«Δεν πληρώνω ,δεν πληρώνω».

Από το ομώνυμο θεατρικό έργο του Ντάριο Φο.*

 

Αντιγράφω επιλεκτική βιογραφική πληροφόρηση από το λεξικό: «Τόμας Χόμπς (1588 - 1659)  Άγγλος φιλόσοφος, γνωστός για τις πραγματείες του, που αφορούν την ασφάλεια του ατόμου και το κοινωνικό συμβόλαιο, ήτοι σημαντικές εκφράσεις για τις πρωτοεμφανιζόμενες ιδέες του φιλελευθερισμού αλλά και τις παλιότερες θεωρίες του πολιτικού απολυταρχισμού».

Η  ζωή του Χόμπς υπήρξε πολυτάραχη, μακριά από σκάνδαλα ηθικής φύσεως, ζωή  με επικίνδυνες διακυμάνσεις  γεμάτη από αγώνες ιδεολογικούς, θρησκευτικούς και πολιτικούς, εξορίες, πολλές φορές αυτεπάγγελτες, αλλά και  κατηγορίες για αθεϊσμό, όταν εναντιώθηκε στις προλήψεις που ενστερνίστηκε η Βουλή των Κοινοτήτων, όσον αφορά τις αιτίες που προκάλεσαν τότε την επιδημία πανώλους και την μεγάλη Πυρκαϊά του Λονδίνου.

Η συνέπεια της εναντιωματικής θέσης του, ήταν συν τοις άλλοις, να τεθεί κάτω από αυστηρή λογοκρισία, το ονομαστό  βιβλίο του “Λεβιάθαν”.

Ο Χόμπς, έζησε στην Αγγλία την εποχή, που μέσα στην κοινωνία της, «οι κεφαλαιοκρατικές σχέσεις και η οικονομία της αγοράς, είχαν σε μεγάλο βαθμό γίνει κυρίαρχες», γράφει ο Ρούσης στο πόνημα του ‘’Το Κράτος’’. Οι μισοί κάτοικοι ήταν μισθωτοί σε πλήρη απασχόληση. Οι πρωτότοκοι γιοί των τιτλούχων ευγενών, βλέποντας τον νεοπλουτισμό μιας συνεχώς αστικοποιούμενης κοινωνίας, περνούσαν στην τάξη των “ευγενών” επιχειρηματιών και  έμπορων, ταυτιζόμενοι  με τους αστούς, ενώ συγχρόνως διατηρούσαν   κτήματα σε καπιταλιστική εκμετάλλευση μισθωτού αγρότη.

Το Κοινοβούλιο υπηρετούσε κατά προτεραιότητα τα συμφέροντα των ευγενών και  των αστών. Αυτό  γέννησε  μια τάξη αντίδρασης, την τάξη των ριζοσπαστών - ισοπεδωτών, που εξέφραζαν  τις θέσεις του κατώτερου κοινωνικά πολίτη, σε ένα όραμα και προσπάθεια  μονοταξικής ανατροπής του κατεστημένου. Επιζητούσαν την δημιουργία   μιας μοναδικής  κοινωνικής τάξης, όπου η μικροϊδιοκτησία  δεν θα συνυπήρχε με την εκμετάλλευση  της εργασίας του ανθρώπου - εμπόρευμα.

Ο Χόμπς λοιπόν, μας λέγει ότι ο άνθρωπος στην πραγματικότητα δεν είναι αγνός, αλλά είναι ένας λύκος (homo hominis lupus), που φορά το δικό του  “απατηλό” πρόσωπο και προσπαθεί να αρπάξει ό,τι μπορεί.

Ο άνθρωπος ζώντας  σε μια κατάσταση, συνεχιζόμενου ανταγωνισμού, διαρκούς πολέμου για επιβίωση και καταδυνάστευσης του ετέρου, καταλήγει να κυριαρχείται από την απαράδεκτη αναζήτηση της εφήμερης δόξας και του ανόσιου πλουτισμού. Γι’ αυτό, λέγει ο Χόμπς, χρειάζεται την απολυταρχική χαλιναγώγηση  αλλά με κάποιους δίκαιους κανόνες. Και ερμηνεύει τις σκέψεις του:

Στο “Λεβιάθαν”  γράφει,  πως ο άνθρωπος κατά βάθος  επιθυμεί και επιζητεί την ειρήνη και  αγωνίζεται για την εξασφάλιση της ζωής του. Για να πετύχει όμως αυτά,  πρέπει  να είναι πρόθυμος να παραιτηθεί μέρους από τα δικαιώματά του,  εφόσον και  όταν αυτό, συνοδεύεται από την εξ ίσου  παραίτηση των δικαιωμάτων των άλλων, που ασκούνται σε βάρος του.

Με δυό λόγια, πρέπει να περιορίζεις τη δική σου ελευθερία, μόνο τόσο, όσο  περιορίζουν τη δική τους και οι άλλοι.

