Λένινγκραντ και Μόσχα

Παρασκευή, 19 Απριλίου 2024

Γράφτηκε από τον/την Γιάννης Κορναράκης του Μάνθου

Δημοσιεύθηκε : 03 Δεκεμβρίου 2014

Κάτω από το κωδικό όνομα «Μπαρμπαρόσα», παρμένο   από το υποκοριστικό του Γερμανού αυτοκράτορα Φραγκίσκου Α΄ , του 12ου αιώνα, εφέρετο   από το τρίτο Ράϊχ , η μεγάλη   επιχείρηση για την κατάκτηση της σοβιετικής Ρωσίας.

Εδώ σε αντίθεση με τη μάχη στη Γαλλία, ο πόλεμος επέπρωτο να εξελιχθεί σε μια πρωτοφανή αγριότητα, και καταπάτηση του κάθε κανόνα ηθικού δικαίου.   Σφαγές αιχμαλώτων, εκτελέσεις ομοφύλων για διστακτικότητα, δειλία και άρνηση,   φυλετική εξόντωση αμάχων Εβραίων, συνεχείς δολοφονικές πολιτικές εκκαθαρίσεις ηγετών από τη Μόσχα, αλλά και από το Βερολίνο Γερμανών αξιωματικών   γι΄ απείθεια ή και αναποτελεσματική δράση.

Η επιχείρηση Μπαρμπαρόσα φαντασιωνόταν μιά καθολική γερμανική κυριαρχία, από τον Ατλαντικό ωκεανό μέχρι και τις οροσειρές των Ουράλια.

Στην υλοποίηση της ,το σχέδιο Μπαρμπαρόσα προσέβλεπε στη δημιουργία θυλάκων εγκλωβισμού του αντιπάλου, με απώτερο σκοπό τον αιχμαλωτισμό και κυρίως την εξόντωση του. Και όλα, σε προβλεπόμενο χρόνο δράσης, όχι πλέον των δέκα εβδομάδων. Το δίλημμα, πρώτα η Μόσχα για λόγους εντυπωσιασμού ή καλύτερα το   Λένινγκραντ, στο οποίο η κατάκτησή του θα άφηνε ανοικτούς τους δρόμους ανεφοδιασμού σε πρώτες ύλες μέσω της Βαλτικής από Σουηδία κ.λ.π. ταλάνισε το γερμανικό επιτελείο, το οποίο έτσι χρονοτρίβησε δραματικά στις αποφάσεις του. Αυτό το χάσιμο χρόνου, έδωσε στον Στάλιν να συνειδητοποιήσει την κρισιμότητα της κατάστασης και να ανασυνταχθεί στον στρατιωτικό   και οργανωτικό τομέα, τομείς που υστερούσε υπερβολικά.

Για την επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, ευθύς εξ αρχής οι γερμανικές δυνάμεις θα έπρεπε να αναδιπλωθούν, όπως άλλωστε και έγινε, σε τρεις διακριτές ομάδες μεγάλων στρατιών. Σχετικά   σημειώνεται ενδεικτικά, η βόρεια ομάδα για Μίνσκ, και με κατεύθυνση το Λένινγκραντ, η νότια ομάδα των στρατιών προς Σμόλενσκ, και η μια τρίτη ομάδα η κεντρική, που θα έβλεπε προς την πρωτεύουσα, την Μόσχα, και προς την οποία θα συνέκλιναν πολιορκητικά, κυκλωτικά ως σε αρπάγη και οι άλλες δύο.

Μετά την καταιγιστική σαρωτική προέλαση ,στη Λιθουανία Λευκορωσία, και Ουκρανία, οι οποίες οργώθηκαν καταστροφικά, οι γερμανικές μηχανοκίνητες λεγεώνες εισέβαλαν δυναμικά στο ρωσικό έδαφος.

Σε άμεσο χρόνο και από τις πρώτες ημέρες, στον Στάλιν ήρθε το κακό μήνυμα:   1500 σοβιετικά αεροσκάφη καταστράφηκαν, προτού ακόμα προλάβουν να απογειωθούν. Συνάμα δε, χιλιάδες τεθωρακισμένα σοβιετικά άρματα αχρηστεύτηκαν. Ακόμη   2.000.000 σοβιετικοί στρατιώτες εσύρθηκαν στην αιχμαλωσία.

Τότε ο γεωργιανός Στάλιν, απαιτεί με το καλό ή με τη βία για «τη σωτηρία της Μητέρας Ρωσίας» την επιστράτευση των πάντων.   Ανακαλεί και αποσύρει κατηγορίες από φυλακισμένους ποινικούς και πολιτικούς εχθρούς του καθεστώτος για τον υπέρ των πάντων αγώνα. Ζητά δε να έχει μαζί του και τη συνδρομή της θρησκείας. Με ταχύτατο ρυθμό, ο προβληματικός μέχρις εκείνης της στιγμής στρατιωτικός μηχανισμός αναδιοργανώνεται και το εθνικό φρόνημα σφυρηλατείται με πρωτοφανή απήχηση.

Εν τώ μεταξύ η προέλαση των γερμανικών στρατιών στης βόρειας πτέρυγας, της κεντρικής και της νότιας     με ταχύτατο ρυθμό οδεύουν αντίστοιχα προς Λένινγκραντ, Μόσχα και Ουκρανία -Καύκασο.

