Πίσω από την κουρτίνα...

Πίσω από την κουρτίνα...

«Μία στις τέσσερεις οικογένειες της χώρας μας, φιλοξενεί άτομα με ειδικές ανάγκες»                  

                      Χρ. Γεωργόπουλος. Νευροχειρουργός

                                                                      (Αφιέρωμα Ελευθεροτυπίας,  τ.120, 2001)

Ανταποκρίθηκα σε μια πρόσκληση και βρέθηκα  σε γιορτή, για το πέρας  των μαθημάτων της σχολικής χρονιάς. Μόνο που η γιορτή, γινόταν σε ίδρυμα  για παιδιά με αναπηρίες  και προβλήματα, νόησης και ψυχικής ισορροπίας*.

Εδώ,  οι πρωταγωνιστές των  “ιδιαιτέρων ικανοτήτων”,  δίνουν  χαριτωμένα,  στιγμές επιβραβευομένης  προσπάθειας. Παιδιά με διαταραχές νόησης,  με αναπηρίες αρτιμέλειας, μαθητεύουν στα θρανία του ιδρύματος, σε έναν αγώνα να διεκδικήσουν και να κερδίσουν  το δικαίωμα για τη ζωή. Αυτό το δικαίωμα, αγωνίζονται να το προσφέρουν,  το ίδρυμα, οι δάσκαλοι, οι χορηγοί.

Και όλα αυτά, παίζονται  πίσω από την κουρτίνα, που τους  χωρίζει από την εικόνα μιας φυσιολογικής ζωής. Εδώ πίσω, η ζωή παίζει το δικό της δραματικό αγώνα, για μια θέση συμμετοχής στα κοινωνικά δρώμενα. Ξέχωρα από το ίδρυμα, τους χορηγούς και τους δασκάλους, εκείνοι που στέκονται περισσότερο δίπλα τους - αχνές θλιμμένες απεκδυμένες οπτασίες -  είναι οι γονείς και η αγάπη τους. Ο γονέας, πατέρας ή μάνα, δεν βλέπουν ή δεν θέλουν να βλέπουν την ιδιαιτερότητα,  δεν βλέπουν την αναπηρία αλλά  βλέπουν την ιδιαίτερη ικανότητα του παιδιού τους,  στην κοινή  προσπάθεια να εφιππεύσει τη ζωή και να επαναφέρει την τάξη, εκεί που ο δημιουργός επέτρεψε να διασαλευθεί. 

Στην τελευταία φάση της τελετής,   πάνω στο πάλκο της γιορτής, βρέθηκαν μαζί, δάσκαλοι, μαθητές, γονείς, σε ένα ξέφρενο άγριο μοντέρνο χορό. Απ΄ εκεί, τα μάτια των παιδιών, γυρνούσαν  στην πλατεία, να ιδούν αν τα βλέπομε, αν τα καμαρώνομε αν τα εγκρίνομε. Στο τέλος δε της κάθε στροφής του  χορού, ξανακουγόταν εκείνη η χαριτωμένη κοριτσίστικη φωνούλα:  «Χειροκροτήστε μας»!

Και οι πατεράδες και οι   μανάδες - ανάμεσα τους οι πολλές  μικρομανάδες -  με τις ψηφιακές στο χέρι, δεν έπαυαν να απαθανατίζουν τις στιγμές της χαράς.

Έβγαλα το χέρι από το στήθος, που  έσφιγγε  τη συγκίνηση, τις τύψεις και τον θαυμασμό και αυθόρμητα τράβηξα την κουρτίνα.

Την κουρτίνα, που χώριζε τους δύο κόσμους: τον κόσμο που ζητά, εκλιπαρεί και αγωνίζεται, για ένα κοινωνικό μερτικό και τον κόσμο που έχει το μερτικό  στα πάντα,  αλλά τα “φτύνει” όπως φτύνει και την ίδια του τη ζωή.  Φτύνει τα “δυό μάτια”  που του χάρισε η φύση, τα δυό χέρια και πόδια, το όμορφο μυαλό, το όμορφο σώμα. Φτύνει τα πάντα. Δείχνει με κάθε τρόπο, πως δεν τα θέλει.

