Από την Ανατολή το πολιορκούν κυκλωτικά οι Τούρκοι από τη Δυση το περισφίγγουν οι Φράγκοι με τον Πάπα

Το βέβαιο πάντως είναι ότι το Βατικανό, πάντα φθονούσε το Βυζάντιο.

Εισαγωγή Βατικανο Τούρκοι Φράγκοι

Όταν πια ακούστηκε ο λόγος του Πάπα Ουρβανού: «Όποιος θέλει να σώσει την ψυχή του, να πάρει ταπεινά τον δρόμο του Κυρίου» οι Φράγκοι άρχισαν να ράβουν σταυρούς στον δεξιό τους ώμο.

Από τον τίτλο του άρθρου καταφαίνεται πως το θέμα μας είναι οι Σταυροφορίες.

Θα αναφερθούμε στο πρόσχημα, στις αφορμές και στα πραγματικά αίτια, και όλα αυτά τουλάχιστον που μέχρι τώρα έχει φέρει στην επιφάνεια η αναδίφηση και η αναλυτική μελέτη της ιστορίας.

Προτού προχωρήσομε στο κυρίως θέμα όμως, σκόπιμο είναι να γίνει μια μικρή αναφορά στη γεωπολιτική κατάσταση   εκείνης της εποχής.

Κατ’ αρχήν μια απλή και σχηματική διαίρεση της βυζαντινής ιστορίας, πολύ δε κατατοπιστική, βρήκα στο βιβλίο του Cyril Mango ‘’’Byzantium, the Empire of New Rome’’ καθηγητού βυζαντινολόγου στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Η βυζαντινή αυτοκρατορία, γράφει, «ως γνωστόν άρχισε με τη ίδρυση της Κωνσταντινούπολης ως Νέα Ρώμη το 324 π.Χ. έσβησε δε ολοκληρωτικά το 1453 με την Άλωσή της από τους Οθωμανούς».

«Αυθαίρετα», δηλώνει ο παραπάνω συγγραφέας, «μπορούμε να διαιρέσομε την βυζαντινή ιστορία τουλάχιστον σε τρείς μεγάλες περιόδους».

Σε μια Πρώιμη, περίοδο   η οποία σταματά στη διάρκεια του 7ου αιώνα, όταν συγκεκριμένα οι Άραβες οριστικά πλέον έχουν καταλάβει τις ανατολικές και νότιες ακτές της Μεσογείου. Σε Μέση, με την κυριαρχία των Τούρκων στη Μικρά Ασία, που χρονικά φτάνει σχεδόν στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1204.   Και σε Ύστερη περίοδο που έρχεται και λήγει με την δεύτερη Άλωση, το 1453.

Ίσως συμπληρωματικά θα ήταν καλύτερα   στην κατανόηση, να δούμε αυτές τις περιόδους, απόλυτα σχηματικά σε τρία διαφορετικά τρίγωνα. Στο πρώτο τρίγωνο το ισοσκελές, δίνεται η Πρώιμη περίοδος, στην οποία διακρίνεται να επικρατεί μια ισορροπία των ανταγωνιστικών δυνάμεων μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Στο δεύτερο τρίγωνο δίνεται η Μέση. Αυτό είναι   ανισοσκελές. Η μία του πλευρά η μακρύτερη, φανερώνει την μεγάλη εξάπλωση και κυριαρχία του Ισλάμ. Απέναντί του,   οι δυο μικρότερες εκπροσωπούν Βυζάντιο και Δυτική Ευρώπη.

Στο τρίτο τρίγωνο, ανισόσκελο και αυτό, γράφεται η Ύστερη τέλος περίοδος. Με το μακρύτερο σκέλος του, δείχνεται η υπερίσχυση της δυτικής Ευρώπης. Στα δύο βραχύτερα, να υπολείπεται ο βυζαντινός και αραβικός κόσμος.

Σε αυτή την τελευταία και Ύστερη περίοδο, το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολής βρίσκεται στα χέρια των Σελτζούκων Τούρκων, ενώ το θαλάσσιο εμπόριο, στα χέρια των Ιταλών παρουσιάζεται να θεριεύει. Το Βυζάντιο τώρα φαίνεται από παντού εγκλωβισμένο.   Από την Ανατολή το πολιορκούν κυκλωτικά οι Τούρκοι από τη Δυση το περισφίγγουν οι Φράγκοι με τον Πάπα. Η άλλοτε κραταιά αυτοκρατορία στο χάρτη προοδευτικά και με το χρόνο διεκδικεί το χώρο μιας κουκίδας. Εσωτερικά βιώνει την προσωπική της κρίση. Πολιτική στρατιωτική και θρησκευτική της κρίση. Παρ’ όλα ταύτα το γόητρο της Βασιλεύουσας εξακολουθεί να γοητεύει και τα σεντούκια επαρκώς γεμάτα να δηλώνονται και να προκαλούν. Η Βασιλεύουσα θλίβεται για την καταπάτηση των Αγίων Τόπων από τους Σελτζούκους Τούρκους για την ανησυχητικά γρήγορη εξάπλωσή τους, για τις βιαιοπραγίες που δεν παύουν να διαπράττονται σε βάρος των Χριστιανών. Ενημερώνει σχετικά τον Πάπα, την ισχυρή εξέχουσα θρησκευτική ηγεσία της Δύσης.