Για την επιτυχία λοιπόν αυτής της ισορροπίας, η κοινωνία των πολιτών  επιλέγει έναν “ρυθμιστή”, που τον θέλει αδέκαστο, δεμένο σε ένα αμοιβαίο και  ρητορικά  άρρηκτο συμβόλαιο. Έναν “ρυθμιστή”, στον οποίο   αναθέτει την ευθύνη,  να θέσει τέλος στις μεταξύ τους διαμάχες, έναν  ρυθμιστή δίκαιο, που θα μεριμνά για την ειρήνη, την υγεία και την εξασφάλιση του μέλλοντος των πολιτών, την αξιοπρέπεια του γένους.

Και αυτός ο ρυθμιστής είναι το Κράτος.

Θεμέλιος λίθος είναι η  “θρησκευτική” τήρηση των κανόνων του συμβολαίου, εξ΄ ίσου όμως και από τις δύο συμβαλλόμενες πλευρές: Εκπλήρωση των υπεσχημένων από το Κράτους και  τήρηση  των νόμων από τους πολίτες.

Ο Χόμπς συνεχίζει: «Ομως το Κράτος είναι το θαλάσσιο τέρας, Λεβιάθαν της Βίβλου**. Είναι το τέρας που εκμεταλλεύεται την αμοιβαία συναινετική διαδικασία, σε μια εικόνα εξουσιαστικής παραίτησης των δικαιωμάτων των πολιτών, προς όφελος της κρατικής κυριαρχίας».

Και εφόσον το Κράτος δεν τηρεί τα υπεσχημένα, τα οποία επαναλαμβάνω συνίστανται   στην   ειρήνη, ασφάλεια, ευημερία  μέλλοντος, δικαιοσύνη, τότε ο πολίτης δικαιούται να αντιδράσει και να διαρρήξει το συναφθέν συμβόλαιο, με πράξεις  του «δεν πληρώνω, παίρνω τον νόμο στα χέρια μου και σε αποδιώχνω».

«Δηλαδή», μου είπε ο φίλος μου που με άκουγε με ανοικτό το στόμαμ «εσύ με δυό λόγια, έβγαλες πάλι  και λαδώνεις  την καραμπίνα σου».

«Ναι» του απάντησα, «γιατί ..» και του μετέφερα τη  ρήση  του  Αλή Πασά του Αργίτη, παρμένη από τα “Απομνημονεύματα” της Επανάστασης του ’21, του Φωτάκου.

Αυτός  ο Πασάς, ήταν διορισμένος από την Πύλη, φρούραρχος του Ναυπλίου και  καθόταν στον οντά του μαζί με Τούρκους και Έλληνες,  όταν ο Κολοκοτρώνης μπήκε μέσα  φιλικά, με τα παλικάρια του. Στο έμπα του, όλοι σηκώθηκαν όρθιοι και  ο Πασάς,  σε μια πρωτοφανή για Τούρκο πράξη,  σηκώθηκε και έσπευσε με βαριά, λόγω σώματος, βήματα να τον υποδεχθεί εγκάρδια. Τον έπιασε από το χέρι με θαυμασμό και τον κάθισε δίπλα του.

Η ματιά του γυρόφερνε, μια στον αρχηγό και μια στα παλικάρια, λέγοντας: «Τώρα καταλαβαίνω, γιατί ο Σουλτάνος  φοβάται, μήπως και δεν  έχει ελπίδες να σας νικήσει. Φοράτε όλοι τα ίδια όμοια ρούχα, μα και  τα ίδια τσαρούχια. Εσύ και τα παλικάρια σου, δεν ξεχωρίζετε.  . Εσύ δεν φοράς λουστρίνια.  Γι΄αυτό είστε και μονιασμένοι σε μια γροθιά».

Στο μυαλό μου έμεινε εκείνο το «εσύ δεν φοράς λουστρίνια».

Να γιατί άρπαξα την καραμπίνα μου, και σε δεύτερη φάση, σκέφτομαι πλέον να μην πληρώνω φόρους,  ούτε τίποτα άλλο που έχει σχέση με πληρωμή στο Κράτος· στο Κράτος εκείνο που πρώτο σπάζει το  κοινωνικό συμβόλαιο. Στο Κράτος που με βάζει  να  φορώ  τσαρούχια. Στο Κράτος που στον αγώνα  θυσίας που μου ζητά να κάνω, φορά “λουστρίνια”. Και  που δυστυχώς, δεν παύει  να μας τα δείχνει κάθε μέρα.

 

*Ντάριο Φο (1926). Ιταλός, συγγραφέας, ανατρεπτικός ηθοποιός, σκηνοθέτης. Έγραψε μεταξύ των άλλων, το 1964 το “Εβδόμη εντολή: Κλέβε λιγότερο”, (Settimo, ruba un po meno) και το 1974 το “Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω” (Non si paga, non si paga)

**Λεβιάθαν: Θαλάσσιο τέρας  της φοινικικής μυθολογίας. Αναφέρεται στη Βίβλο (Ψαλμ. ογ, και Ησαΐας: κεφ. κξ) . Συμβολίζει τις Δυνάμεις του Κακού.

 

Βοηθήματα

1) Γ. Ρούσης: “Το Κράτος”, Εκδ. Γκοβόστη

2) Φωτάκου: ‘“Απομνημονεύματα”, Εκδ. Μπούρας

3) Εγκυκλ. Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα.

 

Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 274 guests και κανένα μέλος