«Τότες ο Κύριος, θε ν΄ανοίξει πεντάλφα την Άγια του παλάμη κάτω από τη μύτη μας, και θα πεί:  Όρσε παλιοτόμαρα! Φτύσατε πάνω στα πιο ακριβά μου δώρα, γρουσούζηδες! Χαράμι να σας γίνουν!»  Μυριβήλης Στρατής  “Ζωή εν τάφω”, σελ.223, Εστία.

Και εμείς, τον παρακαλούμε αυτόν που τα φτύνει, να αλλάξει γνώμη, να τα αποδεχτεί και να αξιοποιήσει,  τα θεία αυτά δώρα. Παρακαλούμε, αυτόν που δεν τα θέλει και απορρίπτομε, αυτόν τον κόσμο, που τα επαιτεί,  γιατί εμείς είμαστε οι κριτές, εμείς επιλέγομε, εμείς επενδύομε σε φύση εξαρτημένη.

Σκληρή η πραγματικότητα, μα αυτή είναι, στη γυμνή της παρουσίαση.

Στο τέλος της εκδήλωσης   σμίξαμε  οι  “επίσημοι” προσκεκλημένοι,  σε ένα επιδόρπιο αποχαιρετισμό. Άγνωστοι,  καθίσαμε σε ξεχωριστές παρέες, για να καταλήξομε, σε ένα πάντρεμα συζήτησης και ιδεών.

Κάποιος, με σκυφτό κεφάλι  ξεστόμισε: «Ο Καιάδας άλλοτε και  να τώρα  η ζωή».

«Λάθος, αντέτεινα. Ο Καιάδας, δεν αναφερόταν ποτέ σε παιδιά. Αναφερόταν σε αιχμαλώτους. Για μένα όμως ο Καιάδας, πρέπει σήμερα  να αναβιώσει  για τους αρνητές της ζωής, που σέρνονται   μπροστά  από την κουρτίνα,  για τους δήθεν φυσιολογικούς δηλαδή» .

Μεγάλες κουβέντες, που προϋποθέτουν μεγάλο σθένος και υπευθυνότητα,  για να τις εκστομίσεις.   

Είναι δύσκολο να ανατρέψεις  την άποψη, ότι αποκλειστικά μόνο από την “κανονικότητα”, πηγάζει η δυνατότητα ευτυχίας στη ζωή. Να ανατρέψεις  ότι,  ότιδήποτε  αποκλίνει  από την κανονικότητα,  αποτελεί από μόνο του πηγή περιορισμού  και δυστυχίας.  Ο “κανονικός” πιστεύει,  ότι για να μπορέσει   να αντιληφθεί   τη ζωή  του ανθρώπου με αναπηρία, αρκεί να προβεί  σε μια νοητή αφαίρεση πραγμάτων και δραστηριοτήτων σημαντικών για τη ζωή. Τη ζωή του τυφλού, τη βιώνουν σαν “απόλυτο σκοτάδι”, του κωφού σαν “απόλυτη σιωπή”, των ανθρώπων με νοητική στέρηση,  σαν κόσμο με  “χωρίς προβληματισμούς και αναζητήσεις” και  τον κόσμο των ανθρώπων με κινητικά προβλήματα  “σαν ένα κόσμο δεσμευμένης κινητικότητας” καταδικασμένης σε αδράνεια.