Του ζητεί να χρησιμοποιήσει την ισχύ του για να αφυπνίσει τη Δυτική Ευρώπη. Να συνενωθούν όλοι μαζί, Ανατολή και Δύση ενάντια στην επερχόμενη μουσουλμανική λαίλαπα. Ο Πάπας συναινεί. Η Δύση συμμετέχει και στέλνει εθελοντές, αγνούς υπερασπιστές κυρίως όμως τον δικό της κατακτητικό στρατό εναντίον προς την πάσα ανατολή· μουσουλμανική μα και χριστιανική. Στρατό κατακτητικό μεν αλλά με το σταυρό στον ώμο για την εξυγίανση των αρπαγών και σφαγών του.

Ο δυτικός θρησκευτικός αρχήγος ήξερε άραγε από την αρχή τον δόλιο απώτερο αυτό σκοπό; Δεν μας το γνωρίζει η ιστορία. Το βέβαιο πάντως είναι ότι το Βατικανό, πάντα φθονούσε το Βυζάντιο. Οτι ποτέ δεν ήθελε διαμοιρασμένη ισότητα. Οτι πάντοτε πάσχιζε την υποταγή του Πατριαρχείου. Και ότι απέβλεπε και στον υλικό του πλούτο. Αυτά άλλωστε όλα τρανώς τα απέδειξε η ιστορική εξέλιξη των γεγονότων.

Πάμε λοιπόν παρακάτω.

«Να σώσουμε τους χριστιανούς. Να ενώσομε τις δυνάμεις μας για την προστασία των Αγίων Τόπων» ηχεί η φωνή του Πάπα. Εθελοντές τρέχουν, ράβουν το σταυρό στον ώμο της στολής τους, και να έτοιμος ο κατακτητικός στρατός επί ποδός πολέμου. Ανάμεσά του άρχοντες φεουδάρχες, απλός λαός, με σκοπούς αγνούς ή και ιδιοτελείς με επιμελώς αποκρυπτόμενα συμφέροντα. Μαζί τους ευγενείς και ιππότες και στρατιωτικοί που επιζητούν τη δόξα. Ανάμεσα και αγύρτες πανέτοιμοι για πλιάτσικο. Αλλωστε η διακήρυξη του Ουρβανού τόνιζε: «χρημάτων δεν έχετε χρείαν. Ο θεός και η ευσπλαχνία του, θα σας ελεήσει». Ο εστί μεθερμηνευόμενο «πως θα ζείτε και θα πλουτίζετε απ’ ό,τι θα βουτάτε και θα αρπάζετε». Θύματα δε τοιούτων αρπαγών εκ μέρους των σταυροφόρων υπήρξαν όχι μόνο οι Μουσουλμάνοι αλλά και Χριστιανοί.

Με βασικό λοιπόν το πρόσχημα η απελευθέρωση των Αγίων Τόπων γίνεται η σύναξη του στρατού. Ποιο όμως υπήρξε το βαθύτερο αίτιο αυτών των Σταυροφοριών; Εκ των πραγμάτων ο πολιτικός και θρησκευτικός φθόνος. Φθόνος για το Βυζάντιο, φθόνος για την αίγλη του, στόχος οι θησαυροί του.

Η αλήθεια πάλι είναι ότι οι τοπικοί Μουσουλμάνοι άρχοντες των ανατολικών περιοχών, βλέποντας τους πολλούς προσκυνητές και τους εμπόρους με πραμάτειες να πηγαινοέρχονται, συχνάκις τους άρμεγαν εκβιαστικά με σκοπό το ίδιον όφελος. Ακόμα οι ληστές που δρούσαν σε αυτές τις περιοχές, τους φρόντιζαν ανάλογα.

Ετσι η Δύση έβλεπε το μεταπρατικό εμπόριό της με την Ανατολή να καταποντίζεται. Και κάτι έπρεπε να κάνει και το έκανε συμμετέχοντας παμψηφεί όταν η ευκαιρία, με το πρόσχημα της προστασίας των Αγίων Τόπων, δόθηκε.

Τέλος πάντων, μαζί με τους παντοειδούς προέλευσης και ποικίλων απώτερων σκοπών Σταυροφόρους, φαίνεται πως τουλάχιστον στην αρχή ενώθηκαν και οι Βυζαντινοί. Γρήγορα όμως οι του Βυζαντίου αντιλήφθηκαν ότι εδώ είχαν να κάνουν με στρατό ασύνταχτο και απείθαρχο και έτοιμο για αδίστακτη λεηλασία.

Σχετικά διαβάζω στην Ν. Οικονομίδη καθηγητή βυζαντινολόγο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών πως «οι σταυροφόροι ήταν ξένοι προς το Βυζάντιο. Από την αρχή φάνηκαν εχθρικοί, αφού μερικοί από αυτούς όπως οι Νορμανδοί προσπαθούσαν ήδη από τον 11ο αιώνα να χρησιμοποιούν τη σταυροφορία σε βάρος των Βυζαντινών. Τότε όμως ακόμη η αυτοκρατορία ήταν ισχυρή και απέκρουε τις φιλοδοξίες τους· άνοιγε όμως από τότε ο δρόμος για την άλωση της Κωνσταντινούπολης από την 4η σταυροφορία το 1204»

 

Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 76 guests και κανένα μέλος