Ό Οράτιος  Λατίνος λυρικός σατυρικός ποιητής έζησε στο Χρυσό αιώνα της λατινικής λογοτεχνίας (70 π.Χ. -18 μ.Χ.)  και μάλιστα στην εποχή του Αυγούστου. Στα κυριότερα έργα του  “Ωδές” και  “Επιστολές” κυριαρχεί ο έρωτας και  η φιλία. Αξιαγάπητος άνθρωπος, κοινωνικός χωρίς τη φιλοδοξία για δημόσιες διακρίσεις.

Είχε σπουδάσει  ελληνική φιλοσοφία, είχε βαθειά εντρυφήσει πάνω στις ιδέες του Επίκουρου, αλλά δεν είχε το βάθος της σκέψης του Βιργιλίου, τον οποίο και θαύμαζε ιδιαίτερα.

Σκοπός του κύριος, ήταν να ανανεώσει τη λατινική ποίηση, φέροντας  σαν πρότυπο την ελληνική γραμματεία την οποία είχε ιδιαίτερα μελετήσει . Σε αυτό, τον είχε βοηθήσει ο ίδιος ο πατέρας του που όντας απελεύθερος και θέλοντας να ξεφύγει από την τάξη του, τον είχε οδηγήσει στη Ρώμη και στην Αθήνα για ανώτερες σπουδές.

Αυτή η ιδιαίτερη γνώση και μόρφωση,  τον έκανε να θεωρεί όλους τους ομοτέχνους του σαν κατώτερους  και έχοντας σαν γνώμονα τον εαυτό του τον προέβαλε σαν υπόδειγμα.

Την επιτυχία του τη μεγάλη, κατάφερνε  να την ελέγχει και να τη βάζει μέσα στα όρια του μέτρου, στα όρια της  δικής του τελικής διατύπωσης. Ο Οράτιος λοιπόν, θεωρείται  ένας ποιητής μεγάλος αλλά και του μέτρου. Αυτός ήταν και ο λόγος που ενώ η δουλειά του είναι  ανυπέρβλητη, η παραγωγή του στάθηκε περιορισμένη σε έκταση.

Μετά τις σπουδές του και αφού υπηρέτησε στο στρατό του Βρούτου σαν χιλίαρχος, τον βρίσκομε  τώρα στη Ρώμη.

Έχουν πεθάνει οι γονείς του, έχει χάσει  την περιουσία του και φτωχός και απομονωμένος, χωρίς κανένα φίλο, εξασφαλίζει τα αναγκαία προς το ζην από μια χαμηλή θέση δημοσίου υπαλλήλου, σε δημόσιο ταμείο.

Τότε αρχίζει να γράφει τα πρώτα του ποιήματα τις “Επωδές” του. Ονομάστηκαν έτσι επειδή τεχνικά, ήταν  γραμμένα σε μέτρο αποτελούμενο από ένα μικρό στίχο, που ακολουθείται από ένα μικρότερο.

Θα πρέπει να αναφερθεί εδώ, ότι εμπνευστής της τεχνικής αυτής σύνθεσης των στίχων του ήταν ο Αρχίλοχος.

Εντάσσεται στο   λογοτεχνικό κύκλο του Μαικήνα και κατά προσωπική προτροπή  του,  μάζεψε τις “Επωδές” σ΄ ένα σύνολο και τις ονόμασε “Ιάμβους”. Σταχυολογώντας αναφέρομαι  στην   4η, 6η, και10η   επωδή, που έχουν σατιρικό περιεχόμενο με τις περιπέτειες ενός δούλου που προσπαθεί να γίνει χιλίαρχος. Στην 12η  καταφέρεται εναντίον μιας γυναίκας που τον ήθελε εραστή της και  στην 7η και 16η είναι ένας θρήνος για τη Ρώμη που βρίσκεται στο χείλος ενός άλλου εμφυλίου.

Χρονολογικά δεν μπορεί να προσδιορισθεί πότε αυτές εγράφησαν· φαίνεται όμως ότι αυτό έγινε μετά την ένταξή του στον κύκλο του Μαικήνα, που επετεύχθη με τη βοήθεια και εισήγηση του Βιργιλίου και του   Βαρίου, γιατί από τότε ο Οράτιος άρχισε να γίνεται αρκετά πλούσιος, τόσο,  ώστε να ‘’αποταμιεύει’’.

Αυτή η αλλαγή στη ζωή του, καταφαίνεται  στα επόμενα ποιήματά του, τις “Φιλικές Συνομιλίες”,  ή “Sermones”  και τα Σύμμεικτα ή “Saturae”, όπου   μεταξύ των άλλων επιδίδεται και σε κολακείες  για τον πάτρονά του,  τον Μαικήνα.

