atomikismosΑκούμε συχνά πως αυτό που φταίει για τις διάφορες κρίσεις είναι η απώλεια των αξιών, ο ατομικισμός, η προσήλωση στα υλικά αγαθά και ότι, το καλό της οικονομικής κρίσης είναι πως ξαναβρήκαμε την έννοια της αλληλεγγύης, ξαναβρεθήκαμε με τους συνανθρώπους μας στη γειτονιά, στην οικογένεια. Όταν αυτό δεν λέγεται με σκοπό τη συλλογική ενοχοποίηση, δεν μένει ανεξήγητο και δεν στοχεύει στην υιοθέτηση  μοιρολατρίας και  παθητικότητας, είναι σίγουρα μια σωστή εκτίμηση της σύγχρονης κοινωνίας.

Η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος θα έπρεπε να απελευθερώνει τους ανθρώπους συνολικά από  κόπους και  περιορισμούς που είχαν οι παλιότεροι.

Θα έπρεπε να νιώθουμε πιο επαρκείς και πιο ασφαλείς. Αντίθετα το άγχος , η ανασφάλεια, η μοναξιά , οι δυσκολίες στις ανθρώπινες σχέσεις , η κατάθλιψη είναι πολύ συχνότερα μαζικά φαινόμενα στη σύγχρονη ζωή ήδη πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση και πολύ περισσότερο κατά τη διάρκεια της, που όλοι βιώνουμε.

Ο Αυστριακός ψυχίατρος Ρούντολφ Ντράικωρς, (1897-1972) έλεγε: "Ο άνθρωπος που τόσα έχει μάθει, δεν ξέρει τις θεμελιώδεις απαιτήσεις της κοινωνικής ζωής". Θα πρόσθετα: Στην πράξη εχθρεύεται τη φύση και τους άλλους ανθρώπους.

Μιλάμε για τον ατομικισμό, που ενώ θεωρείται συνώνυμο της ελευθερίας ορθώνει δεσμά στο να κάνουμε δεσμούς.

Άραγε τυχαία προέκυψε αυτό ή καλλιεργήθηκε από μια κουλτούρα και πολιτιστικά πρότυπα που στόχευαν στον απομονωμένο ουσιαστικά άνθρωπο που θα αναζητά καταφύγιο στα υλικά αγαθά, θα είναι περισσότερο καταναλωτής αντί για πολίτης και πιο ευάλωτος στον επηρεασμό από τα ΜΜΕ παρά από τις κοινές εμπειρίες με τους άλλους ανθρώπους;

Στον άνθρωπο που θα αποδέχεται τη Δαρβινιστική ερμηνεία  των κοινωνικών αδικιών, δηλαδή όποιος δεν αντέχει στον ανταγωνισμό και στους κανόνες του, είναι φυσικό να μην επιβιώνει ή έστω να φυτοζωεί. Στον άνθρωπο παρατηρητή της κατάρρευσης του διπλανού του, αρκεί να σώζεται ο δικός του μικρόκοσμος.

Πώς όμως ξεκινάει αυτό στη ζωή τού κάθε ανθρώπου και πώς θα μπορούσε να αλλάξει?

Ο Αυστριακός ψυχίατρος Αλφρεντ Άντλερ (1870-1937) μίλησε για την έμφυτη ανάγκη του πρωτόγονου, αλλά και του σύγχρονου ανθρώπου, να ανήκει σε ομάδα για την επιβίωσή του έναντι των κινδύνων από τα φυσικά φαινόμενα και τα  μεγαλύτερα ζώα, που οφείλεται στη μικρή σχετικά σωματική του διάπλαση και στη μεγάλη διάρκεια εξάρτησης του παιδιού από τους γονείς του.

Αυτή η έμφυτη τάση πρέπει όμως να καλλιεργηθεί για να γίνει μόνιμη και συνειδητή συμπεριφορά και να μπορέσει το άτομο να ενταχθεί λειτουργικά στο κοινωνικό σύνολο.

Η στάση αυτή διαμορφώνεται από τα πρώτα βιώματα του ανθρώπου, δηλαδή του μικρού παιδιού μέσα στην οικογένεια.

Το παιδί χρειάζεται να νιώσει ότι αποκτά θέση και αξία ανάμεσα στα σημαντικά πρόσωπα της ζωής του, που είναι οι γονείς, Χρειάζεται τα μέλη της οικογένειας να κάνουν χώρο για την καινούργια ύπαρξη και να προσαρμόσουν τη ζωή τους στις αλλαγές που φέρνει  η γέννηση και το μεγάλωμα ενός παιδιού, χωρίς να το χρησιμοποιούν για τις δικές τους ναρκισσιστικές ανάγκες κτητικότητας. Να του δίνουν προσοχή όταν αυτό την έχει ανάγκη και όχι όταν εκείνοι χρειάζονται επιβεβαίωση, να αποδέχονται όλες τις σωματικές και συναισθηματικές του καταστάσεις, τους πόνους του, τις εκκρίσεις του, τους φόβους και τις λύπες του, να το ενθαρρύνουν σε κάθε προσπάθεια για αυτονόμηση και δημιουργικότητα, ώστε να νιώσει ασφαλές, επιθυμητό και σημαντικό στην πρώτη του κοινωνική ομάδα που είναι η οικογένεια και να ικανοποιηθεί ο φυσιολογικός πρωτογενής ναρκισσισμός του.