Στις 8 Ιουλίου 1941 πολιορκείται σχεδόν πανταχόθεν το Λένιγκραντ. Γίνονται μάχες σκληρότατες που κρατούν 900 εφιαλτικές ημέρες. Η πόλη απομονωμένη ανθίσταται σθεναρά και καθώς είναι τώρα αποκομμένη από τη Βαλτική, στερείται τροφών και πολεμοφοδίων… Όλοι οι πολίτες έχουν κινητοποιηθεί . Δημιουργούνται 650 χιλιομέτρων αντιαρματικοί τάφροι. Σκάβονται χαρακώματα 1000 χιλιομέτρων. Στήνονται και αμύνονται με 5000 πυροβόλα. Μέχρι τον Ιανουάριο του 1944 που απελευθερώθηκε, το Σταλινγκραντ έχει θρηνήσει 1 εκατομμύριο νεκρούς!

Η νότια πτέρυγα καθώς κατευθύνεται προς Κριμαία κλείνει τον κύκλο σε αρπάγη και εγκλωβίζει πολιορκητικά τη Μόσχα.

Ο αιφνιδιαστικός πόλεμος με τους κυκλωτικούς ελιγμούς δίνει απίστευτα αποτελέσματα. Στο δεκαήμερο 9- 19 Ιουλίου, στο θύλακα του Σμόλενσκ, στα μισά του δρόμου του δρόμου προς τη Μόσχα ,οι Γερμανοί αιχμαλωτίζουν 300.000 σοβιετικούς και 3200 άρματα μάχης.   Την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου, η κεντρική πτέρυγα στρατιών εγκλωβίζει και αιχμαλωτίζει 600.000 στρατιώτες σοβιετικούς, 1242 άρματα μάχης και 5412 πυροβόλα κανόνια.

Οι Γερμανοί προελαύνουν ασυγκράτητοι, σκοτώνουν αιχμαλώτους, αλλά ή εξάντλησή τους σε κόπωση και ανεφοδιασμό είναι πλέον, εμφανής. Από την αντίπαλη μεριά, ο Ερυθρός στρατός   έχει μεν ήδη χάσει 4 εκατομμύρια άνδρες, αλλά τώρα έχει σε επικουρία άλλα 10 εκατομμύρια εφεδρικού στρατού. Ο σοβιετικός στρατός   συνεχώς αυξάνεται σε αριθμό και ενισχύεται σε εφόδια, από συρμούς τραίνων τα οποία   τρέχουν επάνω σε έξι ανεξάρτητες σιδηροτροχιές, που έρχονται   από τα βάθη της αχανούς Ρωσίας. Σε αντίθεση οι Γερμανοί εξυπηρετούνται μόνο από μια σιδηροτροχιά. Οι Γερμανοί στρατιώτες   στερούνται ακόμα και της τροφής.   Μάχονται ταλαιπωρημένοι, άπλυτοι και με ψείρες. Με θερινές απόλυτα ακατάλληλες για το βαρύ ψύχος του χειμώνα, στολές. Τα γερμανικά άρματα έχουν ακινητοποιημένες τις μηχανές τους από τον παγετό και πολλά μηχανοκίνητα ερπυστριοφόρα οχήματα έχουν κολλήσει στα χιόνια και στα λασπώδη έλη. Το κακό έχει επιδεινωθεί έτι περισσότερο από τους εκπαιδευμένους σκύλους καμικάζι, οι οποίοι με επάνω τους ζωσμένους εκρηκτικούς μηχανισμούς, τρέχουν προς τα γερμανικά τεθωρακισμένα ερπυστριοφόρα, εθισμένα για δήθεν αναζήτηση τροφής και τα ανατινάζουν. ΄Εχουν φτάσει τα Χριστούγεννα.

Οι μυστικές ειδήσεις αποκαλύπτουν στους σοβιετικούς, ότι οι Ιάπωνες, παρά τις πιέσεις που δέχονται από το Βερολίνο, αρνούνται προς το παρόν να εμπλακούν και να εισέλθουν στον πόλεμο. Αυτό το εκμεταλλεύεται η ισχυρή προσωπικότητα του Ρώσου αρχιστράτηγου Ζούκοφ, ο οποίος αποδεσμεύει ετοιμοπόλεμες επίλεκτες δυνάμεις τους από το δυτικό Ασιατικό μέτωπο. Φτάνουν στη Μόσχα σε επικουρία, άρτια εκπαιδευμένοι για τον παγετό σκληροτράχηλοι σοβιετικοί στρατιώτες, με κατάλληλο πολεμικό εξοπλισμό, ειδικές λευκές στολές και κατάλληλες μπότες με τσόχινη επένδυση και χιονοπέδιλα, όλα   για   ένα άγριο πόλεμο μέσα στα χιόνια.

   Το παιχνίδι τώρα έχει παραχωρηθεί στον καινούργιο κυρίαρχο παίχτη.

Οι Γερμανοί υποχωρούν και πειθαρχικά συντεταγμένοι, αποσύρονται από τον ίδιο τόπο και για τον ίδιο λόγο που είχε αποσυρθεί το 1812 και ο Ναπολέων.

Οι μάχες όμως εξακολουθούν να μαίνονται. Το θυσιαστήριο του Στάλινγκραντ τους περιμένει. Αυτό όμως για την άλλη εβδομάδα.

γιάννης κορναράκης του μάνθου

Βοηθήματα

1) “Β΄Παγκ. Πόλεμος”. Ιστορικά Ελευθεροτυπίας

2)   Norman Davis: “Η Ευρώπη σε Πόλεμο” Εκδ. Ιωλκός

3) ‘’Σύγχρονη Παγκόσμια Ιστορία- Β΄Παγκ Πόλεμος”, Εκδ. Ελληνικά Γράμματα

4) Ant. Beevor: ‘’Στάλινγκραντ’’ Εκδ Γκοβόστη