Βέβαια οι κολακείες γίνονται με έντεχνα καλυμμένο τρόπο και λόγο ευγνωμοσύνης.

Τα ποιήματα πάντως αυτά, λόγω και της ποικιλίας του περιεχομένου τους απέκτησαν μια  δημοτικότητα στο ευρύ κοινό.

Το ονομαστό του έργο  είναι οι “Ωδές”  ή “Carmina”. Για να τις γράψει, αφιέρωσε 7 χρόνια από τη ζωή του. Αυτά είναι σχετικώς μικρά ποιήματα δημοσιευμένα το 88 π.Χ. σε τρία βιβλία όπου ο Οράτιος παρουσιάζει τον εαυτό του σαν τον κληρονόμο των αρχαίων Ελλήνων λυρικών.   Στις “Ωδές” του   αναφέρεται πάλι η ευγνωμοσύνη στο Μαικήνα αλλά και η κολακεία στον Αύγουστο,  η οποία καταγράφεται ανάμεσα  σε μια μεγάλη ποικιλία  αγαπημένων του θεμάτων και ιστοριών, μικρών λυρικών  όπου υμνείται  ο έρωτας, η φιλία, το κρασί.

Η ιστορία, γι’ αυτή του την τακτική, τον ονομάζει  Poet Laureatte, ήτοι αυλικό ποιητή και σχολιάζει δυσμενώς αυτά του τα καμώματα.

Γνωρίζω ότι γίνομαι μονότονος, αλλά  όταν γράφει “Τις Επιστολές” του η πέννα του γλυκαίνεται πάλι στα ονόματα του Αυγούστου και του Μαικήνα.

Με όλα αυτά θέλω να τονίσω και να καταλήξω στο ότι, έστω και αν  είσαι χαρισματικός λογοτέχνης, ζωγράφος ή υπηρέτης οποιασδήποτε τέχνης, ένας πάτρονας μπορεί να σε αναδείξει η να σε καταστρέψει ή και το ανάποδο χωρίς να έχεις κάποιο προσόν να σε κάνει κάποιον.

Ο Αύγουστος, όταν ο Οράτιος ήταν σε προχωρημένη ηλικία, του ζήτησε να γράψει για τους αγώνες της “Εκατονταετίας της αυτοκρατορίας”  ήτοι “Carmen Saeculare”,  και να εγκωμιάσει τα κατορθώματα και τις επιτεύξεις του αυτοκρατορικού οίκου. Στην πραγματικότητα να γράψει και πάλι κατ΄ εντολήν, αυλικά ποιήματα.

Ο Οράτιος διασπά το παραδοσιακό στερεότυπο γράψιμο. Δεν έχει μια καθορισμένη συνοχή γραφής, στο προβαλλόμενο προφίλ της τεχνικής του: γράφει με τη διάθεση της στιγμής.

Ο Οράτιος σαν ποιητής είχε τον πρωταρχικό σκοπό, να βελτιώσει την υπάρχουσα ή μάλλον να φτιάξει δική του λογοτεχνία, στην οποία τα πρωτότυπα θα ζητούσαν να εξωτερικεύσουν τα αισθήματά τους. Πίστευε πως η ποίηση εξυψώνει το πνεύμα και παράλληλα τέρπει. Βασική προϋπόθεση όμως για να γράψει κανείς πραγματική ποίηση είναι όχι μόνο η σοφία αλλά και η αρετή.

Ο Οράτιος κέρδισε  τελικά την αθανασία, γιατί μετεμφύτευσε την πρώιμη ελληνική ποίηση στα λατινικά.

Στο έργο του Ποιητική τέχνη ή  “Ars Poetica”  (Επιστολές προς Πείσωνες), αποδέχτηκε  «ότι η Ρώμη δια των όπλων νίκησε την Ελλάδα αλλά η Ελλάδα με το πνεύμα της, κατέκτησε τη Ρώμη».

 

 

―――――――

Βοηθήματα

1) Εγκυκλ. Πάπυρος Λαρούς Μππριτάννικα

2) E. J. Kenney, W. V. Clausen “Ιστορία της Λατινικής Λογοτεχνίας”, Εκδ. Παπαδήμα 1998

3) H. J. Rose “Ιστορία της Λατινικής Λογοτεχνίας”,   Eκδ. ΜΙΕΤ 2005

4) M. Von Albrecht “Ιστορία της Ρωμαϊκής  Λογοτεχνίας”, Παν. Εκδ. Κρήτης 2009

Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 264 guests και κανένα μέλος