• διαδηλώσεις
• Γαλλία
• κυβέρνηση
• Μάης

Τα γεγονότα του Μαϊου, είχαν μεγάλες κοινωνικές συνέπειες

γράφει ο   Χρίστος Κοντοβουνήσιος*

Γαλλία-Παρίσι-Μάης 1968,ένας σημαδιακός μήνας για τη Γαλλία, γενικά για όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα για την Ευρώπη. Μια μικρή περίοδος έντονης κοινωνικής αμφισβήτησης και διεκδίκησης από τους νέους και τους εργαζόμενους συνθηκών καλύτερης ``ποιότητας ζωής``. Η αρχή έγινε από το Μάρτιο μήνα με τη κατάληψη του πανεπιστημίου της Ναντέρ, εξαπλώθηκε στη Σορβόννη που απετέλεσε τη καρδιά της εξέγερσης και σε άλλα πανεπιστήμια, με αποκορύφωμα τις οργανωμένες δυναμικές φοιτητικές διαδηλώσεις, καταλήψεις και οδομαχίες καθ’ όλο το Μάιο μήνα με αιτήματα, περισσότερες ακαδημαϊκές ελευθερίες, απελευθέρωση συλληφθέντων φοιτητών που διαδήλωσαν κατά του πολέμου στο Βιετνάμ, δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης, μη παραβίαση πανεπιστημιακού ασύλου, περισσότερες φοιτητικές εστίες για τους 500.οοο φοιτητές κ.α.

Οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Προέδρου Σαρλ Ντε Γκωλ να θέσει τα πράγματα υπό έλεγχο με τη δράση της αστυνομίας, όξυνε τη κατάσταση περαιτέρω γενικεύοντας τις κινητοποιήσεις. Στις οδομαχίες εκατοντάδες συλλαμβάνονται και τραυματίζονται. Η εθνική Ένωση φοιτητών Γαλλίας έρχεται σε συνεννόηση με τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών και την Ομοσπονδία της Αριστεράς του Φ. Μιτεράν και κάλεσε σε γενική απεργία βρίσκοντας ένα κύμα αλληλεγγύης, πρωτοφανές. Ακολούθησε γενική αποχή από τους φοιτητές και απεργία από 10 εκ. εργαζομένων, για μερικές ημέρες στα μέσα Μαΐου, κατάσταση που οδήγησε σε οξεία πολιτική και κοινωνική κρίση με τέτοιες διαστάσεις που ανάγκασε το Πρόεδρο της χώρας να διαλύσει τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξει εκλογές για τις 23 Ιουνίου 1968. Συγχρόνως με τη κατάρρευση της κυβέρνησης, έπαψε και ο επαναστατικός αναβρασμός να εκδηλώνεται σχεδόν τόσο γρήγορα όσο προέκυψε. Σ` αυτό εκτιμάται ότι συνέβαλαν τα μέγιστα, η αποστασιοποίηση και μη συμμετοχή του γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος και η χαλαρή στήριξη της Συνομοσπονδίας Εργατών και ομοίως της Ομοσπονδίας της Αριστεράς, εις τα της φοιτητικής εξέγερσης. Από δε τις εκλογές Ιουνίου το κόμμα του Ντε Γκωλ προέκυψε ακόμα ισχυρότερο από πριν.

Τα γεγονότα του Μαϊου μπορεί να κατέληξαν σε πολιτική αποτυχία, είχαν όμως μεγάλες κοινωνικές συνέπειες, όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και σε άλλες χώρες. Μερικοί ιστορικοί-μελετητές θεωρούν ότι η εξέγερση ήταν ένα από τα σημαντικότερα επαναστατικά-κοινωνικά γεγονότα του 20^ου αι., καθώς ήταν μια εξέγερση, άνευ φυλετικών, πολιτιστικών ή άλλου χαρακτήρα κοινωνικών διακρίσεων και αποτέλεσε τη μεγαλύτερη γενική εργατική απεργία της ιστορίας. Ο Μάης 1968 έφερε στην καθημερινή ζωή της Γαλλίας νέα πολιτιστικά, πολιτικά και κοινωνικά στοιχεία και άλλαξε τη μέχρι τότε επικρατούσα παραδοσιακή γαλλική κοινωνία. Ως κοινωνικό γεγονός, αξιολογείται ως σημείο-σταθμός στην αμφισβήτηση του κατεστημένου, βλ. (θρησκεία, εθνικισμός, εξουσία κ.α) καθώς και για τη μετάβαση από το συντηρητισμό στις φιλελεύθερες ιδέες, βλ. ανθρώπινα και ίσα δικαιώματα, ισότητα φύλων, χειραφέτηση γυναικών κ.α.

