Έτος νερού! και λοιπόν; Τι άλλαξε στην Ανατολική Αττική; Έχουμε γίνει το τελευταίο διάστημα θεατές μιας δημόσιας αντιπαράθεσης μεταξύ πολλών Δήμων της Ανατολικής Αττικής και της ΕΥΔΑΠ...

Έτος νερού! και λοιπόν; Τι άλλαξε στην Ανατολική Αττική;

Έχουμε γίνει το τελευταίο διάστημα θεατές μιας δημόσιας αντιπαράθεσης μεταξύ πολλών Δήμων της Ανατολικής Αττικής και της ΕΥΔΑΠ, γνωρίζουμε ότι πολλοί Δήμοι έχουν μεγάλα χρέη προς την ΕΥΔΑΠ, ενώ οι πολίτες-δημότες καλούνται να πληρώνουν κανονικά και σε αρκετές περιπτώσεις «φουσκωμένους» λογαριασμούς ύδρευσης, για νερό που ορισμένες φορές δεν έχουν ή είναι αμφίβολης ποιότητας. Είναι όμως μόνο αυτό το θέμα με το νερό; Το 2006 ήταν το έτος του νερού. Γράφτηκαν ορισμένα άρθρα στις ημερήσιες εφημερίδες και ελάχιστα στον τοπικό τύπο, έγιναν μερικές προειδοποιήσεις από τα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις για την έλλειψη του νερού, που προμηνύεται ότι θα εμφανισθεί σύντομα στον πλανήτη μας και το έτος ολοκληρώθηκε. Αυτές οι εκδηλώσεις και οι σκοποί του παγκόσμιου έτους νερού όμως, δεν προκάλεσαν τη δραστηριότητα ή έστω κάποια απτή πρωτοβουλία ή επέμβαση του κρατικού μηχανισμού που να μας έγινε τουλάχιστον γνωστή, έτσι ώστε να ανατραπεί ή να σταματήσει στον τόπο μας η διαρκής μείωση και ποιοτική κατολίσθηση των υδάτινων πόρων.

Η αδράνεια της κεντρικής διοίκησης, συνοδεύεται από την αδιαφορία της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία συμπεριφέρεται σαν να μην την αφορά αυτό το θέμα κι ας είναι πρώτες οι τοπικές κοινωνίες που θα υποφέρουν από την έλλειψη νερού. Ίσως γιατί το δυνητικό πολιτικό όφελος φαίνεται μικρό, το πολιτικό κόστος μεγάλο, και οι δυνατότητες μετακύλισης της ευθύνης στους προηγούμενους, τους επόμενους και την κεντρική διοίκηση απεριόριστες!

Οι υδάτινοι πόροι στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής λιγοστεύουν αισθητά. Η έλλειψη νερού που δρομολογείται εξαιτίας της αυξανόμενης κατανάλωσης και της ευρείας μόλυνσης που αυτό υφίσταται, θα ‘πρέπει να βάλει σε σκέψη τώρα τις τοπικές αρχές. Σκέψη για την προστασία του νερού μέσω προληπτικών μέτρων, έτσι ώστε το μέλλον να μην μας αιφνιδιάσει με απρόβλεπτες εκπλήξεις, όσον αφορά την επάρκεια των υδάτινων πόρων.

Στα νερά, τον τελευταίο καιρό γίνονται αισθητές οι απώλειες πολλών φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων και επανειλημμένως μεταβάλλονται αυτά σε φορείς μολύνσεων. Τόσο τα υπόγεια όσο και τα επιφανειακά νερά βρίσκονται εκτεθειμένα και απροστάτευτα σε πολλές ανθρώπινες δραστηριότητες και χρήσεις. Η χρήση του νερού από τον άνθρωπο συνδέεται πάντοτε με δυσμενείς επιπτώσεις γι’ αυτό.

