Από το δέκατο ένατο αιώνα μέχρι σήμερα, σταδιακά θεσμοθετούνται πολιτικές πρακτικές και υιοθετούνται διαδικασίες στο πλαίσιο του κοινοβουλευτισμού, οι οποίες θέτουν ως στόχο τους την ορθολογική οργάνωση της εκάστοτε πολιτικής κοινωνίας. Η δογματική αυτή πρόταση μου θα πρέπει και να διευκρινισθεί και να αποσαφηνισθεί και στο γλωσσικό επίπεδο και στο αντίστοιχο θεωρητικό-πολιτικό πλαίσιο.

georgioyΔιευκρινίζω λοιπόν ότι η σύγχρονη πολιτικής μορφή ζωής, η οποία ιστορικά προέρχεται από τις διαφωτιστικές πολιτικές παραδόσεις, περιλαμβάνει ή ορθότερα έχει στην εσωτερική δομή της ενσωματώσει δύο πολιτικές ιδέες: την ιδέα της ελευθερίας και την ιδέα της δικαιοσύνης και κατά συνέπεια δεν μπορεί και δεν πρόκειται να τις απεμπολήσει ή να τις εξαργυρώσει στο πολιτικό «παιχνίδι του κόσμου».

Η σύγχρονη ελληνική πολιτική κοινωνία από την εποχή της εγκαθίδρυσης του «εθνικού κράτους» (αρχές του δέκατου ένατου αιώνα) μέχρι σήμερα, στα εκάστοτε συνταγματικά κείμενα που εκπονεί το αρμόδιο πολιτικό υποκείμενο, διαχειρίζεται αυτές τις δύο ιδέες σε θεσμικό επίπεδο, κατά τρόπο που για να τις καταλάβουμε χρειάζεται να συμπράξουν δύο και τρεις επιστήμες: όπως π.χ. η πολιτική ψυχολογία, η φιλοσοφική θεωρία του κοινωνικού βιόκοσμου, η πολιτισμική θεωρία κ.α.

Εάν δεν κάνω λάθος, στα Πανεπιστήμια, τα συνταγματικά κείμενα διδάσκονται ως πολιτική ιστορία των ιδεών. Σ’ αυτό το επίπονο πράγματι ερευνητικό έργο, έχουν διαπρέψει και έχουν καθιερωθεί επιστήμονες κύρους στον τόπο μας. Από την άλλη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σε πρόσφατη πολιτική παρέμβασή του δηλώνει επί λέξει: «Δεν υφίσταται σύστημα οργάνωσης της μορφής του πολιτεύματος, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως υπόδειγμα που πρέπει να υιοθετήσει ως “ιδανικό” κάθε λαός και κάθε κράτος» (16 Οκτωβρίου 2018). Με βάση αυτά τα αξιωματικά δεδομένα, δηλαδή την ιστορικότητα των πολιτικών ιδεών από τη μία και την δογματική άρνηση ενός ομιλητή (του Προέδρου της Δημοκρατίας) για την a priori «αρνητική διαλεκτική» που ισχύει ανάμεσα στις ιδέες και στην πολιτική εφαρμογή τους από την άλλη, ανακύπτει το πρόβλημα που ονομάζεται: «συνταγματική αναθεώρηση».

Επιμένω στην αποσαφήνιση των εμπειρικών δεδομένων προτού φθάσουμε σε τελικά πολιτικό-πρακτικά συμπεράσματα, τα οποία αναφέρονται στη δομή και τη λειτουργία της σύγχρονης πολιτικής κοινωνίας όπως αυτή υποστασιοποιείται στην Ελλάδα. Δηλώνει, λοιπόν, επί του προκείμενου ο ομιλητής (ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας), ότι δεν υπάρχει καθολικό και υπεριστορικό «παράδειγμα» πολιτικής οργάνωσης. Και από την άλλη, ομότεχνοί του (δηλαδή καθηγητές που διδάσκουν την ιστορία των συνταγματικών ιδεών) υπερασπίζονται την ιστορική συνέχεια στη συγγραφή και την «κατασκευή» των συνταγματικών κειμένων.

Δεν μπορώ να καταλάβω τι εννοεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όταν δηλώνει σε επιστημονικό σεμινάριο (Λευκωσία) ότι δεν υπάρχει καθολικό παράδειγμα οργάνωσης της πολιτικής. Θα πρέπει να τονισθεί με έμφαση ότι οι ιδέες για τις οποίες αγωνιζόμαστε, δηλαδή και η ελευθερία και η δικαιοσύνη και η δημοκρατία, ενώ είναι δομικά στοιχεία της σύγχρονης πολιτικής κοινωνίας μας, βρίσκονται στα πολιτικά χέρια συλλογικών ενώσεων και μηχανισμών που τις υπονομεύουν και τις απαξιώνουν. Σε μία τέτοιου τύπου ιστορική φάση βρισκόμαστε σήμερα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Μετά από αυτές τις σκέψεις μου εννοείται πως ο αναγνώστης περιμένει κάποιο πολιτικό συμπέρασμα σχετικά με το θέμα μας.

Το πολιτικό λοιπόν συμπέρασμά μας έχει ως εξής: η αναθεώρηση ή η «ανακατασκευή» του ισχύοντος συνταγματικού κειμένου εντάσσεται σε ένα πλαίσιο ισχύος σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Στο βαθμό που η επικείμενη αναθεώρηση δεν απαντά στο μείζον πρόβλημα της ισχύος του χρήματος ως εμπορεύματος, δεν μπορεί αυτή η αναθεώρηση να έχει ιστορική προοπτική! Οι εσωτερικές διευθετήσεις όπως π.χ. τι θα συμβεί με την Εκκλησία κ.α. αποτελούν υποσημειώσεις. Σε δύο-τρία χρόνια η Ελλάδα θα εορτάσει τα 200 χρόνια της ιδρύσεώς της ως «εθνικού κράτους» και όλοι εμείς οι απλοί πολίτες περιμένουμε από τις πολιτικές ηγετικές ομάδες (ελίτ) να επεξεργασθούν ένα ριζοσπαστικό σχέδιο αναθεώρησης του ισχύοντος συντάγματος.

* Ο Θεόδωρος Γεωργίου είναι Καθηγητής
ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
στο ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ.

 

 

Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 247 guests και κανένα μέλος