«Όποιος υποχωρεί από τη Γλώσσα του, υποχωρεί και από τις αξίες που αυτή η γλώσσα εκφράζει

Ένας λαός που αποστρέφεται τη Γλώσσα και τη Γραφή του, είναι σαν να διαγράφει την υπογραφή του από τη MAGNA CHARTA της ανεξαρτησίας του».

(Σαράντος Ι. Καργάκος, 1937 -2019, “ΕΣΤΙΑ”, 13.10.2017).

 γράφει ο Πέτρος Ιωαννίδης, καθηγητής φιλόλογος

«Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ Ελευθερία και Γλώσσα;»

Ο Διονύσιος Σολωμός, (1798-1857), θεωρεί ότι ένας λαός δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, όταν δεν του επιτρέπεται να εκφράζεται στη γλώσσα που μιλάει. Το δηλώνει άλλωστε στο “Διάλογο”, ένα από τα λίγα πεζά του έργα: «Θέλεις να ομιλήσουμε για τη γλώσσα. Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα; Εκείνη άρχισε να πατή τα κεφάλια τα τούρκικα, τούτη θέλει πατήση ογλήγορα τα σοφολογιοτατίστικα, κι έπειτα αγκαλιασμένες και οι δυο θέλει προχωρήσουν εις τον δρόμον της δόξας χωρίς ποτέ να γυρίσουν οπίσω αν κανένας Σοφολογιώτατος κρώζει ή κανένας Τούρκος βαβίζει. Γιατί για με όμοιοι είναι και οι δύο». Μ’ αυτές τις σκέψεις ο ποιητής γράφει υψηλή ποίηση στη λαϊκή γλώσσα με αποτέλεσμα να απελευθερώνει τον απλό λαό από τα δεσμά της αμάθειας.

Η 9η Φεβρουαρίου, ημέρα μνήμης του εθνικού ποιητή Διονυσίου Σολωμού, έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 17889 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Εξωτερικών και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ Β΄1384/24/04/2017).

Με τη θέσπιση αυτής της Παγκόσμιας Ημέρας επιδιώκεται η ανάδειξη του θεμελιώδους ρόλου που διαδραμάτισε η Ελληνική Γλώσσα ανά τους αιώνες, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εδραίωση τόσο του Ευρωπαϊκού όσο και του Παγκόσμιου Πολιτισμού. Η Ελληνική Γλώσσα κατά την Αρχαιότητα ευτύχησε να καταστεί φορέας μορφοποίησης και μεταβίβασης σημαντικών επιστημονικών θεωριών, φιλοσοφικών θεωρήσεων και λογοτεχνικών κειμένων. Στην Ελληνική γράφτηκαν, λίγο αργότερα, τα πιο σημαντικά κείμενα του Χριστιανισμού, για να διαδοθούν σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Στο διάβα των αιώνων καθοριστική υπήρξε η συμβολή της ως μέσου αποθησαύρισης και διάδοσης του Ελληνικού Πολιτισμού και επιβιώνει ως τις μέρες μας στη νεώτερη εκδοχή της, ως μία από τις μακροβιότερες ζωντανές γλώσσες παγκοσμίως.

Δεν γνωρίζω αν τα ΜΜΕ αναφέρθηκαν στην είδηση αυτή, ή αυτή χάθηκε στην πλημμυρίδα της πληροφόρησης που καθημερινά μας κατακλύζει.

Γενικότερα δεν πιστεύουμε στο θεσμό των World Days. Ο ΟΗΕ εορτάζει συγκεκριμένες ημέρες, εβδομάδες, έτη, δεκαετίες, ως αφορμές για την επισήμανση συγκεκριμένων γεγονότων ή θεμάτων, ώστε να προωθηθούν, μέσω της ευαισθητοποίησης και της συντονισμένης δράσης, οι στόχοι του οργανισμού. Συνήθως ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη προτείνουν αυτές τις διεθνείς περιστάσεις και η Γενική Συνέλευση τις θεσπίζει με ψήφισμα. Το να ευαισθητοποιούμαστε μια μέρα το χρόνο και τις άλλες να είμαστε αναίσθητοι και αδιάφοροι δεν νομίζω ότι προσφέρει πολλά. Όταν όμως πρόκειται για την Ελληνική Γλώσσα, τη Μητέρα όλων των γλωσσών, αξίζει έστω και μια μέρα να ασχολούμαστε μαζί της, αφού τον περισσότερο καιρό εφησυχάζουμε, αδιαφορούμε γι’ αυτήν, την υποβαθμίζουμε, τη συρρικνώνουμε και την κακοποιούμε.