Περιορισμός στην αυθαίρετη άντληση - κατανάλωση

Στην Ελλάδα όταν χρειάζεται κάποιος μια ποσότητα νερού για οποιαδήποτε χρήση, δεν απευθύνεται στην υπεύθυνη αρχή για να πάρει άδεια, αλλά προστρέχει σε κάποια εταιρεία που ασχολείται με γεωτρήσεις.

Έτσι το νερό, ένα κοινό αγαθό, κατασπαταλιέται από οποιονδήποτε, χρησιμοποιείται ανεξέλεγκτα και ανεύθυνα και είναι εκτεθειμένο σε διάφορες δραστηριότητες, όπως σε πότισμα εκατοντάδων στρεμμάτων γκαζόν, λειτουργία πισινών, σε διάφορες βιοτεχνίες (γάλακτος κ.α.), σε βιομηχανίες (χαρτιού κ.α.), οδηγείται σε αποξήρανση εδάφους για διάφορες χρήσεις. Από τις τοπικές αρχές περιμένουμε μια υπεύθυνη και συνετή διαχείριση των πόρων νερού, που να συνοδεύεται με κάποια δημοτικά τέλη για κάθε χρήση. Μια προληπτική πολιτική και μέτρα θα περιόριζαν την ανεξέλεγκτη κατανάλωση του νερού, για να αποφευχθεί η σπάταλη υπέρ-άντληση που επιφέρει αλμύρωση στα υπόγεια νερά, δηλαδή, την αχρήστευση τους. Η πρόσφατη απόφαση της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής, με την οποία λαμβάνονται μέτρα για τη διαφαινόμενη λειψυδρία (προσωρινή αναστολή νέων αδειών), ικανοποιεί εν μέρει αυτή την ανάγκη, ωστόσο δεν θεραπεύει το πρόβλημα στην πηγή, που είναι η διασπάθιση του νερού του υδροφόρου ορίζοντα από τις υπάρχουσες και τις ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις, ελλείψει δε οποιασδήποτε τιμολόγησης του κοινού αγαθού.

Τα δίκτυα ύδρευσης

Τα δίκτυα ύδρευσης, στους περισσότερους, αν όχι σε όλους τους Δήμους και Κοινότητες, παρουσιάζουν μεγάλα ελαττώματα. Από αυτές τις βλάβες των δικτύων εκρέουν καθημερινώς στο περιβάλλον τεράστιες ποσότητες νερού και αχρηστεύονται.

Τα συνεργεία των τοπικών αρχών, συνήθως δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στον φόρτο της εργασίας, έτσι παραμένουν μέρες, ακόμη και μήνες, ανεπανόρθωτες οι βλάβες και το νερό διαρρέει ανεμπόδιστα στον τόπο της ζημιάς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο καταστρέφονται τεράστιες ποσότητες νερού και επιπλέον το νερό που προσφέρεται στους κατοίκους είναι εκτεθειμένο σε μολύνσεις. Πρέπει λοιπόν ν’ αλλάξει μέρος ή ολόκληρο το δίκτυο ύδρευσης.

Σφράγισμα του εδάφους

Με το σφράγισμα του εδάφους (δρόμοι, δόμηση, τσιμέντο-σφράγισμα) χάνεται μια τεράστια έκταση εδάφους που θα συνέβαλλε στην παραγωγή υπογείων νερών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο φθείρονται οι πόροι παραγωγής υπογείων νερών. Το σφράγισμα του εδάφους προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις και στο τοπικό κλίμα (μικροκλίμα), όπως αναλυτικά έχουμε ήδη περιγράψει. Ως λογική συνέπεια αυτών θα ήταν, τόσο για τους δημότες στα οικόπεδά τους όσο και για τις δημο-κοινοτικές αρχές στους δημόσιους χώρους, να περιορίσουν το σφράγισμα του εδάφους στο ελάχιστο. Το αποτέλεσμα θα είναι διπλό, παραγωγή άφθονου υπόγειου νερού και ήπιο τοπικό κλίμα.