Αν αντίθετα το παιδί νιώσει παραγκωνισμένο, απειλημένο, ταπεινωμένο, ανεπιθύμητο η αντικείμενο προς ικανοποίηση αναγκών άλλων, οι πρώτες του εμπειρίες μέσα σε σχέσεις θα είναι τραυματικές και θα απωθηθούν στο ασυνείδητό του αλλά θα επηρεάζουν για πάντα την αίσθηση που θα έχει για τον εαυτό του σε σχέση με τους άλλους.

Φυσικά  τα όρια που θα τίθενται καθώς θα μεγαλώνει, αν είναι δίκαια και λειτουργικά, θα το βοηθούν να ωριμάζει, να αντιλαμβάνεται και να σέβεται  τις ανάγκες των άλλων.

Οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια αλλά και της οικογένειας με τον κοινωνικό περίγυρο είναι τα βασικά πρότυπα που θέτουν τις βάσεις για την εικόνα που αποκτά ο άνθρωπος για τον εαυτό του, τις διαπροσωπικές σχέσεις και το ρόλο του στην κοινωνία.

Αν μια τέτοια διαδικασία ακολουθηθεί και σ' όλη την εκπαιδευτική διαδικασία, ξεκινώντας από τον παιδικό σταθμό, δηλαδή μια ισορροπία ανάμεσα στην αυτονομία και στην αναγνώριση του άλλου , κυρίως του διαφορετικού άλλου, που ενθαρρύνει τη συνεργασία και όχι τον ανταγωνισμό, θα δημιουργηθεί μια προσωπικότητα που θα βιώνει την ατομικότητα μέσα στη λειτουργία του συνόλου  για το καλό, αμφίδρομα, του εαυτού και του συνόλου.

Έτσι θα έχει την τάση να εντάσσεται χωρίς να επιδιώκει μόνο προσωπικά οφέλη αλλά να θεωρεί κάθε ομάδα, οικογένεια, κοινότητα , την κοινωνία συνολικά, φυσικό χώρο ανάπτυξης του μαζί, και όχι σε αντίθεση με τους άλλους.

Αυτό ο Άντλερ(1870-1937) το ονομάζει "Κοινωνικό Ενδιαφέρον" και το θεωρεί προϋπόθεση για την ψυχική υγεία και για μια δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία.

Το άτομο θα μπορεί να λειτουργεί και να βιώνει ικανοποίηση στα τρία κατά  Άντλερ "καθήκοντα" της ενήλικης ζωής: Στον έρωτα (στενή συναισθηματική και σεξουαλική σχέση με έναν άλλο άνθρωπο), στη φιλία (στενή συναισθηματική και διανοητική σχέση με πολλούς άλλους ανθρώπους) και στην εργασία (με την έννοια της χρησιμότητας στο κοινωνικό σύνολο και της αυτοσυντήρησης).
Στις μέρες μας βλέπουμε κάποιες από αυτές τις ιδέες να επαναξιολογούνται και με τη μορφή της συλλογικής δράσης και της αλληλεγγύης , πέρα από το στενό κύκλο των δικών να παίρνουν χώρο στις ζωές των ανθρώπων αντί του κλεισίματος στο καβούκι μας , στην ησυχία μας , στην αυτάρκεια μας.

Η συνειδητοποίηση ότι ο άνθρωπος δεν είναι νησί απομονωμένο αλλά ούτε και προστατευμένο από μόνο του, μας κάνει να αναζητούμε τον άλλο δια ζώσης και όχι μόνο διαδικτυακά. Μόνο που εκεί πρέπει να είσαι έτοιμος να δώσεις και όχι να περιμένεις μόνο να πάρεις. Και τότε η αίσθηση του εαυτού μεγαλώνει και ομορφαίνει και νιώθεις ικανός/ή για υπέρβαση των προσωπικών φόβων, των μικρών μας αναγκών , ικανός/ή για όλα τα καλά. Κάπως έτσι προκύπτουν οι μεγάλες ώρες των κοινωνικών αγώνων που όλοι θαυμάζουμε και οι γενναίες πράξεις που μας παρηγορούν.

Τζίνη Τριανταφυλλίδου
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια

Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 162 guests και κανένα μέλος