Το βάρος της γλωσσικής μας κληρονομιάς διατύπωσε με απαράμιλλο τρόπο ο μεγάλος μας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης, (1911-1996), στο “ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ” γράφοντας: «Τη Γλώσσα μού έδωσαν ελληνική. Το σπίτι μας φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου... Μονάχη έγνοια η Γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου...». Γι’ αυτήν την Ομηρική - θεϊκή Γλώσσα αξίζει να αγωνιζόμαστε να διατηρηθεί, όχι όμως ως μουσειακό είδος, αλλά ως ζωντανό κύτταρο, γι’ αυτό έχουμε ως πρώτιστο μέλημα να τη μελετάμε, να την καλλιεργούμε να νοιαζόμαστε γι’ αυτήν και να τη διαδίδουμε. Η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα θεωρείται “νεκρή” μόνο από ανθρώπους, που δεν μπορούν να την καταλάβουν. Το δυστύχημα για μας τους Νεοέλληνες είναι ότι τη μιλάμε καθημερινά, χωρίς όμως να το αντιλαμβανόμαστε. Γιατί μας στέρησαν τη διδασκαλία του Ετυμολογικού μέρους της Γραμματικής και ξεχάσαμε την ιστορική προέλευση και τη σημασία των λέξεων. Προσπάθησαν να κόψουν τις ρίζες του δένδρου της Ελληνικής Γλώσσας για να το νεκρώσουν. Όμως οι ρίζες του είναι τόσο βαθιές και γερές ώστε ματαιοπονούν.

Η Ελληνική είναι μια Ιστορική Γλώσσα, αρχέγονη, ενιαία και αδιάσπαστη/αρραγής, αδιάλειπτη, που γονιμοποίησε τον παγκόσμιο λόγο.

Η Ελληνική είναι η Γλώσσα στην οποία εκφράστηκαν οι Γίγαντες του Πνεύματος και που πάνω στους ώμους αυτών στηρίχθηκε ο Ισαάκ Newton (Νεύτωνας), Άγγλος φυσικός, (1643-1727), και τόσοι άλλοι για να επιστημονολογήσουν.

Η σπουδαία, αείμνηστη Γαλλίδα συγγραφέας και ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγί, (1913-2010), την είχε χαρακτηρίσει ως “Οικουμενική”.

Ο Γιώργος Σεφέρης, (1900-1971) στην ομιλία του κατά την απονομή του Νομπέλ Λογοτεχνίας, το 1963, είπε: «Η Ελληνική Γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα».

Αυτή η διαχρονικότητα της Ελληνικής Γλώσσας, ως φορέα απαράμιλλου πολιτισμού καί υψηλών συλλήψεων του ανθρωπίνου πνεύματος, επιβάλλει την προστασία και τη διάδοσή της απ’ όλους εμάς σήμερα. Η ενίσχυσή της σημαίνει ταυτόχρονα και ενίσχυση των αρχών του Ανθρωπισμού και όλων των κλασσικών εννοιών που πάνω τους θεμελιώθηκε και ο Δυτικός Πολιτισμός. Αρχές που αντιπαραβάλλονται στο υλιστικό πνεύμα της εποχής, που τείνει να ισοπεδώσει και να εξαφανίσει τις διαφορετικές πολιτισμικές ταυτότητες και την ιδιοπροσωπία λαών και ανθρώπων.

