. Καραμανλή, που διαβεβαίωνε στη Βουλή, λίγες ημέρες πριν το τραγικό δυστύχημα, τον ερωτώντα βουλευτή, με επιτιμητικό ύφος, ότι τα τρένα είναι ασφαλή!
«Είναι ντροπή, και ντρέπομαι που θέτετε θέματα ασφαλείας (…) αυτή τη στιγμή διασφαλίζουμε την ασφάλεια…»2!
Και «πριν αλέκτωρ φωνήσαι τρις…» σε 8 ημέρες, διεψεύσθη τραγικά στα Τέμπη…
Όπως και την ασυναίσθητη και ιταμή προσπάθεια δικαιολόγησης της παραπάνω διαψευθείσας de facto άστοχης και ανόητης και ανεύθυνης διαβεβαίωσης του Υπουργού, από τον Αντιπρόεδρο της Ν.Δ. και Υπουργό Άδωνι Γεωργιάδη, «…είσαι Υπουργός Μεταφορών, μπορείς να πας στη Βουλή και να πεις, ναι, δεν έχουμε ασφάλεια στα τρένα;»
Μένω άναυδος μπροστά σ’ αυτή την κυνική, ασυνείδητη και ωμή άποψη. Θεωρώ πως αν «είσαι υπουργός μεταφορών» ευσυνείδητος και υπεύθυνος, λαμβάνεις έκτακτα μέτρα ασφαλείας για να εξασφαλίσεις την ασφαλή διακίνηση των τρένων, και εάν αυτό είναι αδύνατον, τα σταματάς και πας στη Βουλή να αιτιολογήσεις γιατί τα σταμάτησες.
Κι επειδή δεν ενήργησε έτσι ο Υπουργός ΔΕΝ τον επιβραβεύει ο Πρόεδρος του κόμματος, Κυρ. Μητσοτάκης χρίζοντάς τον υποψήφιο βουλευτή, μετά ένα μήνα και εκ νέου βουλευτή Σερρών με τις ψήφους βεβαίως του «ανώριμου ελληνικού λαού»3, προκαταλαμβάνοντας έτσι τη δικαιοσύνη (με την σημασία του δικαστικού σώματος) περί της ανευθυνότητάς του και της αθωότητάς του και ούτως συγκαλύπτοντάς τον.
Ούτε αυτόν, ούτε τον Άδωνι Γεωργιάδη που έβαλε το κέρδος των εταιρειών πάνω από την ασφάλεια των πολιτών, πάνω από τη ζωή και την αρτιμέλεια 80 συνανθρώπων μας.
Αυτό είναι το δεύτερο έγκλημα: Η επικάλυψη πολλών λαθών με νέα «λάθη». Η εσχάτη πλάνη χείρον της πρώτης4. Για κάποιους τα λάθη είναι χειρότερα από ένα έγκλημα. Εξαρτάται απ’ τα λάθη. Αλλοίμονο όλοι κάνουμε λάθη. Τα μεγάλα, τα εγκληματικά λάθη είναι το έγκλημα. Εκείνα τα λάθη που ο Φουσέ5 αποκαλούσε «κάτι περισσότερο από έγκλημα».
«Το να μη διορθώνει κάποιος τα λάθη του, είναι μεγαλύτερο λάθος», έλεγε ο Κομφούκιος. Το να προσπαθεί όμως να τα καλύψει με νέα λάθη, είναι ανοησία, λέμε εμείς.
Εχω ζήσει σχεδόν το 1/3 της νεοελληνικής ιστορίας – πέραν της μελέτης – το θλιβερό συμπέρασμά μου είναι πως ακατάλληλοι, ως επί το πλείστον πολιτικοί, με τις επιλογές τους, την ανικανότητα και την ανευθυνότητά τους έχουν καταστρέψει την Ελλάδα. Έχουν ωφελήσει τον εαυτό τους, τους οικείους τους και τους παρατρεχάμενους. Ως επί το πλείστον, έχουν καταστρέψει την Ελλάδα, επαναλαμβάνω, κι ακόμα δεν τα ’χουμε δει όλα. 'Επεται η ολοκλήρωση.
Κι όταν λέω ακατάλληλοι, ανίκανοι και ανεύθυνοι, το εννοώ. Τι είναι κάποιος που ενώ έχει ή δεν έχει κωπηλατήσει βάρκα, δεν έχει κουμαντάρει καΐκι, έχει πιθανόν κυβερνήσει ως (skipper) ένα ιστιοφόρο σκάφος αναψυχής, να αναλαμβάνει κυβερνήτης ενός ποντοπόρου σκάφους, ενός υπερωκεάνιου. Θα το ρίξει στα βράχια! Ή θα προσκρούσει σε άλλο σκάφος, ή στην πρώτη τρικυμία θα το βυθίσει.
Τέτοιοι κυβερνήτες, ως επί το πλείστον, δυστυχώς έχουν κυβερνήσει και κυβερνούν την Ελλάδα. Και την έχουν ρίξει πολλές φορές στα «βράχια». Ακόμη και ικανοί καπετανέοι, από αξιοσύνη, τύχη ή συγκυρίες.
Το εύρος των ειδικών γνώσεων τούς λείπει. Η ικανότητα κρίσης των δεδομένων και η τόλμη τους λείπει. Η γνώση της ιστορίας και η ανάλυσή της, τους λείπει. Το μόνο που τους απομένει να κάνουν, είναι ν’ ακολουθούν· αυτό το γνωρίζουν! Α, γνωρίζουν καλά και πώς να εκλέγονται.
Η γνώση της «μαγειρικής» επί των εκλογικών αποτελεσμάτων είναι…αξιοθαύμαστη!
Των οικιών ημών εμπιπραμένων, ημείς άδομεν.
Αλίμονο!...
–––––––––––––
1. ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ: «ΛΕΞΙΚΟ της ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ»,
LIDDELL-SCOTT: ΜΕΓΑ Λ. της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ
UNESCO: Λ. Κοινωνικών Επιστημών
2. Βουλή, 20/2/2023, μόλις 8 ημέρες προ του δυστυχήματος στα Τέμπη.
3. Ντόρα Μπακογιάννη, στη Βουλή, απαντώντας στη Λιάνα Καννέλη, κατά τη συζήτηση της Συνθήκης της Λισσαβώνας
4. Κατά Ματθαίον, κζ’ 64.
5. Φουσέ: Υπουργός Αστυνομίας, του Ναπολέοντα, εξαιρετικά αποτελεσματικός σκληρός και αδίστακτος.
