Χριστιανικές εκτροπές

Χάσμα γάρ μέγα εστήρικται μεταξύ ημών και υμών*»

Κική Δημουλά

Από μικρός πέρασα εκείνα τα σχολειά της Κυριακής που τα λέγαμε κατηχητικά. Μέσα στο νεανικό μυαλό μου είχε κυριαρχήσει το «Στήκετε τας παραδόσεις». Στο νεανικό μυαλό μου, αυτές ήταν συνυφασμένες με  τις αρχές της πρώτης Αποστολικής Εκκλησίας με κάθε τι ηθικό και ωραίο. 

Γενικά, εκεί στα εν λόγω κατηχητικά σχολεία υπήρχε μια ελευθερία όσον αφορά τη συχνότητα της παρακολούθησης της Κυριακάτικης ακολουθίας  θυσιάζοντας με  πόνο την  ευκαιρία του μοναδικού πρωινού ύπνου. Θυμάμαι   ακόμη  εκείνη την ομαδική παρακολούθηση των Ευαγγελίων της Μεγάλης Πέμπτης, όπου ο πολύωρος έξαντλητικός εκκλησιασμός, έκανε τα πόδια σου να τρέμουν, και ανάγκαζε τη ματιά σου να περιφέρεται αδιάφορα στις σεβάσμιες  μορφές των ανηρτημένων  αγίων, που επιτιμητικά παρακολουθούσαν τα παιδικά μας τιτιβίσματα. Ήταν οι στιγμές που το αισθητήριο στα μελωδικά  βυζαντινά ακούσματα είχε πια αμβλυνθεί. Ήταν οι στιγμές που θαρρείς το βλέμμα των Αγίων καθώς έπεφτε επάνω σου γινόταν αυστηρότερο. Τότε το βλέμμα του κατηχητή μας, του πατέρα Αντωνίου,  που ιερουργούσε χαμογελαστό επάνω μας και μας συνέφερνε. Ωραία χρόνια γεμάτα ιδανικά. Φτάνοντας στην εφηβεία γράφτηκα και σε πειραιώτικη χριστιανική   οργάνωση. Πραγματικά  το περιβάλλον πολύ όμορφο με ιδιαίτερα αξιόλογους και περισσότερο ακόμη συμπαθητικούς κατηχητές, ποικίλης επιστημονικής κατάρτισης. Από πάνω υπήρχε  και  αίθουσα του Πινγκ -πόνγκ, δέλεαρ προκλητικό για την  εποχή εκείνη. Ήταν όλα  όμορφα και ωραία, αλλά η απόλυτα δογματική εμμονή στις συζητήσεις του τύπου “ο Δαρβίνος ήταν ένας ανόητος”** γιατί ξεχώριζε τη θεολογική θέση της κοσμογονίας από την επιστημονική αναζήτηση· και αυτό με ενοχλούσε. Αφήνω κατά μέρος και εκείνο το μοτίβο περί του επερχομένου θανάτου και την απειλή του κολαστηρίου με τις πίσσες.

Τελικά κατάλαβα  πως κάτι με έπνιγε. Χωρίς να απωλέσω  τη θρησκευτικότητά μου  μόρφωσα,  μια δική μου ηθική στην πορεία της ζωής μου. Δεν μου άρεσε η επιλογή μιάς αρετής κάτω από  επικρεμάμενο φόβο και με τα εξ αυτής ανταλλάγματα. Εκείνες τις μέρες έτυχε να διαβάσω και τον «Χριστό λυόμενο» του Σικελιανού. Το κατεστημένο της μικτής βασιλικής και θρησκευτικής εξουσίας τιθάσσευε τη φωνή που ερχόταν από  τα βάθη  της εκκλησίας των πρώτων μεταχριστιανικών χρόνων. Τον Χριστό τον  ηθελε χρυσοποίκιλτα σημαιοστολισμένο και τον Θείο του  λόγο σφιχταγκαλιασμένο σε χρυσοσκάλιστη φυλακή. Και τον άνθρωπο να προσκυνά το χρυσάφι και το όργανο του βασανιστηρίου: τον ξύλινο Σταυρό. Ο θεϊκός, ο λεύτερος    λόγος, να έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Και ο  ξυπόλυτος Χριστός με το αγέρωχο αντρίκιο κορμί, περιφρονημένος· ο Χριστός που αγκάλιαζε Τελώνες και Φαρισαίους, λεπρούς και παραλύτους, πόρνες και περιθωριακούς. Ο ξυπόλητος Χριστός όταν μας έδειξε τον δρόμο μας ρωτούσε: «Τι με καλείτε Κύριε Κύριε και ου ποιείτε ά λέγω***».

Και σαν να μου φαίνεται πως έχει δίκιο· γιατί ξεχάσαμε την αγάπη και την ανεκτικότητα.

Εμείς το νεογέννητο, αν είναι αβάπτιστο δεν του δίνομε την πατροπαράδοτη ταφή και αν είναι αυτόχειρας δεν τον θεωρούμε χριστιανό για να τον ξεπροβοδίσουμε θρησκευτικά. Προχτές γνώρισα ένα ζευγάρι· προχωρημένης ηλικίας και οι δύο  είχαν συνάψει από  πολλά χρόνια και σύμφωνα με τους νόμους της πολιτείας,  πολιτικό γάμο. Δήλωσαν άνθρωποι της εκκλησίας, αλλά έντρομοι αντιμετώπισαν την απειλή του ιερέα, ότι χωρίς το μυστήριο του χριστιανικού γάμου «δεν σας θάβω». Το πράγμα καταντά τουλάχιστον κωμικό, όταν εγκληματίες δολοφόνοι αλλά και εγκληματίες λαών, θάβονται με τις χριστιανικές τιμές και  η ιστορία γράφει πως και ενίοτε αγιοποιούνται. Αηδιάζεις όμως, και όταν ο κλήρος δεν σέβεται το σχήμα του.

«Δεν αποπαίδισε η πλάση» λέει ο Σικελιανός. Και πραγματικά, γνωρίζω μητροπολίτη που κοιμάται στο πατρικό του διαμέρισμα και στο φοιτητικό του κρεββάτι ακόμα. Ακούω   άλλους να δηλώνουν το σεβασμό στον αλλόθρησκο και απλούς ιερείς  ηθελημένα άγνωστους πίσω από το θεάρεστο έργο τους με το δικό τους ποίμνιο.  Ο χριστιανισμός πάντοτε ήταν αντικείμενο εκμετάλευσης από στρατιωτικους, πολιτικους, εμπορους και θρησκευόμενους πολίτες και κληρικούς.

Κατάφερε όμως για δυό χιλιάδες χρόνια να επιπλεύσει με όλες τις ατέλειες και αδυναμίες του. Καλό είναι  κάποτε ολοι να συγκρουστούμε με την ίδια μας την αυτογνωσία που πάντα μας φόβιζε.

–––––––––––

*  Κατά Λουκά ΚΔ 16,26

** Υπάρχουν πανεπιστήμια στις  ΗΠΑ που δεν διδάσκεται η θεωρία του Δαρβίνου

*** Κατά Λουκά Στ 46.