Ετσι ο κόσμος  των αναπήρων  αποτυπώνεται στο νου του κόσμου που βρίσκεται μπροστά από την κουρτίνα σαν ένας κόσμος απόλυτης ανικανότητας,  για αυτόνομη διαβίωση και εγγενούς φτώχειας στους τομείς του πολιτισμού και των κοινωνικών εκδηλώσεων. Έτσι, βλέπουν  τον κόσμο της αναπηρίας  με ένα αίσθημα οίκτου.  Και αυτά, μαζί με τον υπολογισμό του οικονομικού και κοινωνικού κόστους, οδηγούν σε αποφάσεις εγκλεισμού και περιθωριοποίησης. Αυτά τουλάχιστον πρεσβεύονταν μέχρι προ ολίγων  ετών, προτού ο κόσμος, ο πίσω από την κουρτίνα, με δυναμισμό κάνει την παρουσία του σε όλους τους τομείς: Στη διοίκηση, στον πολιτισμό, στην τέχνη στην επιστήμη, στον αθλητισμό. Αυτό επετεύχθη, από τότε που η ρατσιστική κοινωνία μας αποδέχτηκε το ρητό που λέγει ότι «το Α και Ω της εξέλιξης του πολιτισμού, είναι η δημιουργία πλαγίων διαδρομών». Παράλληλων δηλαδή προσβάσεων στην κοινωνική ζωή,

Αυτό το γνώρισα, δουλεύοντας στο Ασκληπιείο, όπου τα παλιότερα χρόνια, ο Ερυθρός Σταυρός είχε δημιουργήσει αυτές τις παράλληλες προσβάσεις. Έδινε προτεραιότητα αναλογική, στα άτομα με αναπηρίες και ειδικές ανάγκες. Όσοι  μπορούν  να θυμηθούν, θα φέρνουν στη μνήμη τον Στ.… τον  τυφλό τηλεφωνητή, στο λογιστήριο, τον  θυμόσοφο φίλο μου  τον Κ…. που αγκυλωμένος σαν άκαμπτη σανίδα από πάνω μέχρι κάτω, δούλευε όρθιος, αλλά πάντα χαμογελαστός  στο οκτάωρό του, ακουμπισμένος, στο ειδικά γι΄αυτόν φτιαγμένο πανύψηλο γραφείο. Ακόμη στον ίδιο χώρο τον φίλο μου Ευρ…..- με τα κινητικά του προβλήματα από τα κάτω άκρα -που λίγα χρόνια πριν, έφυγε από κοντά μας.

 Και πόσους άλλους: Τον κλητήρα τον υπερβολικά ευγενικό στο τμήμα εργασιοθεραπείας,   τον κυρτό και βραχύσωμο από την κύφωση  λόγω της χρόνιας οστεομυελίτιδας της σπονδυλικής του στήλης από την οποία έπασχε και ένα σωρό άλλους κλητήρες και  εργαζομένους σε διάφορες επιλεγμένες θέσεις, με προβλήματα  ελαφράς νοητικής στέρησης και κίνησης. Και όλοι αυτοί  σιτίζονταν δωρεάν από το νοσοκομείο και είχαν το δικό τους υπνοδωμάτιο στο νοσοκομείο  και αυτό δωρεάν. Και όταν αργότερα με δημιουργημένες δικές τους οικογένειες και παιδιά, συναντιόμαστε στο δρόμο,  μάθαινα και τα νέα τους.

Ο Ερυθρός Σταυρός, είχε από πολλά χρόνια τραβήξει την κουρτίνα του διαχωρισμού. Ήταν και στην παράλληλη και στη πλάγια διαδρομή πρωτοπόρος.

Από τη γιορτή έφυγα ελαφρύς. Είχα πια εμπεδώσει στον εαυτό μου, ότι η κοινωνία μας αυτή, είχε αρχίσει τώρα πολιτιστικά να εδραιώνεται.**

––––––––––

* Η αναφορά γίνεται για το Σικιαρίδειο ΄Ιδρυμα στο Μαρούσι όπου πρόεδρος του Δ. Σ. είναι ο Μανώλης Σιγουράκος.

**Είναι γνωστό ότι τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν βελτιωθεί, σε όλους   τους τομείς: Πολιτική, αθλητισμό, επιστήμη, συνδικαλισμό, διοίκηση. Τομείς, οδικής διευκόλυνσης, ενημέρωσης με γραπτό ειδικό λόγο και νοηματική γλώσσα       κ.λ.π.