Χωματερές

Οι ανοιχτές χωματερές, είτε αυτές είναι αυθαίρετες, είτε είναι ελεγχόμενες, συμβάλλουν σοβαρά στη μόλυνση του νερού και περιορίζουν τους υδάτινους πόρους. Η περισυλλογή των προβληματικών απορριμμάτων (μπαταρίες, υπόλοιπα φαρμάκων και φυτοφαρμάκων, χημικές ουσίες κάθε είδους, χρώματα, διαλυτικά χρωμάτων, απορρυπαντικά, ορυκτέλαια μεταχειρισμένα ή όχι και γράσα) είναι απαραίτητη. Οι τοπικές αρχές θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί για την καθαριότητα του εδάφους από κάθε είδος απορριμμάτων και ιδίως των προβληματικών απορριμμάτων. Είναι επίσης πολιτική ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης η καλλιέργεια της συνείδησης για τη διαλογή των απορριμμάτων στην πηγή, δηλαδή από τον καθένα μας.

Υγρά λύματα ή καταστροφή των υπόγειων νερών

Για την Ανατολική Αττική η σημαντικότερη μόλυνση των υπογείων νερών προέρχεται από τους βόθρους. Η υγεία των δημοτών κινδυνεύει, γιατί τα υγρά λύματα μένουν ακατέργαστα και διοχετεύονται στους βόθρους, που τις περισσότερες φορές είναι ανοιχτοί. Οι ανοιχτοί βόθροι δέχονται ανεξέλεγκτα κάθε είδους τοξικές ύλες, δηλαδή, φωσφορούχες ύλες (συμβάλλουν στον ευτροφισμό), αζωτούχες ύλες (συμβάλλουν στον ευτροφισμό και είναι καρκινογόνες), λάδια, ορυκτέλαια, τοξικά βαριά μέταλλα, απορρυπαντικά και επιπλέον χιλιάδες νέες δυσδιάλυτες τοξικές χημικές ύλες, που κάθε χρόνο παράγονται και ο χρόνος δράσης των οποίων μπορεί να είναι μέχρι και 100 χρόνια (χρόνος υποδιπλασιασμού της τοξικής ύλης). Έτσι επιβαρύνεται το έδαφος, αχρηστεύονται τα υπόγεια νερά και μολύνονται τα ποτάμια και η θάλασσα. Εάν θέλουμε να ζήσουν και οι ερχόμενες γενιές επί ενός κάπως καθαρού εδάφους, εάν θέλουμε να παραθερίζουν οι επόμενες γενιές σε θάλασσες που δεν θα είναι νεκρές, τότε θα πρέπει ν’ αρχίσει αμέσως η επεξεργασία του υγρών λυμάτων. Η τριτοβάθμια επεξεργασία είναι αναμφισβήτητα επιθυμητή, ωστόσο εάν δεν είναι άμεσα εφικτή δεν είναι λόγος για την ανυπαρξία κάθε επεξεργασίας! Κάθε βαθμός καθαρισμού των υγρών λυμάτων, πρωτοβάθμιος ή δευτεροβάθμιος, απαλλάσσει ριζικά το έδαφος και τα υπόγεια νερά από αυτές τις τοξικές ύλες.

Πολίτες και σύλλογοι, σύμμαχοι των υπεύθυνων αρχόντων

Κάθε μέρα που περνάει διευρύνεται η μόλυνση και πολλαπλασιάζεται ο χρόνος εξυγίανσης των μολυσμένων φυσικών στοιχείων (έδαφος, υπόγεια νερά και θάλασσα). Ειδικώς δε τα υπόγεια νερά τα οποία σύντομα θα χρειαστούμε όχι μόνο για άρδευση αλλά και για ύδρευση. Αυτά οι πολίτες τα κατανοούν εάν οι «άρχοντες» διαπνέονται από ειλικρίνεια και τόλμη, εργατικότητα και διάθεση προσφοράς στο σύνολο. Η κοινωνία πολιτών είναι στρατηγικός σύμμαχος αυτών των αρχόντων.