Η Ελληνική Γλώσσα είναι η Ψυχή του Πολιτισμού. Μια Ψυχή γεμάτη Φως, που διαχέεται σ’ όλη τη Γη, διαθλάται σε πολλές άλλες γλώσσες και αντανακλά την ιστορία της ανθρωπότητας. Κι όπως χωρίς Φως δεν υπάρχει Ζωή, έτσι και χωρίς Γλώσσα δεν υπάρχει Πολιτισμός. Σ’ αυτήν τη Γλώσσα ο άνθρωπος προσπάθησε να δομήσει ένα σύστημα Δικαίου, προκειμένου να συνυπάρχουμε όλοι οι άνθρωποι, και έτσι γεννήθηκε η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.

Μέσω αυτής ο άνθρωπος ανέπτυξε τη ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, την ΕΠΙΣΤΗΜΗ, την ΤΕΧΝΗ. Ακόμη και σήμερα, όταν μια γλώσσα μιλάει για Φιλοσοφία, Επιστήμη και Τέχνη, δανείζεται λέξεις από την Ελληνική Γλώσσα. Αν για κάποιο λόγο οι ελληνικές λέξεις μια ημέρα αποφάσιζαν να φύγουν, δεν θα ήταν μόνο οι Έλληνες που δεν θα μπορούσαν να σκεφθούν και να συνομιλήσουν. Σ’ όλες τις γλώσσες θα έπεφτε βαθύ σκοτάδι. Γιατί η Ελληνική Γλώσσα είναι Φως, το Φως του Πολιτισμού. Ένα Φως γεμάτο Ψυχή.

 

«Χρηστηριασαμένου αὐτοῦ (ενν. Ζήνωνος τοῦ Κιτιέως) τί πράττων ἄριστα βιώσεται, ἀποκρίνασθαι τόν θεόν, εἰ συγχρωτίζοιτο τοῖς νεκροῖς· ὅθεν ξυνέντα τά τῶν ἀρχαίων ἀναγινώσκειν».

(Διογένης Λαέρτιος, 3ος μ.Χ., “Βίοι Φιλοσόφων” βιβλ. Ζ, § 2).

(= Όταν κάποτε συμβουλεύτηκε το Μαντείο για το τι πρέπει να κάνει ώστε να ζήσει την άριστη ζωή, ο θεός - Απόλλων - του αποκρίθηκε ότι αυτό θα το πετύχει αν γίνει ένα με τους νεκρούς | αν τους συναναστρέφεται· κατανοώντας το χρησμό ο Ζήνων, αφοσιώθηκε στη μελέτη των Αρχαίων Συγγραφέων).

Σχόλιο: Ο Ζήνων συμβουλεύει τους μαθητές του και κάθε άνθρωπο που θέλει να ευτυχήσει στη ζωή του ότι: ο Άριστος Βίος θα επιτευχθεί δια του Συγχρωτισμού/Συναναστροφής με τα κείμενα των Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων. Κείμενα κυριολεκτικά βγαλμένα από το μέλλον.

Το ΥΠΑΙΘ, απ’ ό,τι πληροφορούμαι, εφέτος το 2020, δεν έστειλε εγκύκλιο στα σχολεία για τις εκδηλώσεις της Παγκόσμιας Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας. Ίσως δεν θεωρεί την ημέρα αυτή, που είναι αφιερωμένη στην Ελληνική Γλώσσα, τόσο σπουδαία ώστε να αναληφθούν δράσεις και πρωτοβουλίες από τα σχολεία της χώρας, που θα αναδεικνύουν τη σημασία και τη σπουδαιότητά της.

Πέτρος Ιωαννίδης, Καθηγητής Φιλόλογος

 

Φωτο: Η πινακίδα του Δισπηλιού ήρθε στο φως κατά την επανάληψη των ανασκαφών από τον καθηγητή Γεώργιο Χουρμουζιάδη στον ομώνυμο λιμναίο οικισμό το 1992, μετά από διακοπή 60 χρόνων. Η πινακίδα είναι ξύλινη και χρονολογείται στo 5260 π.Χ. Λόγω του υλικού της έχει υποστεί φθορά από την παραμονή της επί χιλιετίες στη λάσπη, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό που να μην μπορούμε να διακρίνουμε πάνω της μια σειρά από χαράγματα.

Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 168 guests και κανένα μέλος