Κατ` άλλους κοινωνιολόγους-αναλυτές, ο Μάης ‘68 ήταν περισσότερο η αφετηρία για τον ελεύθερο πολίτη να αντισταθεί και αντιπαλέψει τον ιμπεριαλισμό και τις δικτατορίες που τον απειλούσαν, βλ. Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Ανατολική Ευρώπη, και λιγότερο η υλοποίηση των υλικών και οικονομικών διεκδικήσεων. Και εν προκειμένω, αξίζει να σημειωθεί η πολιτική εκτίμηση ότι, ο Μάης δεν αφορούσε τόσο τις τότε υπανάπτυκτες χώρες, όσο κυρίως τις αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες.

Ο Μάης του ’68 δεν έμεινε μια μεμονωμένη γαλλική υπόθεση, αλλά ``υιοθετήθηκε`` και από άλλες φοιτητικές και πολιτικές δυνάμεις σε όλο τον κόσμο. Είτε προηγήθηκαν ή ακολούθησαν το Μάη ’68, μερικά διεθνή γεγονότα έφεραν τη πνευματική του σφραγίδα. Στις ΗΠΑ, τον Απρίλιο έχουμε τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ και δυό μήνες αργότερα αυτή του Ρόμπερτ Κένεντι και τις επακόλουθες μεγάλες φοιτητικές διαδηλώσεις και καταλήψεις. Τον Οκτώβριο στο Μεξικό, νόψει των Ολυμπιακών Αγώνων έχουμε φοιτητικές πορείες με κοινωνικά αιτήματα που αντιμετωπίζονται με καταιγισμό σφαιρών από τις δυνάμεις ασφαλείας και δεκάδες νεκρών. Φοιτητικές κινητοποιήσεις στο πνεύμα του Μάη ’68 έγιναν, στη Γερμανία, στην Ιταλία, Αργεντινή, Βέλγιο, Ολλανδία κ.α. Τα γεγονότα ``διασχίζουν`` τα σύνορα του ανατολικού ευρωπαϊκού μπλοκ και γίνονται συζητήσεις για περισσότερη δημοκρατία, ελευθερία, δικαιοσύνη κ.α, πολιτικά/κοινωνικά δικαιώματα. Υπήρξαν ήρεμες φοιτητικές παραστάσεις στην τότε Γιουγκοσλαβία και Πολωνία για ελευθερία έκφρασης λόγου και έργου, στη δε Τσεχοσλοβακία η Άνοιξη της Πράγας δεν πρόλαβε να ανθίσει, αφού ισοπεδώθηκε από τα σοβιετικά τανκς τον Αύγουστο του ’68. Σε άλλες χώρες, πολλοί φοιτητές ασχολήθηκαν με επίκαιρα τότε θέματα του λεγόμενου ``Τρίτου Κόσμου``. Δημιουργήθηκαν νεο-αριστερά κινήματα με αναφορές στην Κούβα, στο Βιετνάμ, στην Κίνα, με επίκεντρο πολιτικές προσωπικότητες όπως οι, Μάο Τσε Τουνγκ , Φ.Κάστρο, Τσε Γκεβάρα κ.α.

Ως προς την Ελλάδα, ένα χρόνο πριν το Μάη του ’68, μερικοί άφρονες στρατιωτικοί είχαν φροντίσει, τα τανκς - και όχι η φαντασία - να καταλάβουν την εξουσία και ο ελληνικός λαός να πληρώσει ακριβά για τις κοινωνικές και εθνικές αρνητικές εκείνες συνέπειες και έτσι ο γαλλικός Μάης ήταν ένα άπιαστο όνειρο. Είχε όμως μείνει ο σπόρος και το πνεύμα του στους κόλπους της ελληνικής νεολαίας και εκδηλώθηκε 5 χρόνια αργότερα, στη Νομική και στο Πολυτεχνείο Αθηνών.

Κλείνοντας αυτή τη σύντομη αναδρομή, ας τη διανθίσουμε με μερικά συνθήματα που αντανακλούσαν το πνεύμα του Μάη του 1968.

---Il est interdit d` interdire = Απαγορεύεται το απαγορεύεται

---L` imagination αu pouvoir = Η φαντασία στην Εξουσία

---Soyez realistes, demαndez l` impossible = Να είστε ρεαλιστές, ζητήστε το αδύνατο                                                                                                                                                                                                            

---La poésie est dans la rue = Η ποίηση βρίσκεται στους δρόμους

---Ni Dieu ni mαitre! = Ούτε Θεός ούτε αφέντης

                           * Χρίστος Κοντοβουνήσιος π.Πρέσβυς